Proverbs
Proverbs - START DATE - 10/06/2025
Proverbs - END DATE -
Proverbs - INTRODUCTION
हितोपदेश पुस्तक परिचय
पुस्तक परिचय
हितोपदेश शब्दलाई आहान (१ शमूएल २४:१३), ईश्वरवाणी (गन्ती २३:१७-१८) र दृष्टान्त (इजकिएल १७:२) भनेर पनि अनुवाद गरिएको छ। पुरानो करारको इस्राएली समाजमा पूजाहारी र अगमवक्ताहरूले धार्मिक क्रियाकलापसँग सम्बन्ध राख्दथे भने बुद्धिमानी मानिसहरूले जीवनको दर्शन र व्यवहारिक पक्षसँग सम्बन्ध राख्दथे। साना उमेरकाहरूलाई निर्देशन दिने काम गर्दथे। यस पुस्तकले विशेष गरी व्यवस्थित, सफल र सुखी जीवन कसरी जिउने भन्ने बारेमा हामीलाई सिकाउँदछ।
यो पुस्तक पनि कवितात्मक शैलीमा लेखिएको छ। यसमा धेरै चित्रण भाषा प्रयोग गरिएका छन्। हितोपदेशको किताबभित्र पाइने विषयहरू हुन्:
क) तुलनात्मक भनाइ
ख) बुद्धिमानीपूर्ण सन्देश
ग) छोटो उखान
परमेश्वरको वचन पालन गर्नु, उहाँको भय मान्नु, आज्ञापालन गर्नु, बुद्धिको खोजी गर्नु, मूर्खता त्याग्नु यी सबै नै हितोपदेशका प्रमुख शिक्षा हुन्। सम्पूर्ण पुस्तकभरि नै परमेश्वरको डर र आदर मान्नाले जीवन सुरक्षित बन्नेछ र प्रगति र उन्नतिको मार्ग मानिसले पाउन सक्नेछ भन्ने कुरामा जोड दिइएको छ।
Proverbs - 1:1-33
हितोपदेश 1
प्रस्तावना: उद्देश्य र विषय
1दाऊदका छोरा इस्राएलका राजा सोलोमनका हितोपदेश:
2जसद्वारा मानिसहरूले बुद्धि र अनुशासन प्राप्त गर्नेछन्, अन्तर्दृष्टिका कुराहरू बुझ्नेछन्,
3एक अनुशासित र विवेकी जीवन जिउनेछन्,
4सोझाहरू विवेकशील बन्नेछन्, जवानहरूले ज्ञान र बुद्धि प्राप्त गर्नेछन्।
5बुद्धिमान्ले सुनून् र तिनीहरूको ज्ञान बढ़ोस्,
र विवेकशील व्यक्तिलाई अगुवाइ मिलोस्,
6जसद्वारा हितोपदेश र दृष्टान्तहरू, बुद्धिमान्को आहान र रहस्यका कुराहरू तिनीहरूले बुझून्।
7परमप्रभुको भय नै ज्ञानको सुरु हो, तर मूर्खले बुद्धि र अनुशासनलाई तुच्छ ठान्दछ।
बहकाउको विरुद्ध चेताउनी
8हे मेरो छोरा, आफ्नो बुबाको आदेश सुन्
र आफ्नी आमाको शिक्षा नत्याग्।
9ती तेरो शिरमा शोभाको मुकुट,
र तेरो गलामा सम्मानको हार हुनेछ।
10हे मेरो छोरा, यदि पापीहरूले तँलाई बहकाउन खोजे भने, तिनीहरूको बहकाउमा नलाग्।
11तिनीहरू भन्लान्, “आऊ हामीसँग, कसैको रक्तपात गर्न ढुकिबसौं, कुनै निर्दोषलाई लुट्न ढुकिबसौं,
12चिहानले निलेझैँ, र गहिरो भड्खालोमा परी त्यसको पीँधमा पुग्नेहरूलाई झैँ, हामी तिनीहरूलाई पूरै जिउँदै निलौं।
13हामी सबै किसिमका बहुमूल्य थोकहरू लिनेछौं,
र लूटका मालसामानले हाम्रा घर भर्नेछौं,
14तिमी हामीसँगै साझेदार होऊ,
र हामी लूटको थैलोबाट बाँड्नेछौं।”
15हे मेरो छोरा, तिनीहरूसँग नजा, तिनीहरूको मार्गमा पाइलै नराख्,
16किनकि तिनीहरूका पाइला पाप गर्न हतारिन्छन्, तिनीहरू रक्तपात गर्न आतुरी गर्छन्।
17सबै पक्षीहरूका नजरको सामु जाल फैलाउनु कति व्यर्थ!
18यी मानिसहरू आफ्नै रगतको लागि ढुकिरहन्छन्, तिनीहरू आफै जाकिन ढुकिरहन्छन्!
19बेईमानीसित कमाउनपट्टि लाग्नेहरू सबैको अन्त्य यस किसिमले हुन्छ, यसरी धन आर्जन गर्नेको जीवन त्यसैले छिनेर लैजान्छ।
बुद्धिको तिरस्कार विरुद्ध चेताउनी
20बुद्धि सड़कहरूमा चर्को सोरले कराउँछ, त्यसले आफ्नो आवाज बजारहरूमा उचाल्छ,
21होहल्लाले भरिएका गल्लीहरूका पर्खालमाथिबाट त्यो चिच्च्याउँछ, सहरका मूल ढोकाहरूमा यसरी त्यसले भाषण गर्छ:
22“हे निर्बुद्धि हो, कहिलेसम्म तिमीहरू आफ्नो बुद्धिहीन मार्गलाई प्रेम गरिरहनेछौ? कहिलेसम्म खिल्ली उड़ाउनेहरू खिल्ली उड़ाइरहनमा मग्न भइरहने र मूर्खहरूले ज्ञानलाई घृणा गर्दैरहने?
23यदि मेरो हप्की तिमीहरूले ग्रहण गरेका भए, म आफ्नो हृदयका कुराहरू तिमीहरूसँग पोख्नेथिएँ,
र मेरा विचारहरू तिमीहरूलाई थाहा गराउनेथिएँ।
24तर मैले बोलाउँदा तिमीहरूले इन्कार गरेका हुनाले
र मैले आफ्नो हात फैलाउँदा कसैले ध्यान नदिएको हुनाले,
25मेरा सबै अर्तीलाई तिमीहरूले बेवास्ता गरेका हुनाले
र मेरो हप्की ग्रहण नगरेका हुनाले,
26तिमीहरूलाई आपत्ति आइपर्दा म हाँस्नेछु, विपत्तिले तिमीहरूलाई छोप्दा म खिल्ली उड़ाउनेछु—
27जब आँधीबेहरीझैँ तिमीहरूलाई विपत्तिले ढाक्छ, जब भुमरीझैँ आपत्ति तिमीहरूमाथि मड़ारिएर आउँछ, जब सङ्कष्ट र दु:खले तिमीहरूलाई डुबाउँछन्।
28“तब तिनीहरू मलाई पुकार्नेछन्, तर म जवाफ दिनेछैन, तिनीहरूले मेरो खोजी गर्नेछन्, तर मलाई भेट्टाउनेछैनन्।
29तिनीहरूले ज्ञानलाई घृणा गरेका हुनाले,
र परमप्रभुको भय मान्न नचाहेका हुनाले,
30तिनीहरूले मेरो अर्ती ग्रहण नगरेका हुनाले,
र मेरो हप्की तिरस्कार गरेका हुनाले,
31तिनीहरूले आफ्नो चालचलनको फल भोग्नेछन्,
र आफ्ना कपट योजनाको फलले आफै लादिनेछन्।
32आफ्नै मनमानीपनले गर्दा निर्बुद्धिहरू मर्नेछन्,
र मूर्खहरूको आफ्नै निश्चिन्तताले तिनीहरूमाथि नाश आइपर्नेछ।
33तर मैले भनेको कुरा जस-जसले सुन्छन् तिनीहरू सुरक्षामा जिउनेछन्,
र हानि-नोक्सानीको डरैविना ढुक्क रहनेछन्।”
...............................................................
1 The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel;
2 To know wisdom and instruction; to perceive the words of understanding;
3 To receive the instruction of wisdom, justice, and judgment, and equity;
4 To give subtilty to the simple, to the young man knowledge and discretion.
5 A wise man will hear, and will increase learning; and a man of understanding shall attain unto wise counsels:
6 To understand a proverb, and the interpretation; the words of the wise, and their dark sayings.
7 The fear of the LORD is the beginning of knowledge: but fools despise wisdom and instruction.
8 My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother:
9 For they shall be an ornament of grace unto thy head, and chains about thy neck.
10 My son, if sinners entice thee, consent thou not.
11 If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk privily for the innocent without cause:
12 Let us swallow them up alive as the grave; and whole, as those that go down into the pit:
13 We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:
14 Cast in thy lot among us; let us all have one purse:
15 My son, walk not thou in the way with them; refrain thy foot from their path:
16 For their feet run to evil, and make haste to shed blood.
17 Surely in vain the net is spread in the sight of any bird.
18 And they lay wait for their own blood; they lurk privily for their own lives.
19 So are the ways of every one that is greedy of gain; which taketh away the life of the owners thereof.
20 Wisdom crieth without; she uttereth her voice in the streets:
21 She crieth in the chief place of concourse, in the openings of the gates: in the city she uttereth her words, saying,
22 How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and the scorners delight in their scorning, and fools hate knowledge?
23 Turn you at my reproof: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.
24 Because I have called, and ye refused; I have stretched out my hand, and no man regarded;
25 But ye have set at nought all my counsel, and would none of my reproof:
26 I also will laugh at your calamity; I will mock when your fear cometh;
27 When your fear cometh as desolation, and your destruction cometh as a whirlwind; when distress and anguish cometh upon you.
28 Then shall they call upon me, but I will not answer; they shall seek me early, but they shall not find me:
29 For that they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD:
30 They would none of my counsel: they despised all my reproof.
31 Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
32 For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of fools shall destroy them.
33 But whoso hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be quiet from fear of evil.
................................................................
हितोपदेश 1
प्रस्तावना: उद्देश्य र विषय
1दाऊदका छोरा इस्राएलका राजा सोलोमनका हितोपदेश:
The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel;
2जसद्वारा मानिसहरूले बुद्धि र अनुशासन प्राप्त गर्नेछन्, अन्तर्दृष्टिका कुराहरू बुझ्नेछन्, To know wisdom and instruction; to perceive the words of understanding;
3एक अनुशासित र विवेकी जीवन जिउनेछन्, To receive the instruction of wisdom, justice, and judgment, and equity;
4सोझाहरू विवेकशील बन्नेछन्, जवानहरूले ज्ञान र बुद्धि प्राप्त गर्नेछन्।
To give subtilty to the simple, to the young man knowledge and discretion.
5बुद्धिमान्ले सुनून् र तिनीहरूको ज्ञान बढ़ोस्,
र विवेकशील व्यक्तिलाई अगुवाइ मिलोस्,
A wise man will hear, and will increase learning; and a man of understanding shall attain unto wise counsels:
6जसद्वारा हितोपदेश र दृष्टान्तहरू, बुद्धिमान्को आहान र रहस्यका कुराहरू तिनीहरूले बुझून्। To understand a proverb, and the interpretation; the words of the wise, and their dark sayings.
7परमप्रभुको भय नै ज्ञानको सुरु हो, तर मूर्खले बुद्धि र अनुशासनलाई तुच्छ ठान्दछ।
बहकाउको विरुद्ध चेताउनी
The fear of the LORD is the beginning of knowledge: but fools despise wisdom and instruction.
8हे मेरो छोरा, आफ्नो बुबाको आदेश सुन्
र आफ्नी आमाको शिक्षा नत्याग्।
My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother:
9ती तेरो शिरमा शोभाको मुकुट,
र तेरो गलामा सम्मानको हार हुनेछ।
For they shall be an ornament of grace unto thy head, and chains about thy neck.
10हे मेरो छोरा, यदि पापीहरूले तँलाई बहकाउन खोजे भने, तिनीहरूको बहकाउमा नलाग्। My son, if sinners entice thee, consent thou not.
11तिनीहरू भन्लान्, “आऊ हामीसँग, कसैको रक्तपात गर्न ढुकिबसौं, कुनै निर्दोषलाई लुट्न ढुकिबसौं, If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk privily for the innocent without cause:
12चिहानले निलेझैँ, र गहिरो भड्खालोमा परी त्यसको पीँधमा पुग्नेहरूलाई झैँ, हामी तिनीहरूलाई पूरै जिउँदै निलौं।
Let us swallow them up alive as the grave; and whole, as those that go down into the pit:
13हामी सबै किसिमका बहुमूल्य थोकहरू लिनेछौं,
र लूटका मालसामानले हाम्रा घर भर्नेछौं,
We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:
14तिमी हामीसँगै साझेदार होऊ,
र हामी लूटको थैलोबाट बाँड्नेछौं।”
Cast in thy lot among us; let us all have one purse:
15हे मेरो छोरा, तिनीहरूसँग नजा, तिनीहरूको मार्गमा पाइलै नराख्,
My son, walk not thou in the way with them; refrain thy foot from their path:
16किनकि तिनीहरूका पाइला पाप गर्न हतारिन्छन्, तिनीहरू रक्तपात गर्न आतुरी गर्छन्। For their feet run to evil, and make haste to shed blood.
17सबै पक्षीहरूका नजरको सामु जाल फैलाउनु कति व्यर्थ!
Surely in vain the net is spread in the sight of any bird.
18यी मानिसहरू आफ्नै रगतको लागि ढुकिरहन्छन्, तिनीहरू आफै जाकिन ढुकिरहन्छन्! And they lay wait for their own blood; they lurk privily for their own lives.
19बेईमानीसित कमाउनपट्टि लाग्नेहरू सबैको अन्त्य यस किसिमले हुन्छ, यसरी धन आर्जन गर्नेको जीवन त्यसैले छिनेर लैजान्छ।
बुद्धिको तिरस्कार विरुद्ध चेताउनी
So are the ways of every one that is greedy of gain; which taketh away the life of the owners thereof.
20बुद्धि सड़कहरूमा चर्को सोरले कराउँछ, त्यसले आफ्नो आवाज बजारहरूमा उचाल्छ, Wisdom crieth without; she uttereth her voice in the streets:
21होहल्लाले भरिएका गल्लीहरूका पर्खालमाथिबाट त्यो चिच्च्याउँछ, सहरका मूल ढोकाहरूमा यसरी त्यसले भाषण गर्छ:
She crieth in the chief place of concourse, in the openings of the gates: in the city she uttereth her words, saying,
22“हे निर्बुद्धि हो, कहिलेसम्म तिमीहरू आफ्नो बुद्धिहीन मार्गलाई प्रेम गरिरहनेछौ? कहिलेसम्म खिल्ली उड़ाउनेहरू खिल्ली उड़ाइरहनमा मग्न भइरहने र मूर्खहरूले ज्ञानलाई घृणा गर्दैरहने?
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and the scorners delight in their scorning, and fools hate knowledge?
23यदि मेरो हप्की तिमीहरूले ग्रहण गरेका भए, म आफ्नो हृदयका कुराहरू तिमीहरूसँग पोख्नेथिएँ,
र मेरा विचारहरू तिमीहरूलाई थाहा गराउनेथिएँ।
Turn you at my reproof: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.
24तर मैले बोलाउँदा तिमीहरूले इन्कार गरेका हुनाले
र मैले आफ्नो हात फैलाउँदा कसैले ध्यान नदिएको हुनाले,
Because I have called, and ye refused; I have stretched out my hand, and no man regarded;
25मेरा सबै अर्तीलाई तिमीहरूले बेवास्ता गरेका हुनाले
र मेरो हप्की ग्रहण नगरेका हुनाले,
But ye have set at nought all my counsel, and would none of my reproof:
26तिमीहरूलाई आपत्ति आइपर्दा म हाँस्नेछु, विपत्तिले तिमीहरूलाई छोप्दा म खिल्ली उड़ाउनेछु— I also will laugh at your calamity; I will mock when your fear cometh;
27जब आँधीबेहरीझैँ तिमीहरूलाई विपत्तिले ढाक्छ, जब भुमरीझैँ आपत्ति तिमीहरूमाथि मड़ारिएर आउँछ, जब सङ्कष्ट र दु:खले तिमीहरूलाई डुबाउँछन्। When your fear cometh as desolation, and your destruction cometh as a whirlwind; when distress and anguish cometh upon you.
28“तब तिनीहरू मलाई पुकार्नेछन्, तर म जवाफ दिनेछैन, तिनीहरूले मेरो खोजी गर्नेछन्, तर मलाई भेट्टाउनेछैनन्।
Then shall they call upon me, but I will not answer; they shall seek me early, but they shall not find me:
29तिनीहरूले ज्ञानलाई घृणा गरेका हुनाले,
र परमप्रभुको भय मान्न नचाहेका हुनाले,
For that they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD:
30तिनीहरूले मेरो अर्ती ग्रहण नगरेका हुनाले,
र मेरो हप्की तिरस्कार गरेका हुनाले,
They would none of my counsel: they despised all my reproof.
31तिनीहरूले आफ्नो चालचलनको फल भोग्नेछन्,
र आफ्ना कपट योजनाको फलले आफै लादिनेछन्।
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
32आफ्नै मनमानीपनले गर्दा निर्बुद्धिहरू मर्नेछन्,
र मूर्खहरूको आफ्नै निश्चिन्तताले तिनीहरूमाथि नाश आइपर्नेछ।
For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of fools shall destroy them.
33तर मैले भनेको कुरा जस-जसले सुन्छन् तिनीहरू सुरक्षामा जिउनेछन्,
र हानि-नोक्सानीको डरैविना ढुक्क रहनेछन्।”
But whoso hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be quiet from fear of evil.
Proverbs - 2:1-22,
हितोपदेश 2
बुद्धिबाट प्राप्त हुने नैतिक लाभहरू
1हे मेरो छोरा, यदि तैंले मेरा वचनहरू ग्रहण गरिस्,
र मेरा आज्ञाहरू तेरो मनभित्र राखिस् भने,
2बुद्धिका कुराहरू ध्यान दिइस्
र तेरो हृदयलाई समझशक्तितिर लगाइस् भने,
3अन्तर्दृष्टिको लागि पुकारा गरिस्,
र समझशक्ति पाउनलाई चर्को सोरले पुकारिस् भने,
4यदि तैंले चाँदीझैँ त्यसलाई खोजिस्,
र गाड़धनझैँ त्यो खनिस् भने,
5तैंले परमप्रभुको भय बुझ्नेछस्,
र परमेश्वरको ज्ञान प्राप्त गर्नेछस्।
6किनभने परमप्रभुले बुद्धि दिनुहुन्छ,
र उहाँको मुखबाट ज्ञान र समझशक्तिका कुराहरू निस्कन्छन्।
7उहाँले ईमानदारको लागि आफ्नो भण्डारमा विजय साँचेर राख्नुभएको छ, जसको चाल निर्दोष छ तिनीहरूका लागि उहाँ ढाल हुनुहुन्छ,
8किनभने उहाँले न्यायको मार्ग रक्षा गर्नुहुन्छ,
र आफ्ना विश्वासयोग्य भक्तजनहरूको बाटो सुरक्षित राख्नुहुन्छ।
9तब धार्मिकता न्यायसङ्गत र उचित के हो— साथै हरेक असल मार्ग के हो तैंले बुझ्नेछस्।
10किनभने बुद्धिले तेरो हृदयमा प्रवेश गर्नेछ,
र ज्ञानचाहिँ तेरो प्राणको लागि आनन्ददायक हुनेछ।
11विवेकले तँमाथि हेरचाह गर्नेछ, समझशक्तिले तेरो रक्षा गर्नेछ।
12बुद्धिले तँलाई दुष्ट चालबाट,
र छली कुरा गर्ने मानिसहरूबाट जोगाउनेछ।
13त्यस्ताहरू ईमानदारीको चाल त्यागेर अन्धकारमा हिँड्डुल गर्छन्,
14तिनीहरू खराब काम गर्नमा प्रसन्न हुन्छन्,
र दुष्टको बदमाशीमा रमाउँछन्,
15जसका बाटाहरू बाङ्गोटिङ्गो,
र जसका आफ्नै चालहरू कुटिल छन्।
16बुद्धिले तँलाई व्यभिचारिणी,
र अनैतिक स्त्रीका लोभ्याउने कुराहरूबाट जोगाउनेछ,
17जसले आफ्नो यौवनको पतिलाई त्यागेकी छे,
र परमेश्वरको सामु आफूले बाँधेको करारको बेवास्ता गरेकी छे।
18त्यसको घरभित्र पस्नेलाई मृत्युले ओह्रालो लैजान्छ,
र त्यसको बाटोमा लाग्नेहरू मृतकहरूको देशमा पुग्छन्।
19त्यस स्त्रीकहाँ जानेहरू कोही पनि फर्केर आउनेछैन, न त त्यस्ताहरूले जीवनको मार्ग नै भेट्टाउनेछन्।
20यसैकारण भला मानिसहरूको अनुसरण गर्,
र धर्मी मानिसको चालमा लागिबस्।
21किनभने धर्मीहरू देशमा वास गर्नेछन्,
र निर्दोष मानिसहरू त्यहाँ रहनेछन्।
22तर दुष्टहरू देशबाट जरैसमेत उखेलिनेछन्,
र विश्वासघातीहरू झारझैँ फ्याँकिनेछन्।
....................................................................................
1 My son, if thou wilt receive my words, and hide my commandments with thee;
2 So that thou incline thine ear unto wisdom, and apply thine heart to understanding;
3 Yea, if thou criest after knowledge, and liftest up thy voice for understanding;
4 If thou seekest her as silver, and searchest for her as for hid treasures;
5 Then shalt thou understand the fear of the LORD, and find the knowledge of God.
6 For the LORD giveth wisdom: out of his mouth cometh knowledge and understanding.
7 He layeth up sound wisdom for the righteous: he is a buckler to them that walk uprightly.
8 He keepeth the paths of judgment, and preserveth the way of his saints.
9 Then shalt thou understand righteousness, and judgment, and equity; yea, every good path.
10 When wisdom entereth into thine heart, and knowledge is pleasant unto thy soul;
11 Discretion shall preserve thee, understanding shall keep thee:
12 To deliver thee from the way of the evil man, from the man that speaketh froward things;
13 Who leave the paths of uprightness, to walk in the ways of darkness;
14 Who rejoice to do evil, and delight in the frowardness of the wicked;
15 Whose ways are crooked, and they froward in their paths:
16 To deliver thee from the strange woman, even from the stranger which flattereth with her words;
17 Which forsaketh the guide of her youth, and forgetteth the covenant of her God.
18 For her house inclineth unto death, and her paths unto the dead.
19 None that go unto her return again, neither take they hold of the paths of life.
20 That thou mayest walk in the way of good men, and keep the paths of the righteous.
21 For the upright shall dwell in the land, and the perfect shall remain in it.
22 But the wicked shall be cut off from the earth, and the transgressors shall be rooted out of it.
.......................................................................................
हितोपदेश 2
बुद्धिबाट प्राप्त हुने नैतिक लाभहरू
1हे मेरो छोरा, यदि तैंले मेरा वचनहरू ग्रहण गरिस्,
र मेरा आज्ञाहरू तेरो मनभित्र राखिस् भने,
My son, if thou wilt receive my words, and hide my commandments with thee;
2बुद्धिका कुराहरू ध्यान दिइस्
र तेरो हृदयलाई समझशक्तितिर लगाइस् भने,
So that thou incline thine ear unto wisdom, and apply thine heart to understanding;
3अन्तर्दृष्टिको लागि पुकारा गरिस्,
र समझशक्ति पाउनलाई चर्को सोरले पुकारिस् भने,
Yea, if thou criest after knowledge, and liftest up thy voice for understanding;
4यदि तैंले चाँदीझैँ त्यसलाई खोजिस्,
र गाड़धनझैँ त्यो खनिस् भने, If thou seekest her as silver, and searchest for her as for hid treasures;
5तैंले परमप्रभुको भय बुझ्नेछस्,
र परमेश्वरको ज्ञान प्राप्त गर्नेछस्।
Then shalt thou understand the fear of the LORD, and find the knowledge of God.
6किनभने परमप्रभुले बुद्धि दिनुहुन्छ,
र उहाँको मुखबाट ज्ञान र समझशक्तिका कुराहरू निस्कन्छन्।
For the LORD giveth wisdom: out of his mouth cometh knowledge and understanding.
7उहाँले ईमानदारको लागि आफ्नो भण्डारमा विजय साँचेर राख्नुभएको छ, जसको चाल निर्दोष छ तिनीहरूका लागि उहाँ ढाल हुनुहुन्छ,
He layeth up sound wisdom for the righteous: he is a buckler to them that walk uprightly.
8किनभने उहाँले न्यायको मार्ग रक्षा गर्नुहुन्छ,
र आफ्ना विश्वासयोग्य भक्तजनहरूको बाटो सुरक्षित राख्नुहुन्छ।
He keepeth the paths of judgment, and preserveth the way of his saints.
9तब धार्मिकता न्यायसङ्गत र उचित के हो— साथै हरेक असल मार्ग के हो तैंले बुझ्नेछस्। - Then shalt thou understand righteousness, and judgment, and equity; yea, every good path.
10किनभने बुद्धिले तेरो हृदयमा प्रवेश गर्नेछ,
र ज्ञानचाहिँ तेरो प्राणको लागि आनन्ददायक हुनेछ।
When wisdom entereth into thine heart, and knowledge is pleasant unto thy soul;
11विवेकले तँमाथि हेरचाह गर्नेछ, समझशक्तिले तेरो रक्षा गर्नेछ।
Discretion shall preserve thee, understanding shall keep thee:
12बुद्धिले तँलाई दुष्ट चालबाट,
र छली कुरा गर्ने मानिसहरूबाट जोगाउनेछ।
To deliver thee from the way of the evil man, from the man that speaketh froward things;
13त्यस्ताहरू ईमानदारीको चाल त्यागेर अन्धकारमा हिँड्डुल गर्छन्,
Who leave the paths of uprightness, to walk in the ways of darkness;
14तिनीहरू खराब काम गर्नमा प्रसन्न हुन्छन्,
र दुष्टको बदमाशीमा रमाउँछन्, - Who rejoice to do evil, and delight in the frowardness of the wicked;
15जसका बाटाहरू बाङ्गोटिङ्गो,
र जसका आफ्नै चालहरू कुटिल छन्। - Whose ways are crooked, and they froward in their paths:
16बुद्धिले तँलाई व्यभिचारिणी,
र अनैतिक स्त्रीका लोभ्याउने कुराहरूबाट जोगाउनेछ,
To deliver thee from the strange woman, even from the stranger which flattereth with her words;
17जसले आफ्नो यौवनको पतिलाई त्यागेकी छे,
र परमेश्वरको सामु आफूले बाँधेको करारको बेवास्ता गरेकी छे।
Which forsaketh the guide of her youth, and forgetteth the covenant of her God.
18त्यसको घरभित्र पस्नेलाई मृत्युले ओह्रालो लैजान्छ,
र त्यसको बाटोमा लाग्नेहरू मृतकहरूको देशमा पुग्छन्।
For her house inclineth unto death, and her paths unto the dead.
19त्यस स्त्रीकहाँ जानेहरू कोही पनि फर्केर आउनेछैन, न त त्यस्ताहरूले जीवनको मार्ग नै भेट्टाउनेछन्।
None that go unto her return again, neither take they hold of the paths of life.
20यसैकारण भला मानिसहरूको अनुसरण गर्,
र धर्मी मानिसको चालमा लागिबस्।
That thou mayest walk in the way of good men, and keep the paths of the righteous.
21किनभने धर्मीहरू देशमा वास गर्नेछन्,
र निर्दोष मानिसहरू त्यहाँ रहनेछन्।
For the upright shall dwell in the land, and the perfect shall remain in it.
22तर दुष्टहरू देशबाट जरैसमेत उखेलिनेछन्,
र विश्वासघातीहरू झारझैँ फ्याँकिनेछन्।
But the wicked shall be cut off from the earth, and the transgressors shall be rooted out of it.
Proverbs - 3:1-35,
हितोपदेश 3
बुद्धिबाट पाइने अरू फाइदाहरू
1हे मेरो छोरा, मेरो शिक्षालाई नभुल्, तर मेरा आज्ञाहरू आफ्नो हृदयमा लुकाइराख्।
2किनभने तिनले तँलाई दीर्घायु बनाउनेछन्,
र तेरो लागि सम्पन्नता ल्याउनेछन्।
3भक्ति र विश्वासयोग्यताले तँलाई कहिल्यै नछोडून्, ती तैंले आफ्नो गलामा बाँधिराख्, आफ्नो हृदयको पाटीमा ती लेखिराख्।
4तब परमेश्वर र मानिसको दृष्टिमा तैंले निगाह पाउनेछस् र असल नाउँ कमाउनेछस्।
5आफ्नो सारा हृदयले परमेश्वरमा भरोसा राख्,
र तेरो आफ्नै समझशक्तिमा भर नपर्
6आफ्ना सारा मार्गमा उहाँलाई सम्झी,
र उहाँले तेरा मार्गहरू सोझा तुल्याइदिनुहुनेछ।
7आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् नहोऊ, परमप्रभुको भय मान् र दुष्कर्मलाई त्याग्।
8यसले तेरो शरीरलाई स्वस्थ तुल्याउनेछ,
र तेरो हड्डीको लागि पोषण दिनेछ।
9आफ्नो धन-सम्पत्ति र आफ्ना सबै उब्जनीको अगौटे फलले परमप्रभुको आदर गर,
10तब तेरा ढुकुटीहरू पोखुन्जेल भरिनेछन्,
र तेरा भाँड़ाहरू नयाँ मद्यले चुलिएर पोखिनेछन्।
11हे मेरो छोरो, परमप्रभुको अनुशासनलाई अवहेलना नगर्,
र उहाँको हप्कीलाई खराब नठान्,
12किनभने जसलाई परमप्रभु प्रेम गर्नुहुन्छ उसैलाई नै उहाँले अनुशासन दिनुहुन्छ। जसरी बुबाले आफ्नो प्यारो छोरालाई अनुशासन दिन्छन्।
13धन्य हो त्यो मानिस जसले बुद्धि प्राप्त गर्छ,
र समझशक्ति हासिल गर्छ,
14किनभने बुद्धि चाँदीभन्दा धेरै लाभदायक हुन्छ,
र त्यसले सुनले भन्दा बढ़ी फाइदा दिन्छ।
15त्यो मानिकभन्दा पनि बहुमूल्य हुन्छ,
र तैंले इच्छा गरेको कुनै पनि थोक त्यससँग तुलना गर्न सकिँदैन।
16बुद्धिको दाहिने हातमा दीर्घायु,
र त्यसको देब्रे हातमा धन र सम्मान हुन्छन्।
17त्यसका मार्गहरू आनन्ददायक हुन्छन्,
र त्यसका सबै बाटोहरू शान्तिका हुन्छन्।
18बुद्धिलाई अँगाल्नेहरूका निम्ति त्यो एक जीवनको रूख हो, त्यसलाई पक्रनेहरूले आशिष् पाउनेछन्।
19बुद्धिले नै परमप्रभुले पृथ्वीको जगहरू बसाल्नुभयो, समझशक्तिले उहाँले आकाशलाई त्यसको ठाउँमा राख्नुभयो।
20उहाँको ज्ञानले गहिरा सागरहरू फुटिनिस्के,
र बादलले तलतिर शीत झारे।
21हे मेरो छोरो, सद्दे बुद्धि र विवेकलाई जोगाइराख्, तिनलाई तेरो दृष्टिबाट जान नदे,
22ती तेरो निम्ति जीवन,
र तेरो गलामा शोभाको गहनाझैँ हुनेछन्।
23तब तँ आफ्नो मार्गमा सुरक्षित भई हिँड्नेछस्,
र तेरा खुट्टा लरबरिनेछैन।
24जब तँ ढल्किनेछस् तँ भयभीत हुनेछैनस्, जब तँ ढल्किनेछस् तँलाई मीठो निद्रा लाग्नेछ।
25दुष्टहरूमाथि एक्कासि आइलाग्ने विपत्ति वा सर्वनाशसँग तँचाहिँ नडरा,
26किनभने परमप्रभु नै तेरो साहस हुनुहुनेछ,
र उहाँले तेरो खुट्टालाई पासोमा पर्नदेखि जोगाउनुहुनेछ।
27ज-जसलाई भलाइ गर्नुपर्छ, तेरो हातमा भइञ्जेल त्यो नरोक्,
28जब कि तँसँग त्यो अहिले नै छ, आफ्नो छिमेकीलाई “पछि आऊ, भोलिपर्सि दिऊँला,” नभन्।
29आफ्नो छिमेकीको विरुद्धमा षड्यन्त्र नरच्। जो तेरो नजिक भरोसा राखेर बस्दछ।
30विनाकारण कुनै मानिसलाई दोष नलगा, जसले तेरो कुनै खराबी गरेको छैन।
31हिंसात्मक मानिसको ईर्ष्या नगर्,
र त्यसको कुनै पनि मार्गलाई नछान्।
32किनकि परमप्रभु कुटिल मानिसलाई घृणा गर्नुहुन्छ, तर सोझाहरूलाई आफ्नो विश्वासमा राख्नुहुन्छ।
33दुष्टहरूको घरमा परमप्रभुको सराप पर्छ, तर धर्मीको घरलाई उहाँले आशिष् दिनुहुन्छ।
34अभिमानी गिल्ला गर्नेहरूलाई उहाँले गिल्लामा उड़ाउनुहुन्छ, तर नम्रहरूलाई अनुग्रह दिनुहुन्छ।
35बुद्धिमान्ले इज्जत प्राप्त गर्दछ, तर मूर्खहरूलाई उहाँले लज्जित तुल्याउनुहुनेछ।
............................................................................
1 My son, forget not my law; but let thine heart keep my commandments:
2 For length of days, and long life, and peace, shall they add to thee.
3 Let not mercy and truth forsake thee: bind them about thy neck; write them upon the table of thine heart:
4 So shalt thou find favour and good understanding in the sight of God and man.
5 Trust in the LORD with all thine heart; and lean not unto thine own understanding.
6 In all thy ways acknowledge him, and he shall direct thy paths.
7 Be not wise in thine own eyes: fear the LORD, and depart from evil.
8 It shall be health to thy navel, and marrow to thy bones.
9 Honour the LORD with thy substance, and with the firstfruits of all thine increase:
10 So shall thy barns be filled with plenty, and thy presses shall burst out with new wine.
11 My son, despise not the chastening of the LORD; neither be weary of his correction:
12 For whom the LORD loveth he correcteth; even as a father the son in whom he delighteth.
13 Happy is the man that findeth wisdom, and the man that getteth understanding.
14 For the merchandise of it is better than the merchandise of silver, and the gain thereof than fine gold.
15 She is more precious than rubies: and all the things thou canst desire are not to be compared unto her.
16 Length of days is in her right hand; and in her left hand riches and honour.
17 Her ways are ways of pleasantness, and all her paths are peace.
18 She is a tree of life to them that lay hold upon her: and happy is every one that retaineth her.
19 The LORD by wisdom hath founded the earth; by understanding hath he established the heavens.
20 By his knowledge the depths are broken up, and the clouds drop down the dew.
21 My son, let not them depart from thine eyes: keep sound wisdom and discretion:
22 So shall they be life unto thy soul, and grace to thy neck.
23 Then shalt thou walk in thy way safely, and thy foot shall not stumble.
24 When thou liest down, thou shalt not be afraid: yea, thou shalt lie down, and thy sleep shall be sweet.
25 Be not afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it cometh.
26 For the LORD shall be thy confidence, and shall keep thy foot from being taken.
27 Withhold not good from them to whom it is due, when it is in the power of thine hand to do it.
28 Say not unto thy neighbour, Go, and come again, and to morrow I will give; when thou hast it by thee.
29 Devise not evil against thy neighbour, seeing he dwelleth securely by thee.
30 Strive not with a man without cause, if he have done thee no harm.
31 Envy thou not the oppressor, and choose none of his ways.
32 For the froward is abomination to the LORD: but his secret is with the righteous.
33 The curse of the LORD is in the house of the wicked: but he blesseth the habitation of the just.
34 Surely he scorneth the scorners: but he giveth grace unto the lowly.
35 The wise shall inherit glory: but shame shall be the promotion of fools.
................................................................................
हितोपदेश 3 - B
बुद्धिबाट पाइने अरू फाइदाहरू
1हे मेरो छोरा, मेरो शिक्षालाई नभुल्, तर मेरा आज्ञाहरू आफ्नो हृदयमा लुकाइराख्। - My son, forget not my law; but let thine heart keep my commandments:
2किनभने तिनले तँलाई दीर्घायु बनाउनेछन्,
र तेरो लागि सम्पन्नता ल्याउनेछन्।
For length of days, and long life, and peace, shall they add to thee.
3भक्ति र विश्वासयोग्यताले तँलाई कहिल्यै नछोडून्, ती तैंले आफ्नो गलामा बाँधिराख्, आफ्नो हृदयको पाटीमा ती लेखिराख्।
Let not mercy and truth forsake thee: bind them about thy neck; write them upon the table of thine heart:
4तब परमेश्वर र मानिसको दृष्टिमा तैंले निगाह पाउनेछस् र असल नाउँ कमाउनेछस्। - So shalt thou find favour and good understanding in the sight of God and man.
5आफ्नो सारा हृदयले परमेश्वरमा भरोसा राख्,
र तेरो आफ्नै समझशक्तिमा भर नपर्
Trust in the LORD with all thine heart; and lean not unto thine own understanding.
6आफ्ना सारा मार्गमा उहाँलाई सम्झी,
र उहाँले तेरा मार्गहरू सोझा तुल्याइदिनुहुनेछ।
In all thy ways acknowledge him, and he shall direct thy paths.
7आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् नहोऊ, परमप्रभुको भय मान् र दुष्कर्मलाई त्याग्।
Be not wise in thine own eyes: fear the LORD, and depart from evil.
8यसले तेरो शरीरलाई स्वस्थ तुल्याउनेछ,
र तेरो हड्डीको लागि पोषण दिनेछ।
It shall be health to thy navel, and marrow to thy bones.
9आफ्नो धन-सम्पत्ति र आफ्ना सबै उब्जनीको अगौटे फलले परमप्रभुको आदर गर, - Honour the LORD with thy substance, and with the firstfruits of all thine increase:
10तब तेरा ढुकुटीहरू पोखुन्जेल भरिनेछन्,
र तेरा भाँड़ाहरू नयाँ मद्यले चुलिएर पोखिनेछन्।
So shall thy barns be filled with plenty, and thy presses shall burst out with new wine.
11हे मेरो छोरो, परमप्रभुको अनुशासनलाई अवहेलना नगर्,
र उहाँको हप्कीलाई खराब नठान्,
My son, despise not the chastening of the LORD; neither be weary of his correction:
12किनभने जसलाई परमप्रभु प्रेम गर्नुहुन्छ उसैलाई नै उहाँले अनुशासन दिनुहुन्छ। जसरी बुबाले आफ्नो प्यारो छोरालाई अनुशासन दिन्छन्।
For whom the LORD loveth he correcteth; even as a father the son in whom he delighteth.
13धन्य हो त्यो मानिस जसले बुद्धि प्राप्त गर्छ,
र समझशक्ति हासिल गर्छ, - Happy is the man that findeth wisdom, and the man that getteth understanding.
14किनभने बुद्धि चाँदीभन्दा धेरै लाभदायक हुन्छ,
र त्यसले सुनले भन्दा बढ़ी फाइदा दिन्छ।
For the merchandise of it is better than the merchandise of silver, and the gain thereof than fine gold.
15त्यो मानिकभन्दा पनि बहुमूल्य हुन्छ,
र तैंले इच्छा गरेको कुनै पनि थोक त्यससँग तुलना गर्न सकिँदैन।
She is more precious than rubies: and all the things thou canst desire are not to be compared unto her.
16बुद्धिको दाहिने हातमा दीर्घायु,
र त्यसको देब्रे हातमा धन र सम्मान हुन्छन्।
Length of days is in her right hand; and in her left hand riches and honour.
17त्यसका मार्गहरू आनन्ददायक हुन्छन्,
र त्यसका सबै बाटोहरू शान्तिका हुन्छन्।
Her ways are ways of pleasantness, and all her paths are peace.
18बुद्धिलाई अँगाल्नेहरूका निम्ति त्यो एक जीवनको रूख हो, त्यसलाई पक्रनेहरूले आशिष् पाउनेछन्। She is a tree of life to them that lay hold upon her: and happy is every one that retaineth her.
19बुद्धिले नै परमप्रभुले पृथ्वीको जगहरू बसाल्नुभयो, समझशक्तिले उहाँले आकाशलाई त्यसको ठाउँमा राख्नुभयो।
The LORD by wisdom hath founded the earth; by understanding hath he established the heavens.
20उहाँको ज्ञानले गहिरा सागरहरू फुटिनिस्के,
र बादलले तलतिर शीत झारे। By his knowledge the depths are broken up, and the clouds drop down the dew.
21हे मेरो छोरो, सद्दे बुद्धि र विवेकलाई जोगाइराख्, तिनलाई तेरो दृष्टिबाट जान नदे, - My son, let not them depart from thine eyes: keep sound wisdom and discretion:
22ती तेरो निम्ति जीवन,
र तेरो गलामा शोभाको गहनाझैँ हुनेछन्।
So shall they be life unto thy soul, and grace to thy neck.
23तब तँ आफ्नो मार्गमा सुरक्षित भई हिँड्नेछस्,
र तेरा खुट्टा लरबरिनेछैन। Then shalt thou walk in thy way safely, and thy foot shall not stumble.
24जब तँ ढल्किनेछस् तँ भयभीत हुनेछैनस्, जब तँ ढल्किनेछस् तँलाई मीठो निद्रा लाग्नेछ। When thou liest down, thou shalt not be afraid: yea, thou shalt lie down, and thy sleep shall be sweet.
25दुष्टहरूमाथि एक्कासि आइलाग्ने विपत्ति वा सर्वनाशसँग तँचाहिँ नडरा,
Be not afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it cometh.
26किनभने परमप्रभु नै तेरो साहस हुनुहुनेछ,
र उहाँले तेरो खुट्टालाई पासोमा पर्नदेखि जोगाउनुहुनेछ।
For the LORD shall be thy confidence, and shall keep thy foot from being taken.
27ज-जसलाई भलाइ गर्नुपर्छ, तेरो हातमा भइञ्जेल त्यो नरोक्,
Withhold not good from them to whom it is due, when it is in the power of thine hand to do it.
28जब कि तँसँग त्यो अहिले नै छ, आफ्नो छिमेकीलाई “पछि आऊ, भोलिपर्सि दिऊँला,” नभन्। Say not unto thy neighbour, Go, and come again, and to morrow I will give; when thou hast it by thee.
29आफ्नो छिमेकीको विरुद्धमा षड्यन्त्र नरच्। जो तेरो नजिक भरोसा राखेर बस्दछ। Devise not evil against thy neighbour, seeing he dwelleth securely by thee.
30विनाकारण कुनै मानिसलाई दोष नलगा, जसले तेरो कुनै खराबी गरेको छैन। Strive not with a man without cause, if he have done thee no harm.
31हिंसात्मक मानिसको ईर्ष्या नगर्,
र त्यसको कुनै पनि मार्गलाई नछान्।
Envy thou not the oppressor, and choose none of his ways.
32किनकि परमप्रभु कुटिल मानिसलाई घृणा गर्नुहुन्छ, तर सोझाहरूलाई आफ्नो विश्वासमा राख्नुहुन्छ।
For the froward is abomination to the LORD: but his secret is with the righteous.
33दुष्टहरूको घरमा परमप्रभुको सराप पर्छ, तर धर्मीको घरलाई उहाँले आशिष् दिनुहुन्छ। The curse of the LORD is in the house of the wicked: but he blesseth the habitation of the just.
34अभिमानी गिल्ला गर्नेहरूलाई उहाँले गिल्लामा उड़ाउनुहुन्छ, तर नम्रहरूलाई अनुग्रह दिनुहुन्छ। Surely he scorneth the scorners: but he giveth grace unto the lowly.
35बुद्धिमान्ले इज्जत प्राप्त गर्दछ, तर मूर्खहरूलाई उहाँले लज्जित तुल्याउनुहुनेछ।
The wise shall inherit glory: but shame shall be the promotion of fools.
Proverbs - 4:1-27,
हितोपदेश 4 -A
बुद्धि अति श्रेष्ठ हो
1हे मेरा छोराहरू हो, आफ्नो बुबाको अर्ती सुन, यसमा ध्यान देओ र समझशक्ति प्राप्त गर।
2किनकि म तिमीहरूलाई उत्तम शिक्षा दिन्छु, यसैकारण मेरो अर्तीलाई नत्याग।
3जब म आफ्ना बुबाको घरमा एक ठिटो थिएँ, कलिलै अवस्थाको, र मेरी आमाको एकमात्र छोरा,
4उहाँले मलाई शिक्षा दिनुभयो र भन्नुभयो, “तेरो पूरा हृदयले मेरो वचन पक्रिराख्, मेरा आज्ञाहरू पालन गर् र तँ जिउनेछस्।
5बुद्धि प्राप्त गर्, समझशक्ति प्राप्त गर्, मेरा वचनहरू नबिर्सी र तिनीहरूबाट तर्किएर नजा।
6बुद्धिलाई नत्याग्, र त्यसले तँलाई सुरक्षित राख्नेछ। त्यसलाई प्रेम गर्, र त्यसले तँमाथि हेरचाह गर्नेछ।
7बुद्धि अति श्रेष्ठ हो, त्यसैले बुद्धि प्राप्त गर्। तँसँग भएका सबै कुराले मूल्य चुकाउनुपरे तापनि, समझशक्ति प्राप्त गर्।
8त्यसलाई कदर गर्, र त्यसले तँलाई उच्च पार्नेछ। त्यसलाई अँगाल्, र त्यसले तँलाई आदर दिनेछ।
9त्यसले तेरो शिरमा अनुग्रहको माला पहिराइदिनेछ,
र महिमाको शिरपेच प्रदान गर्नेछ।”
10सुन्, हे मेरो छोरा, मैले भनेका कुरा ग्रहण गर्,
र तेरो जीवन दीर्घायु हुनेछ।
11म तँलाई बुद्धिको बाटो सिकाउँछु
र सोझो बाटोमा डोर्याउँछु।
12तँ हिँड्दा, तेरा पाइलाहरू अड्किनेछैनन्, तँ दगुर्दा लरबरिनेछैनस्।
13अर्तीलाई समातिराख्, त्यसलाई उम्कन नदे, त्यसलाई राम्ररी पालन गर्, किनभने त्यो तेरो जीवन हो।
14दुष्टको मार्गमा खुट्टा नहाल् अथवा दुष्ट मानिसको चालमा नहिँड्।
15त्यसलाई त्यागिदे, त्यसमाथि तेरो पाइला नराख्, त्यसबाट तर्केर आफ्नै बाटो लाग्।
16किनभने दुष्टहरू खराब काम नगरुञ्जेल सुत्न सक्दैनन्, कसैको पतन नगरुञ्जेल तिनीहरूलाई निद्रै लाग्दैन।
17दुष्टता तिनीहरूको भोजन र उपद्रव तिनीहरूको पिउने पदार्थ हो।
18धर्मीको चाल प्रभातको प्रथम चमकजस्तै हो, त्यो मध्यदिन नहोउञ्जेल झन्-झन् चहकिलो हुँदैजान्छ।
19तर दुष्टको चालचाहिँ घोर अन्धकारजस्तो हो, केले आफ्नो पतन हुँदैछ सो तिनीहरू जान्दैनन्।
20हे मेरो छोरा, मेरो कुरामा ध्यान दे, मेरा वचनहरू राम्ररी सुन्।
21ती तेरो नजरबाट उम्केर जान नदे, ती तेरो हृदयभित्र राखिछोड्।
22किनभने मेरो वचन पाउनेको निम्ति त्यो जीवन हो,
र त्यसको सारा शरीरको निम्ति स्वास्थ्य हो।
23सबै कुराभन्दा बढी, आफ्नो हृदयलाई सुरक्षित राख्, किनभने त्यो सारा जीवनको मूल हो।
24कुवाक्य तेरो मुखबाट परै रहोस्, भ्रष्ट कुराकानी तेरो ओठदेखि टाढ़ै रहोस्।
25तेरो आँखाले तेरो अगि सीधा हेरोस्, तेरो अगिल्तिर सोझै एक टक लाएर हेरोस्।
26तैंले पाइला चाल्नलाई नैतिकताको मार्ग तयार गर्।
र ती मार्गहरू मात्रै रोज् जुन निश्चित छन्।
27दाहिने देब्रेतिर नलाग्, सबै दुष्ट कुराबाट आफ्ना खुट्टा अलग राख्।
............................................................................
1 Hear, ye children, the instruction of a father, and attend to know understanding.
2 For I give you good doctrine, forsake ye not my law.
3 For I was my father's son, tender and only beloved in the sight of my mother.
4 He taught me also, and said unto me, Let thine heart retain my words: keep my commandments, and live.
5 Get wisdom, get understanding: forget it not; neither decline from the words of my mouth.
6 Forsake her not, and she shall preserve thee: love her, and she shall keep thee.
7 Wisdom is the principal thing; therefore get wisdom: and with all thy getting get understanding.
8 Exalt her, and she shall promote thee: she shall bring thee to honour, when thou dost embrace her.
9 She shall give to thine head an ornament of grace: a crown of glory shall she deliver to thee.
10 Hear, O my son, and receive my sayings; and the years of thy life shall be many.
11 I have taught thee in the way of wisdom; I have led thee in right paths.
12 When thou goest, thy steps shall not be straitened; and when thou runnest, thou shalt not stumble.
13 Take fast hold of instruction; let her not go: keep her; for she is thy life.
14 Enter not into the path of the wicked, and go not in the way of evil men.
15 Avoid it, pass not by it, turn from it, and pass away.
16 For they sleep not, except they have done mischief; and their sleep is taken away, unless they cause some to fall.
17 For they eat the bread of wickedness, and drink the wine of violence.
18 But the path of the just is as the shining light, that shineth more and more unto the perfect day.
19 The way of the wicked is as darkness: they know not at what they stumble.
20 My son, attend to my words; incline thine ear unto my sayings.
21 Let them not depart from thine eyes; keep them in the midst of thine heart.
22 For they are life unto those that find them, and health to all their flesh.
23 Keep thy heart with all diligence; for out of it are the issues of life.
24 Put away from thee a froward mouth, and perverse lips put far from thee.
25 Let thine eyes look right on, and let thine eyelids look straight before thee.
26 Ponder the path of thy feet, and let all thy ways be established.
27 Turn not to the right hand nor to the left: remove thy foot from evil.
..........................................................................
हितोपदेश 4 - B
बुद्धि अति श्रेष्ठ हो
1हे मेरा छोराहरू हो, आफ्नो बुबाको अर्ती सुन, यसमा ध्यान देओ र समझशक्ति प्राप्त गर।
Hear, ye children, the instruction of a father, and attend to know understanding.
2किनकि म तिमीहरूलाई उत्तम शिक्षा दिन्छु, यसैकारण मेरो अर्तीलाई नत्याग। - For I give you good doctrine, forsake ye not my law.
3जब म आफ्ना बुबाको घरमा एक ठिटो थिएँ, कलिलै अवस्थाको, र मेरी आमाको एकमात्र छोरा, - For I was my father's son, tender and only beloved in the sight of my mother.
4उहाँले मलाई शिक्षा दिनुभयो र भन्नुभयो, “तेरो पूरा हृदयले मेरो वचन पक्रिराख्, मेरा आज्ञाहरू पालन गर् र तँ जिउनेछस्।
He taught me also, and said unto me, Let thine heart retain my words: keep my commandments, and live.
5बुद्धि प्राप्त गर्, समझशक्ति प्राप्त गर्, मेरा वचनहरू नबिर्सी र तिनीहरूबाट तर्किएर नजा। - Get wisdom, get understanding: forget it not; neither decline from the words of my mouth.
6बुद्धिलाई नत्याग्, र त्यसले तँलाई सुरक्षित राख्नेछ। त्यसलाई प्रेम गर्, र त्यसले तँमाथि हेरचाह गर्नेछ। -Forsake her not, and she shall preserve thee: love her, and she shall keep thee.
7बुद्धि अति श्रेष्ठ हो, त्यसैले बुद्धि प्राप्त गर्। तँसँग भएका सबै कुराले मूल्य चुकाउनुपरे तापनि, समझशक्ति प्राप्त गर्।
Wisdom is the principal thing; therefore get wisdom: and with all thy getting get understanding.
8त्यसलाई कदर गर्, र त्यसले तँलाई उच्च पार्नेछ। त्यसलाई अँगाल्, र त्यसले तँलाई आदर दिनेछ। Exalt her, and she shall promote thee: she shall bring thee to honour, when thou dost embrace her.
9त्यसले तेरो शिरमा अनुग्रहको माला पहिराइदिनेछ,
र महिमाको शिरपेच प्रदान गर्नेछ।”
She shall give to thine head an ornament of grace: a crown of glory shall she deliver to thee.
10सुन्, हे मेरो छोरा, मैले भनेका कुरा ग्रहण गर्,
र तेरो जीवन दीर्घायु हुनेछ।
Hear, O my son, and receive my sayings; and the years of thy life shall be many.
11म तँलाई बुद्धिको बाटो सिकाउँछु
र सोझो बाटोमा डोर्याउँछु।
I have taught thee in the way of wisdom; I have led thee in right paths.
12तँ हिँड्दा, तेरा पाइलाहरू अड्किनेछैनन्, तँ दगुर्दा लरबरिनेछैनस्।
When thou goest, thy steps shall not be straitened; and when thou runnest, thou shalt not stumble.
13अर्तीलाई समातिराख्, त्यसलाई उम्कन नदे, त्यसलाई राम्ररी पालन गर्, किनभने त्यो तेरो जीवन हो। Take fast hold of instruction; let her not go: keep her; for she is thy life.
14दुष्टको मार्गमा खुट्टा नहाल् अथवा दुष्ट मानिसको चालमा नहिँड्।
Enter not into the path of the wicked, and go not in the way of evil men.
15त्यसलाई त्यागिदे, त्यसमाथि तेरो पाइला नराख्, त्यसबाट तर्केर आफ्नै बाटो लाग्। Avoid it, pass not by it, turn from it, and pass away.
16किनभने दुष्टहरू खराब काम नगरुञ्जेल सुत्न सक्दैनन्, कसैको पतन नगरुञ्जेल तिनीहरूलाई निद्रै लाग्दैन। For they sleep not, except they have done mischief; and their sleep is taken away, unless they cause some to fall.
17दुष्टता तिनीहरूको भोजन र उपद्रव तिनीहरूको पिउने पदार्थ हो।
For they eat the bread of wickedness, and drink the wine of violence.
18धर्मीको चाल प्रभातको प्रथम चमकजस्तै हो, त्यो मध्यदिन नहोउञ्जेल झन्-झन् चहकिलो हुँदैजान्छ। But the path of the just is as the shining light, that shineth more and more unto the perfect day.
19तर दुष्टको चालचाहिँ घोर अन्धकारजस्तो हो, केले आफ्नो पतन हुँदैछ सो तिनीहरू जान्दैनन्। - The way of the wicked is as darkness: they know not at what they stumble.
20हे मेरो छोरा, मेरो कुरामा ध्यान दे, मेरा वचनहरू राम्ररी सुन्।
My son, attend to my words; incline thine ear unto my sayings.
21ती तेरो नजरबाट उम्केर जान नदे, ती तेरो हृदयभित्र राखिछोड्।
Let them not depart from thine eyes; keep them in the midst of thine heart.
22किनभने मेरो वचन पाउनेको निम्ति त्यो जीवन हो,
र त्यसको सारा शरीरको निम्ति स्वास्थ्य हो।
For they are life unto those that find them, and health to all their flesh.
23सबै कुराभन्दा बढी, आफ्नो हृदयलाई सुरक्षित राख्, किनभने त्यो सारा जीवनको मूल हो। Keep thy heart with all diligence; for out of it are the issues of life.
24कुवाक्य तेरो मुखबाट परै रहोस्, भ्रष्ट कुराकानी तेरो ओठदेखि टाढ़ै रहोस्। - Put away from thee a froward mouth, and perverse lips put far from thee.
25तेरो आँखाले तेरो अगि सीधा हेरोस्, तेरो अगिल्तिर सोझै एक टक लाएर हेरोस्। Let thine eyes look right on, and let thine eyelids look straight before thee.
26तैंले पाइला चाल्नलाई नैतिकताको मार्ग तयार गर्।
र ती मार्गहरू मात्रै रोज् जुन निश्चित छन्।
Ponder the path of thy feet, and let all thy ways be established.
27दाहिने देब्रेतिर नलाग्, सबै दुष्ट कुराबाट आफ्ना खुट्टा अलग राख्।
Turn not to the right hand nor to the left: remove thy foot from evil.
Proverbs - 5:1-23,
हितोपदेश 5 -A
व्यभिचार विरूद्ध चेताउनी
1हे मेरो छोरा, मेरो बुद्धिमा ध्यान दे,
र मेरा अन्तर्दृष्टिका वचनहरू ध्यानसित सुन्।
2यसरी तैंले विवेकलाई कायम राख्नेछस्,
र तेरो ओठले ज्ञानको रक्षा गर्नेछ।
3किनभने व्यभिचारी स्त्रीको ओठबाट मह चुहुन्छ,
र त्यसको बोलीचाहिँ तेलभन्दा चिप्लो हुन्छ।
4तापनि अन्तमा त त्यो स्त्री पित्तझैँ तीतो,
र दुईधारे तरवारझैँ लाग्ने हुन्छे।
5त्यसको खुट्टा मृत्युको बाटोतिर ओह्रालो लाग्छ, त्यसको पाइला सोझै पातालतिर लागेको हुन्छ।
6त्यसले जीवनको मार्गतिर ध्यानै दिँदिन, त्यसको चाल कुटिल छ, तापनि यो कुरा त्यसले थाहा गर्दिन।
7अब हे मेरा छोरा हो, मेरा कुरा सुन,
र मैले भनेका कुराहरूबाट तर्केर एकातिर नलाग।
8त्यस्ती स्त्रीदेखि टाढ़ा बस, त्यसको घरको ढोका नजिक नजाओ।
9नत्रता तिमीहरूले आफ्नो उत्तम बल पराईलाई दिनेछौ,
र तिमीहरूको उमेर निर्दयीको हातमा पर्नेछ,
10विदेशीहरूले तिमीहरूको सम्पत्तिमा चैन गर्नेछन्,
र तिमीहरूका पसीनाको कमाइचाहिँ अर्कैको घरमा भरिभराउ हुनेछ।
11जीवनको आखिरी समयमा तिमीहरूले विलाप गर्नेछौ, जब तिमीहरूका मासु र छाला गलिसकेका हुनेछन्।
12तब तिमीहरूले भन्नेछौ, “हाय मैले अनुशासनलाई कसरी घृणा गरें,
र सुधार र हप्कीलाई मेरो हृदयबाटै लत्याएँ।
13मैले मेरा गुरुहरूको आज्ञापालन गरिनँ,
र मेरा प्रशिक्षकहरूको कुरामा ध्यानै दिइनँ।
14म पूरै सर्वनाशको खाड़लमा आइपुगेको छु,
र सारा समुदायको सामु निन्दित भएको छु।”
15आफ्नै कुण्डको पानी,
र आफ्नै कूवाबाट बगेको पानी पी।
16के तेरो कूवाको पानी सड़कतिर,
र तेरो खोलाको पानी बजारहरूतिर बग्न दिने?
17त्यो तेरै निम्ति मात्र होस्। पराई त्यसको हिस्सेदार पटक्कै हुन नपाओस्
18तेरो फुहारा आशीर्वादी होस्,
र तेरो युवावास्थाकी पत्नीसित तँ आनन्दित हो।
19मयालु मृगी र राम्री हरिणीझैँ, त्यसकै स्तनमा तँ सन्तुष्ट बन्, तँ सधैँ त्यसकै प्रेममा मोहित भइरहेस्।
20हे मेरो छोरो, तँ किन वेश्याको मोहमा फस्छस्? तँ किन अर्काकी पत्नीलाई आलिङ्गन गर्छस्?
21किनभने मानिसको चाल त सधैँ परमप्रभुको दृष्टिमा रहिरहन्छ,
र उहाँले त्यसका सबै मार्गहरू जाँच्नुहुन्छ।
22दुष्ट मानिसको खराब कामले त्यसलाई पासोमा पार्छ,
र आफ्नै पापको बन्धनमा त्यो जेलिन्छ।
23अनुशासनको अभावले त्यो मर्नेछ, आफ्नै असीम मूर्खताले त्यसलाई भर्माउनेछ।
......................................................................
1 My son, attend unto my wisdom, and bow thine ear to my understanding:
2 That thou mayest regard discretion, and that thy lips may keep knowledge.
3 For the lips of a strange woman drop as an honeycomb, and her mouth is smoother than oil:
4 But her end is bitter as wormwood, sharp as a two-edged sword.
5 Her feet go down to death; her steps take hold on hell.
6 Lest thou shouldest ponder the path of life, her ways are moveable, that thou canst not know them.
7 Hear me now therefore, O ye children, and depart not from the words of my mouth.
8 Remove thy way far from her, and come not nigh the door of her house:
9 Lest thou give thine honour unto others, and thy years unto the cruel:
10 Lest strangers be filled with thy wealth; and thy labours be in the house of a stranger;
11 And thou mourn at the last, when thy flesh and thy body are consumed,
12 And say, How have I hated instruction, and my heart despised reproof;
13 And have not obeyed the voice of my teachers, nor inclined mine ear to them that instructed me!
14 I was almost in all evil in the midst of the congregation and assembly.
15 Drink waters out of thine own cistern, and running waters out of thine own well.
16 Let thy fountains be dispersed abroad, and rivers of waters in the streets.
17 Let them be only thine own, and not strangers' with thee.
18 Let thy fountain be blessed: and rejoice with the wife of thy youth.
19 Let her be as the loving hind and pleasant roe; let her breasts satisfy thee at all times; and be thou ravished always with her love.
20 And why wilt thou, my son, be ravished with a strange woman, and embrace the bosom of a stranger?
21 For the ways of man are before the eyes of the LORD, and he pondereth all his goings.
22 His own iniquities shall take the wicked himself, and he shall be holden with the cords of his sins.
23 He shall die without instruction; and in the greatness of his folly he shall go astray.
.......................................................................
हितोपदेश 5 - B
व्यभिचार विरूद्ध चेताउनी
1हे मेरो छोरा, मेरो बुद्धिमा ध्यान दे,
र मेरा अन्तर्दृष्टिका वचनहरू ध्यानसित सुन्।
My son, attend unto my wisdom, and bow thine ear to my understanding:
2यसरी तैंले विवेकलाई कायम राख्नेछस्,
र तेरो ओठले ज्ञानको रक्षा गर्नेछ।
That thou mayest regard discretion, and that thy lips may keep knowledge.
3किनभने व्यभिचारी स्त्रीको ओठबाट मह चुहुन्छ,
र त्यसको बोलीचाहिँ तेलभन्दा चिप्लो हुन्छ।
For the lips of a strange woman drop as an honeycomb, and her mouth is smoother than oil:
4तापनि अन्तमा त त्यो स्त्री पित्तझैँ तीतो,
र दुईधारे तरवारझैँ लाग्ने हुन्छे।
But her end is bitter as wormwood, sharp as a twoedged sword.
5त्यसको खुट्टा मृत्युको बाटोतिर ओह्रालो लाग्छ, त्यसको पाइला सोझै पातालतिर लागेको हुन्छ। -Her feet go down to death; her steps take hold on hell.
6त्यसले जीवनको मार्गतिर ध्यानै दिँदिन, त्यसको चाल कुटिल छ, तापनि यो कुरा त्यसले थाहा गर्दिन। - Lest thou shouldest ponder the path of life, her ways are moveable, that thou canst not know them.
7अब हे मेरा छोरा हो, मेरा कुरा सुन,
र मैले भनेका कुराहरूबाट तर्केर एकातिर नलाग।
Hear me now therefore, O ye children, and depart not from the words of my mouth.
8त्यस्ती स्त्रीदेखि टाढ़ा बस, त्यसको घरको ढोका नजिक नजाओ।
Remove thy way far from her, and come not nigh the door of her house:
9नत्रता तिमीहरूले आफ्नो उत्तम बल पराईलाई दिनेछौ,
र तिमीहरूको उमेर निर्दयीको हातमा पर्नेछ,
Lest thou give thine honour unto others, and thy years unto the cruel:
10विदेशीहरूले तिमीहरूको सम्पत्तिमा चैन गर्नेछन्,
र तिमीहरूका पसीनाको कमाइचाहिँ अर्कैको घरमा भरिभराउ हुनेछ।
Lest strangers be filled with thy wealth; and thy labours be in the house of a stranger;
11जीवनको आखिरी समयमा तिमीहरूले विलाप गर्नेछौ, जब तिमीहरूका मासु र छाला गलिसकेका हुनेछन्।
And thou mourn at the last, when thy flesh and thy body are consumed,
12तब तिमीहरूले भन्नेछौ, “हाय मैले अनुशासनलाई कसरी घृणा गरें,
र सुधार र हप्कीलाई मेरो हृदयबाटै लत्याएँ।
And say, How have I hated instruction, and my heart despised reproof;
13मैले मेरा गुरुहरूको आज्ञापालन गरिनँ,
र मेरा प्रशिक्षकहरूको कुरामा ध्यानै दिइनँ।
And have not obeyed the voice of my teachers, nor inclined mine ear to them that instructed me!
14म पूरै सर्वनाशको खाड़लमा आइपुगेको छु,
र सारा समुदायको सामु निन्दित भएको छु।”
I was almost in all evil in the midst of the congregation and assembly.
15आफ्नै कुण्डको पानी,
र आफ्नै कूवाबाट बगेको पानी पी।
Drink waters out of thine own cistern, and running waters out of thine own well.
16के तेरो कूवाको पानी सड़कतिर,
र तेरो खोलाको पानी बजारहरूतिर बग्न दिने?
Let thy fountains be dispersed abroad, and rivers of waters in the streets.
17त्यो तेरै निम्ति मात्र होस्। पराई त्यसको हिस्सेदार पटक्कै हुन नपाओस्
Let them be only thine own, and not strangers' with thee.
18तेरो फुहारा आशीर्वादी होस्,
र तेरो युवावास्थाकी पत्नीसित तँ आनन्दित हो।
Let thy fountain be blessed: and rejoice with the wife of thy youth.
19मयालु मृगी र राम्री हरिणीझैँ, त्यसकै स्तनमा तँ सन्तुष्ट बन्, तँ सधैँ त्यसकै प्रेममा मोहित भइरहेस्।
Let her be as the loving hind and pleasant roe; let her breasts satisfy thee at all times; and be thou ravished always with her love.
20हे मेरो छोरो, तँ किन वेश्याको मोहमा फस्छस्? तँ किन अर्काकी पत्नीलाई आलिङ्गन गर्छस्?
And why wilt thou, my son, be ravished with a strange woman, and embrace the bosom of a stranger?
21किनभने मानिसको चाल त सधैँ परमप्रभुको दृष्टिमा रहिरहन्छ,
र उहाँले त्यसका सबै मार्गहरू जाँच्नुहुन्छ।
For the ways of man are before the eyes of the LORD, and he pondereth all his goings.
22दुष्ट मानिसको खराब कामले त्यसलाई पासोमा पार्छ,
र आफ्नै पापको बन्धनमा त्यो जेलिन्छ।
His own iniquities shall take the wicked himself, and he shall be holden with the cords of his sins.
23अनुशासनको अभावले त्यो मर्नेछ, आफ्नै असीम मूर्खताले त्यसलाई भर्माउनेछ।
He shall die without instruction; and in the greatness of his folly he shall go astray.
Proverbs - 6:1-35,
हितोपदेश 6 - A
मूर्खताको विरूद्धमा चेताउनीहरू
1हे मेरो छोरा, यदि तँ आफ्नो छिमेकीको जमानी बसेको छस् वा कसैसँग करार बाँधेको छस् भने,
2यदि आफ्नो प्रतिज्ञाको वचनले तँ फसिस्,
र आफ्नै मुखको वचनले पासोमा परिस् भने,
3तब, हे मेरो छोरा, आफूलाई जोगाउन मैले भनेजस्तो गर्, किनकि तँ आफ्नो छिमेकीको पन्जामा परेको छस्:
आफूलाई नम्र तुल्याएर झट्टै जा,
र छिमेकीसँग खुरन्धार बिन्ती गर्!
4आँखामा निद्रा पर्न नदे,
र पटल बन्द हुन नदे।
5शिकारीको हातबाट हरिण उम्केझैँ, व्याधाको पासोबाट चरा फुत्केझैँ तैंले आफूलाई मुक्त गर्।
6ए अल्छे, कमिलाकहाँ गएर त्यसको चाल-ढङ्ग हेर् र बुद्धिमानी बन्!
7त्यसको अगुवा हुँदैन, हाकिम वा शासक हुँदैन,
8तापनि ग्रीष्म ऋतुमा त्यसले अन्नको भण्डार तयार गर्छ
र कटनीको समयमा आफ्नो खानेकुरो सञ्चय गर्छ।
9ए अल्छे, तँ कहिलेसम्म सुतिरहन्छस्? तँ कहिले आफ्नो निद्राबाट जाग्छस्?
10क्षणिक सुताइ र क्षणिक उँघाइले, हात बाँधेर केहीबेरको आराम गराइले
11दरिद्रता तँमाथि डाँकूझैँ
र अभावचाहिँ हतियार भिरेको मानिसझैँ आइलाग्नेछ।
12बदमाश र दुष्ट मानिस त्यही हो जो भ्रष्ट कुराकानी गरिहिँड्छ,
13जसले आँखा झिम्क्याउँछ,
र खुट्टा र औँलाले इशारा गर्दछ।
14आफ्नो छली हृदयमा त्यसले दुष्ट कुरा रच्दछ। त्यसले सधैँ विवाद उत्पन्न गराउँछ।
15त्यसैले त्यसमाथि अचानक विपत्ति आइलाग्नेछ, उपायविना नै त्यो एक्कासि नष्ट हुनेछ।
16छ वटा कुराहरू छन्, जसलाई परमप्रभुले घृणा गर्नुहुन्छ, सातौँचाहिँ जो उहाँको दृष्टिमा घृणित छन्:
17अहङ्कारी आँखा, झूट बोल्ने जिब्रो, निर्दोषको रगत बगाउने हात,
18दुष्ट योजनाहरू रच्ने हृदय, खराबी काम गर्न झट्टै अग्रसर हुने पाइला,
19असत्य बोल्ने झूटो साक्षी,
र दाजुभाइहरूका माझमा झगड़ा उठाउने मानिस।
व्यभिचारको विरुद्ध चेताउनी
20हे मेरो छोरो, आफ्ना पिताका आज्ञाहरू पालन गर्,
र आफ्नी आमाको अर्तीलाई नत्याग्।
21ती तेरो हृदयमा सधैँ राख्, तिनलाई तेरो घाँटीमा बाँधिराख्।
22तँ हिँड्दा तिनले तेरो अगुवाइ गर्नेछन्, तँ सुतेको बेला तिनले तेरो हेरचाह गर्नेछन्, तँ जागा छँदा तिनी तँसित बातचीत गर्नेछन्।
23किनभने ती आज्ञाहरू बत्ती,
र अर्तीचाहिँ ज्योति हुन्,
र अनुशासनको लागि गरिने हप्काइहरू जीवनका मार्ग हुन्,
24जसले तँलाई अनैतिक स्त्री,
र लोभ्याउने कुरा गर्ने स्वेच्छाचारी पत्नीबाट जोगाउनेछन्।
25तेरो मनमा त्यसको सुन्दरताको कारण कुइच्छा नगर्, अथवा त्यसको आँखाले तँलाई नफसाओस्।
26किनकि वेश्याले तँलाई एउटा रोटीको टुक्रामा झारिदिनेछे।
र व्यभिचारिणीले त तेरो जीवनसमेत शिकार तुल्याउनेछे।
27आफ्नो लुगा नडढ़ाईकन के कुनै मानिसले आफ्नो काखमा आगो राख्न सक्छ?
28जलिरहेका भुङ्ग्रामा कुनै मानिस हिँड्यो भने के त्यसका खुट्टा पोल्दैनन् र?
29अर्काकी पत्नीसित सुत्ने त्यस्तै नै हुन्छ, तिनलाई छुने कुनै पनि मानिस दण्ड नपाई उम्कनेछैन।
30साह्रै भोक लागेको मानिसले आफ्नो भोक मार्न चोरी गर्यो भने, मानिसहरूले त्यसलाई घृणा गर्दैनन्।
31तापनि त्यो पक्राउ पर्यो भने त्यसले सात गुणा बढ़ी तिर्नैपर्ने हुन्छ, शायद त्यसले आफ्नो घरको सारा सम्पत्तिसम्म दिनुपर्नेछ।
32तर व्यभिचार गर्ने मानिस विनासमझको हुन्छ, यस्तो काम गर्नेले आफूमाथि बरबादी ल्याउँछ।
33त्यसले मुक्का र बेइज्जत पाउनेछ,
र त्यसको अपमान कहिल्यै मेटिनेछैन,
34किनभने डाहले पतीको क्रोधलाई उत्तेजित गराउँछ,
र दयामाया नदेखाईकनै त्यसले बदला लिन्छ।
35त्यसले कुनै क्षतिपूर्ति ग्रहण गर्नेछैन, जत्तिसुकै घूसले पनि त्यसलाई मनाउन सकिँदैन।
...........................................................................
1 My son, if thou be surety for thy friend, if thou hast stricken thy hand with a stranger,
2 Thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.
3 Do this now, my son, and deliver thyself, when thou art come into the hand of thy friend; go, humble thyself, and make sure thy friend.
4 Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
5 Deliver thyself as a roe from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.
6 Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise:
7 Which having no guide, overseer, or ruler,
8 Provideth her meat in the summer, and gathereth her food in the harvest.
9 How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou arise out of thy sleep?
10 Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
11 So shall thy poverty come as one that travelleth, and thy want as an armed man.
12 A naughty person, a wicked man, walketh with a froward mouth.
13 He winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he teacheth with his fingers;
14 Frowardness is in his heart, he deviseth mischief continually; he soweth discord.
15 Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.
16 These six things doth the LORD hate: yea, seven are an abomination unto him:
17 A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,
18 An heart that deviseth wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief,
19 A false witness that speaketh lies, and he that soweth discord among brethren.
20 My son, keep thy father's commandment, and forsake not the law of thy mother:
21 Bind them continually upon thine heart, and tie them about thy neck.
22 When thou goest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall keep thee; and when thou awakest, it shall talk with thee.
23 For the commandment is a lamp; and the law is light; and reproofs of instruction are the way of life:
24 To keep thee from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.
25 Lust not after her beauty in thine heart; neither let her take thee with her eyelids.
26 For by means of a whorish woman a man is brought to a piece of bread: and the adulteress will hunt for the precious life.
27 Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
28 Can one go upon hot coals, and his feet not be burned?
29 So he that goeth in to his neighbour's wife; whosoever toucheth her shall not be innocent.
30 Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;
31 But if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.
32 But whoso committeth adultery with a woman lacketh understanding: he that doeth it destroyeth his own soul.
33 A wound and dishonour shall he get; and his reproach shall not be wiped away.
34 For jealousy is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
35 He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.
.........................................................................
हितोपदेश 6 - B
मूर्खताको विरूद्धमा चेताउनीहरू
1हे मेरो छोरा, यदि तँ आफ्नो छिमेकीको जमानी बसेको छस् वा कसैसँग करार बाँधेको छस् भने,
My son, if thou be surety for thy friend, if thou hast stricken thy hand with a stranger,
2यदि आफ्नो प्रतिज्ञाको वचनले तँ फसिस्,
र आफ्नै मुखको वचनले पासोमा परिस् भने,
Thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.
3तब, हे मेरो छोरा, आफूलाई जोगाउन मैले भनेजस्तो गर्, किनकि तँ आफ्नो छिमेकीको पन्जामा परेको छस्:
आफूलाई नम्र तुल्याएर झट्टै जा,
र छिमेकीसँग खुरन्धार बिन्ती गर्!
Do this now, my son, and deliver thyself, when thou art come into the hand of thy friend; go, humble thyself, and make sure thy friend.
4आँखामा निद्रा पर्न नदे,
र पटल बन्द हुन नदे।
Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
5शिकारीको हातबाट हरिण उम्केझैँ, व्याधाको पासोबाट चरा फुत्केझैँ तैंले आफूलाई मुक्त गर्।
Deliver thyself as a roe from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.
6ए अल्छे, कमिलाकहाँ गएर त्यसको चाल-ढङ्ग हेर् र बुद्धिमानी बन्!
Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise:
7त्यसको अगुवा हुँदैन, हाकिम वा शासक हुँदैन,
Which having no guide, overseer, or ruler,
8तापनि ग्रीष्म ऋतुमा त्यसले अन्नको भण्डार तयार गर्छ
र कटनीको समयमा आफ्नो खानेकुरो सञ्चय गर्छ।
Provideth her meat in the summer, and gathereth her food in the harvest.
9ए अल्छे, तँ कहिलेसम्म सुतिरहन्छस्? तँ कहिले आफ्नो निद्राबाट जाग्छस्? - How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou arise out of thy sleep?
10क्षणिक सुताइ र क्षणिक उँघाइले, हात बाँधेर केहीबेरको आराम गराइले
Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
11दरिद्रता तँमाथि डाँकूझैँ
र अभावचाहिँ हतियार भिरेको मानिसझैँ आइलाग्नेछ।
So shall thy poverty come as one that travelleth, and thy want as an armed man.
12बदमाश र दुष्ट मानिस त्यही हो जो भ्रष्ट कुराकानी गरिहिँड्छ,
A naughty person, a wicked man, walketh with a froward mouth.
13जसले आँखा झिम्क्याउँछ,
र खुट्टा र औँलाले इशारा गर्दछ।
He winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he teacheth with his fingers;
14आफ्नो छली हृदयमा त्यसले दुष्ट कुरा रच्दछ। त्यसले सधैँ विवाद उत्पन्न गराउँछ। - Frowardness is in his heart, he deviseth mischief continually; he soweth discord.
15त्यसैले त्यसमाथि अचानक विपत्ति आइलाग्नेछ, उपायविना नै त्यो एक्कासि नष्ट हुनेछ। - Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.
16छ वटा कुराहरू छन्, जसलाई परमप्रभुले घृणा गर्नुहुन्छ, सातौँचाहिँ जो उहाँको दृष्टिमा घृणित छन्: - These six things doth the LORD hate: yea, seven are an abomination unto him:
17अहङ्कारी आँखा, झूट बोल्ने जिब्रो, निर्दोषको रगत बगाउने हात,
A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,
18दुष्ट योजनाहरू रच्ने हृदय, खराबी काम गर्न झट्टै अग्रसर हुने पाइला,
An heart that deviseth wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief,
19असत्य बोल्ने झूटो साक्षी,
र दाजुभाइहरूका माझमा झगड़ा उठाउने मानिस।
व्यभिचारको विरुद्ध चेताउनी
A false witness that speaketh lies, and he that soweth discord among brethren.
20हे मेरो छोरो, आफ्ना पिताका आज्ञाहरू पालन गर्,
र आफ्नी आमाको अर्तीलाई नत्याग्।
My son, keep thy father's commandment, and forsake not the law of thy mother:
21ती तेरो हृदयमा सधैँ राख्, तिनलाई तेरो घाँटीमा बाँधिराख्।
Bind them continually upon thine heart, and tie them about thy neck.
22तँ हिँड्दा तिनले तेरो अगुवाइ गर्नेछन्, तँ सुतेको बेला तिनले तेरो हेरचाह गर्नेछन्, तँ जागा छँदा तिनी तँसित बातचीत गर्नेछन्।
When thou goest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall keep thee; and when thou awakest, it shall talk with thee.
23किनभने ती आज्ञाहरू बत्ती,
र अर्तीचाहिँ ज्योति हुन्,
र अनुशासनको लागि गरिने हप्काइहरू जीवनका मार्ग हुन्,
For the commandment is a lamp; and the law is light; and reproofs of instruction are the way of life:
24जसले तँलाई अनैतिक स्त्री,
र लोभ्याउने कुरा गर्ने स्वेच्छाचारी पत्नीबाट जोगाउनेछन्।
To keep thee from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.
25तेरो मनमा त्यसको सुन्दरताको कारण कुइच्छा नगर्, अथवा त्यसको आँखाले तँलाई नफसाओस्।
Lust not after her beauty in thine heart; neither let her take thee with her eyelids.
26किनकि वेश्याले तँलाई एउटा रोटीको टुक्रामा झारिदिनेछे।
र व्यभिचारिणीले त तेरो जीवनसमेत शिकार तुल्याउनेछे।
For by means of a whorish woman a man is brought to a piece of bread: and the adulteress will hunt for the precious life.
27आफ्नो लुगा नडढ़ाईकन के कुनै मानिसले आफ्नो काखमा आगो राख्न सक्छ? - Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
28जलिरहेका भुङ्ग्रामा कुनै मानिस हिँड्यो भने के त्यसका खुट्टा पोल्दैनन् र? - Can one go upon hot coals, and his feet not be burned?
29अर्काकी पत्नीसित सुत्ने त्यस्तै नै हुन्छ, तिनलाई छुने कुनै पनि मानिस दण्ड नपाई उम्कनेछैन। - So he that goeth in to his neighbour's wife; whosoever toucheth her shall not be innocent.
30साह्रै भोक लागेको मानिसले आफ्नो भोक मार्न चोरी गर्यो भने, मानिसहरूले त्यसलाई घृणा गर्दैनन्।
Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;
31तापनि त्यो पक्राउ पर्यो भने त्यसले सात गुणा बढ़ी तिर्नैपर्ने हुन्छ, शायद त्यसले आफ्नो घरको सारा सम्पत्तिसम्म दिनुपर्नेछ।
But if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.
32तर व्यभिचार गर्ने मानिस विनासमझको हुन्छ, यस्तो काम गर्नेले आफूमाथि बरबादी ल्याउँछ।
But whoso committeth adultery with a woman lacketh understanding: he that doeth it destroyeth his own soul.
33त्यसले मुक्का र बेइज्जत पाउनेछ,
र त्यसको अपमान कहिल्यै मेटिनेछैन,
A wound and dishonour shall he get; and his reproach shall not be wiped away.
34किनभने डाहले पतीको क्रोधलाई उत्तेजित गराउँछ,
र दयामाया नदेखाईकनै त्यसले बदला लिन्छ।
For jealousy is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
35त्यसले कुनै क्षतिपूर्ति ग्रहण गर्नेछैन, जत्तिसुकै घूसले पनि त्यसलाई मनाउन सकिँदैन।
He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.
Proverbs - 7:1-27,
हितोपदेश 7 -A
व्यभिचारिणीको विरूद्ध चेताउनी
1हे मेरो छोरो, मेरा वचनहरू पालन गर्,
र मेरा आज्ञाहरू तँभित्र संचय गरिराख्।
2मेरा आज्ञाहरू पालन गर्,
र तँ जीवित रहनेछस्, मेरा अर्तीहरू तेरो आँखाको नानीजस्तै जोगाइराख्।
3तिनलाई तेरा औँलामा औँठीझैँ लगाइराख्। हृदयको पाटीमा ती लेखिराख्।
4बुद्धिलाई भन्, “तिमी मेरी बहिनी हौ,”
र समझशक्तिलाई चाहिँ आफ्नो परममित्र भन्,
5तब तिनले तँलाई वेश्याबाट,
र स्वेच्छाचारी पत्नीको मोहित गराउने कुरादेखि जोगाइराख्नेछन्।
6म आफ्नो घरको झ्यालमा बसेर त्यसको आँखी-झ्यालबाट बाहिर हेर्दा, मैले के देखें भने,
7सीधासादाहरूका माझमा, ठिटाहरूमध्ये एक जनालाई देखें जो समझहीन रहेछ।
8त्यो स्त्री बस्ने गल्लीमा ऊ हिँड़िरहेको,
र त्यसकै घरतिर पाइला बढ़ाइरहेको मैले देखें—
9साँझमा, जब दिन ढल्कँदैजाँदा रात अँध्यारो हुँदैजान्छ।
10तब एउटी स्त्री उसलाई भेट्न निस्केर आई, वेश्याझैँ पहिरेकी र धूर्त नियत भएकी।
11चञ्चली र जिद्दीवाल स्त्री, जो कहिल्यै घरमा बस्दिन,
12कहिले गल्लीमा, कहिले चोकहरूमा, हरेक कुनाकाप्चा हुँदो त्यो लुकेर बस्छे।
13त्यसैले नै उसलाई समाती र चुम्बन गरी, र निर्लज्ज चेहराले भनी:
14“मैले घरमा मेलबलि चढ़ाउनु परेको छ, आज मैले आफ्नो भाकल पूरा गरेकी छु।
15त्यसैले म तपाईंलाई भेट्न बाहिर आएकी हुँ। मैले तपाईंलाई खोजें, अहिले भेट्टाएकी छु!
16मैले मेरो ओछ्यानमा, मिश्रदेशका रङ्गीन तन्ना बिछ्याएकी छु।
17मैले मेरो बिछ्याउना मूर्र, एलवा र दालचिनी छर्केर सुगन्धित तुल्याएकी छु।
18आउनुहोस्, बिहानसम्मै हामी प्रेमको सागरमा डुबौं, हामी प्रेममा मस्त होऔं!
19मेरो पति घर हुनुहुन्न, उहाँ त टाढ़ा यात्रामा जानुभएको छ।
20उहाँले आफूसित थैलीभरि रुपियाँ लानुभयो,
र पूर्णिमासम्म उहाँ घर फर्कनुहुन्न।”
21फकाई-फुस्लाईकन त्यसले उसलाई रनभुल्ल पारी, मोहित कुराहरू गरेर त्यसले उसलाई फसाई।
22तुरुन्तै ऊ त्यसको पछि लाग्यो, वधशालातिर लागेको गोरुझैँ, पासोतिर अगि बढ़िरहेको मृगझैँ।
23तब बाणले त्यसको कलेजो नै छेड़िदिन्छ, जालतिर वेगले उड़ेको चराझैँ, आफ्नो ज्यानै गुमाउँछु भन्ने उसलाई ज्ञानै छैन।
24अब हे मेरा छोराहरू हो, मेरो कुरा सुन, मैले भनेको कुरामा ध्यान देओ।
25तिमीहरूको हृदय त्यसको चालतिर फस्न नदेओ, त्यसको बाटोतिर बरालिएर नजाओ।
26त्यसले धेरै जनालाई नष्ट पारेकी छे, त्यसको शिकार बन्नेहरू असंख्य छन्।
27त्यसको घर पाताल जाने बाटो हो, जसले मृत्युका कोठाहरूतिर पुर्याउँछ।
..................................................................
1 My son, keep my words, and lay up my commandments with thee.
2 Keep my commandments, and live; and my law as the apple of thine eye.
3 Bind them upon thy fingers, write them upon the table of thine heart.
4 Say unto wisdom, Thou art my sister; and call understanding thy kinswoman:
5 That they may keep thee from the strange woman, from the stranger which flattereth with her words.
6 For at the window of my house I looked through my casement,
7 And beheld among the simple ones, I discerned among the youths, a young man void of understanding,
8 Passing through the street near her corner; and he went the way to her house,
9 In the twilight, in the evening, in the black and dark night:
10 And, behold, there met him a woman with the attire of an harlot, and subtil of heart.
11 (She is loud and stubborn; her feet abide not in her house:
12 Now is she without, now in the streets, and lieth in wait at every corner.)
13 So she caught him, and kissed him, and with an impudent face said unto him,
14 I have peace offerings with me; this day have I payed my vows.
15 Therefore came I forth to meet thee, diligently to seek thy face, and I have found thee.
16 I have decked my bed with coverings of tapestry, with carved works, with fine linen of Egypt.
17 I have perfumed my bed with myrrh, aloes, and cinnamon.
18 Come, let us take our fill of love until the morning: let us solace ourselves with loves.
19 For the goodman is not at home, he is gone a long journey:
20 He hath taken a bag of money with him, and will come home at the day appointed.
21 With her much fair speech she caused him to yield, with the flattering of her lips she forced him.
22 He goeth after her straightway, as an ox goeth to the slaughter, or as a fool to the correction of the stocks;
23 Till a dart strike through his liver; as a bird hasteth to the snare, and knoweth not that it is for his life.
24 Hearken unto me now therefore, O ye children, and attend to the words of my mouth.
25 Let not thine heart decline to her ways, go not astray in her paths.
26 For she hath cast down many wounded: yea, many strong men have been slain by her.
27 Her house is the way to hell, going down to the chambers of death.
..................................................................
हितोपदेश 7 - B
व्यभिचारिणीको विरूद्ध चेताउनी
1हे मेरो छोरो, मेरा वचनहरू पालन गर्,
र मेरा आज्ञाहरू तँभित्र संचय गरिराख्।
My son, keep my words, and lay up my commandments with thee.
2मेरा आज्ञाहरू पालन गर्,
र तँ जीवित रहनेछस्, मेरा अर्तीहरू तेरो आँखाको नानीजस्तै जोगाइराख्।
Keep my commandments, and live; and my law as the apple of thine eye.
3तिनलाई तेरा औँलामा औँठीझैँ लगाइराख्। हृदयको पाटीमा ती लेखिराख्। - Bind them upon thy fingers, write them upon the table of thine heart.
4बुद्धिलाई भन्, “तिमी मेरी बहिनी हौ,”
र समझशक्तिलाई चाहिँ आफ्नो परममित्र भन्,
Say unto wisdom, Thou art my sister; and call understanding thy kinswoman:
5तब तिनले तँलाई वेश्याबाट,
र स्वेच्छाचारी पत्नीको मोहित गराउने कुरादेखि जोगाइराख्नेछन्।
That they may keep thee from the strange woman, from the stranger which flattereth with her words.
6म आफ्नो घरको झ्यालमा बसेर त्यसको आँखी-झ्यालबाट बाहिर हेर्दा, मैले के देखें भने, - For at the window of my house I looked through my casement,
7सीधासादाहरूका माझमा, ठिटाहरूमध्ये एक जनालाई देखें जो समझहीन रहेछ। - And beheld among the simple ones, I discerned among the youths, a young man void of understanding,
8त्यो स्त्री बस्ने गल्लीमा ऊ हिँड़िरहेको,
र त्यसकै घरतिर पाइला बढ़ाइरहेको मैले देखें—
Passing through the street near her corner; and he went the way to her house,
9साँझमा, जब दिन ढल्कँदैजाँदा रात अँध्यारो हुँदैजान्छ।
10तब एउटी स्त्री उसलाई भेट्न निस्केर आई, वेश्याझैँ पहिरेकी र धूर्त नियत भएकी। - And, behold, there met him a woman with the attire of an harlot, and subtil of heart.
11चञ्चली र जिद्दीवाल स्त्री, जो कहिल्यै घरमा बस्दिन,
(She is loud and stubborn; her feet abide not in her house:
12कहिले गल्लीमा, कहिले चोकहरूमा, हरेक कुनाकाप्चा हुँदो त्यो लुकेर बस्छे। - Now is she without, now in the streets, and lieth in wait at every corner.)
13त्यसैले नै उसलाई समाती र चुम्बन गरी, र निर्लज्ज चेहराले भनी:
So she caught him, and kissed him, and with an impudent face said unto him,
14“मैले घरमा मेलबलि चढ़ाउनु परेको छ, आज मैले आफ्नो भाकल पूरा गरेकी छु। - I have peace offerings with me; this day have I payed my vows.
15त्यसैले म तपाईंलाई भेट्न बाहिर आएकी हुँ। मैले तपाईंलाई खोजें, अहिले भेट्टाएकी छु! - Therefore came I forth to meet thee, diligently to seek thy face, and I have found thee.
16मैले मेरो ओछ्यानमा, मिश्रदेशका रङ्गीन तन्ना बिछ्याएकी छु।
I have decked my bed with coverings of tapestry, with carved works, with fine linen of Egypt.
17मैले मेरो बिछ्याउना मूर्र, एलवा र दालचिनी छर्केर सुगन्धित तुल्याएकी छु। - I have perfumed my bed with myrrh, aloes, and cinnamon.
18आउनुहोस्, बिहानसम्मै हामी प्रेमको सागरमा डुबौं, हामी प्रेममा मस्त होऔं! - Come, let us take our fill of love until the morning: let us solace ourselves with loves.
19मेरो पति घर हुनुहुन्न, उहाँ त टाढ़ा यात्रामा जानुभएको छ।
For the goodman is not at home, he is gone a long journey:
20उहाँले आफूसित थैलीभरि रुपियाँ लानुभयो,
र पूर्णिमासम्म उहाँ घर फर्कनुहुन्न।”
He hath taken a bag of money with him, and will come home at the day appointed.
21फकाई-फुस्लाईकन त्यसले उसलाई रनभुल्ल पारी, मोहित कुराहरू गरेर त्यसले उसलाई फसाई।
With her much fair speech she caused him to yield, with the flattering of her lips she forced him.
22तुरुन्तै ऊ त्यसको पछि लाग्यो, वधशालातिर लागेको गोरुझैँ, पासोतिर अगि बढ़िरहेको मृगझैँ।
He goeth after her straightway, as an ox goeth to the slaughter, or as a fool to the correction of the stocks;
23तब बाणले त्यसको कलेजो नै छेड़िदिन्छ, जालतिर वेगले उड़ेको चराझैँ, आफ्नो ज्यानै गुमाउँछु भन्ने उसलाई ज्ञानै छैन।
Till a dart strike through his liver; as a bird hasteth to the snare, and knoweth not that it is for his life.
24अब हे मेरा छोराहरू हो, मेरो कुरा सुन, मैले भनेको कुरामा ध्यान देओ।
Hearken unto me now therefore, O ye children, and attend to the words of my mouth.
25तिमीहरूको हृदय त्यसको चालतिर फस्न नदेओ, त्यसको बाटोतिर बरालिएर नजाओ। - Let not thine heart decline to her ways, go not astray in her paths.
26त्यसले धेरै जनालाई नष्ट पारेकी छे, त्यसको शिकार बन्नेहरू असंख्य छन्। - For she hath cast down many wounded: yea, many strong men have been slain by her.
27त्यसको घर पाताल जाने बाटो हो, जसले मृत्युका कोठाहरूतिर पुर्याउँछ।
Her house is the way to hell, going down to the chambers of death.
Proverbs - 8:1-36,
हितोपदेश 8 - A
बुद्धिको आह्वान
1के बुद्धिले चर्को स्वरमा आह्वान गर्दैन र? के समझशक्तिले आफ्नो आवाज उच्च पार्दैन र?
2बाटोका उच्च ठाउँहरूमा, चौबाटोमा त्यो खड़ा हुन्छ,
3सहरतिर जाने मूल ढोकाको छेउमा, प्रवेश-द्वारमा, त्यो चर्को स्वरले यसरी कराउँछ:
4“हे मानिसहरू हो, म तिमीहरूलाई आह्वान गर्दछु, म सारा मानव-जातिलाई मेरो आवाज सुनाउँछु।
5हे निर्बुद्धि हो, बुद्धि प्राप्त गर। हे मूर्ख हो, समझशक्ति प्राप्त गर।
6सुन, तिमीहरूलाई बताउनुपर्ने आदरणीय कुराहरू मसँग छन्, ठीक कुरा बोल्न म मेरो मुख खोल्छु।
7मेरो मुखले साँचो कुरा बोल्दछ, किनभने मेरा ओठले दुष्टता घृणा गर्छन्।
8मेरो मुखका सबै वचनहरू न्यायपूर्ण छन्, तिनीहरूमध्ये कुनै पनि बाङ्गोटिङ्गो छैन।
9विवेकशील व्यक्तिको लागि ती सबै उचित छन्, ज्ञान हुने मानिसको निम्ति ती खोटरहित छन्।
10चाँदीको सट्टा मेरो उपदेश, उत्तम सुनभन्दा त बरु ज्ञान नै खोज,
11किनभने बुद्धि मानिकभन्दा बहुमूल्य हुन्छ,
र तैंले इच्छा गरेको कुनै पनि थोक त्यससँग तुलना गर्न सकिँदैन।
12म बुद्धि हुँ, सावधानीसित म बसोबास गर्दछु, मसँग ज्ञान र विवेक छन्।
13परमेश्वरको भय मान्नु दुष्टतालाई घृणा गर्नु हो, अभिमान, अहङ्कार, खराब चालचलन र भड्काउने कुराहरू म घृणा गर्छु।
14सरसल्लाह र उचित फैसला मबाटै हुन्छन्, मसँग समझशक्ति र सामर्थ्य छन्।
15मद्वारा नै राजाहरू राज्य गर्छन्,
र शासकहरू उचित कानून बनाउँछन्,
16मद्वारा नै राजकुमारहरू राज्यव्यवस्था चलाउँछन्,
र सबै उच्च अख्तियारवालहरू पृथ्वीभरि शासन गर्दछन्।
17मलाई प्रेम गर्नेहरूलाई म प्रेम गर्छु, मलाई खोज्नेहरूले मलाई भेट्टाउँछन्।
18मसँग वैभव र आदर, टिक्ने धन-सम्पत्ति र समृद्धि छन्।
19मेरो फल निखुर सुनभन्दा उच्च छ। जे म उत्पादन गर्छु, त्यसले असल चाँदीलाई उछिनिदिन्छ।
20म धार्मिकताको बाटो र न्यायको मार्गमा हिँड्छु।
21मलाई प्रेम गर्नेहरूलाई म धन-सम्पत्तीले भरिपूर्ण पार्छु, र म तिनीहरूका भण्डार भरिदिनेछु।
22“परमप्रभुले सृष्टिको प्रारम्भमा नै मलाई सृजनुभयो, उहाँका आदिका सबै कामहरूभन्दा पहिले नै।
23अनन्तदेखि नै मेरो नियुक्ति भएको थियो, सबैभन्दा पहिले, संसार सुरु हुनुभन्दा पनि पहिले नै।
24महासागर नहुँदै मेरो जन्म भएको थियो, पानीले भरिएका खोला-नालाहरू हुनुभन्दा अघि नै।
25पर्वतहरू आ-आफ्नो स्थानमा स्थापित हुनुभन्दा पहिले नै, पहाड़हरूभन्दा अघि नै मेरो जन्म भएको थियो।
26उहाँले पृथ्वी वा यसका जमिन, वा संसारमा धूलाको कण बनाउनुभन्दा अघि नै म सृजिएको थिएँ।
27उहाँले आकाशलाई त्यसको ठाउँमा बसाल्नुहुँदा,
र महासागरलाई क्षितिजले घेर्नुहुँदा, म त्यहाँ थिएँ।
28उहाँले बादललाई आकाशमा स्थापित गर्नुहुँदा,
र महासागरका मूलहरूलाई तिनीहरूका स्थानमा दृढ़सँग बसाल्नुहुँदा,
29उहाँले समुद्रको सिमाना तोकिदिनुहुँदा— उहाँको आज्ञाभन्दा बाहिर नाघी पानी नजानलाई—
र उहाँले पृथ्वीका जगहरू बसाल्नुहुँदा,
30म एक कारीगरझैँ उहाँको छेउमा थिएँ। म दिनहुँ हर्षले विभोर हुन्थें, उहाँको उपस्थितिमा निरन्तर आनन्दित भइरहन्थें।
31उहाँले बनाउनुभएको सिङ्गो संसारमा आनन्दित हुँदै म मानव जातिमा प्रसन्न रहन्थें।
32अब हे मेरा छोरा हो, मेरो कुरा सुन, तिनीहरू धन्य हुन्, जसले मेरा मार्गहरू अपनाउँछन्।
33मेरो अर्ती सुन र बुद्धिमान् होओ, त्यसको अवहेलना नगर।
34त्यही मानिस सुखी हो, जसले मेरो वचन सुन्छ, जो दिनहुँ मेरो ढोकामा नियालेर हेर्दै, मेरो ढोकानेर पर्खिरहन्छ।
35किनभने जसले मलाई भेट्टाउँछ, त्यसले जीवन पाउँछ,
र परमप्रभुको निगाह प्राप्त गर्छ।
36तर जसले मलाई भेट्टाउन चुक्छ, त्यसले आफैलाई नोक्सानी गर्छ। मलाई घृणा गर्ने सबैले मृत्युसित प्रेम राख्छ।
...............................................................................
1 Doth not wisdom cry? and understanding put forth her voice?
2 She standeth in the top of high places, by the way in the places of the paths.
3 She crieth at the gates, at the entry of the city, at the coming in at the doors.
4 Unto you, O men, I call; and my voice is to the sons of man.
5 O ye simple, understand wisdom: and, ye fools, be ye of an understanding heart.
6 Hear; for I will speak of excellent things; and the opening of my lips shall be right things.
7 For my mouth shall speak truth; and wickedness is an abomination to my lips.
8 All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing froward or perverse in them.
9 They are all plain to him that understandeth, and right to them that find knowledge.
10 Receive my instruction, and not silver; and knowledge rather than choice gold.
11 For wisdom is better than rubies; and all the things that may be desired are not to be compared to it.
12 I wisdom dwell with prudence, and find out knowledge of witty inventions.
13 The fear of the LORD is to hate evil: pride, and arrogancy, and the evil way, and the froward mouth, do I hate.
14 Counsel is mine, and sound wisdom: I am understanding; I have strength.
15 By me kings reign, and princes decree justice.
16 By me princes rule, and nobles, even all the judges of the earth.
17 I love them that love me; and those that seek me early shall find me.
18 Riches and honour are with me; yea, durable riches and righteousness.
19 My fruit is better than gold, yea, than fine gold; and my revenue than choice silver.
20 I lead in the way of righteousness, in the midst of the paths of judgment:
21 That I may cause those that love me to inherit substance; and I will fill their treasures.
22 The LORD possessed me in the beginning of his way, before his works of old.
23 I was set up from everlasting, from the beginning, or ever the earth was.
24 When there were no depths, I was brought forth; when there were no fountains abounding with water.
25 Before the mountains were settled, before the hills was I brought forth:
26 While as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the highest part of the dust of the world.
27 When he prepared the heavens, I was there: when he set a compass upon the face of the depth:
28 When he established the clouds above: when he strengthened the fountains of the deep:
29 When he gave to the sea his decree, that the waters should not pass his commandment: when he appointed the foundations of the earth:
30 Then I was by him, as one brought up with him: and I was daily his delight, rejoicing always before him;
31 Rejoicing in the habitable part of his earth; and my delights were with the sons of men.
32 Now therefore hearken unto me, O ye children: for blessed are they that keep my ways.
33 Hear instruction, and be wise, and refuse it not.
34 Blessed is the man that heareth me, watching daily at my gates, waiting at the posts of my doors.
35 For whoso findeth me findeth life, and shall obtain favour of the LORD.
36 But he that sinneth against me wrongeth his own soul: all they that hate me love death.
.............................................................................
हितोपदेश 8 - B
बुद्धिको आह्वान
1के बुद्धिले चर्को स्वरमा आह्वान गर्दैन र? के समझशक्तिले आफ्नो आवाज उच्च पार्दैन र? Doth not wisdom cry? and understanding put forth her voice?
2बाटोका उच्च ठाउँहरूमा, चौबाटोमा त्यो खड़ा हुन्छ,
She standeth in the top of high places, by the way in the places of the paths.
3सहरतिर जाने मूल ढोकाको छेउमा, प्रवेश-द्वारमा, त्यो चर्को स्वरले यसरी कराउँछ: She crieth at the gates, at the entry of the city, at the coming in at the doors.
4“हे मानिसहरू हो, म तिमीहरूलाई आह्वान गर्दछु, म सारा मानव-जातिलाई मेरो आवाज सुनाउँछु। Unto you, O men, I call; and my voice is to the sons of man.
5हे निर्बुद्धि हो, बुद्धि प्राप्त गर। हे मूर्ख हो, समझशक्ति प्राप्त गर।
O ye simple, understand wisdom: and, ye fools, be ye of an understanding heart.
6सुन, तिमीहरूलाई बताउनुपर्ने आदरणीय कुराहरू मसँग छन्, ठीक कुरा बोल्न म मेरो मुख खोल्छु। Hear; for I will speak of excellent things; and the opening of my lips shall be right things.
7मेरो मुखले साँचो कुरा बोल्दछ, किनभने मेरा ओठले दुष्टता घृणा गर्छन्।
For my mouth shall speak truth; and wickedness is an abomination to my lips.
8मेरो मुखका सबै वचनहरू न्यायपूर्ण छन्, तिनीहरूमध्ये कुनै पनि बाङ्गोटिङ्गो छैन। All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing froward or perverse in them.
9विवेकशील व्यक्तिको लागि ती सबै उचित छन्, ज्ञान हुने मानिसको निम्ति ती खोटरहित छन्। They are all plain to him that understandeth, and right to them that find knowledge.
10चाँदीको सट्टा मेरो उपदेश, उत्तम सुनभन्दा त बरु ज्ञान नै खोज,
Receive my instruction, and not silver; and knowledge rather than choice gold.
11किनभने बुद्धि मानिकभन्दा बहुमूल्य हुन्छ,
र तैंले इच्छा गरेको कुनै पनि थोक त्यससँग तुलना गर्न सकिँदैन।
For wisdom is better than rubies; and all the things that may be desired are not to be compared to it.
12म बुद्धि हुँ, सावधानीसित म बसोबास गर्दछु, मसँग ज्ञान र विवेक छन्।
I wisdom dwell with prudence, and find out knowledge of witty inventions.
13परमेश्वरको भय मान्नु दुष्टतालाई घृणा गर्नु हो, अभिमान, अहङ्कार, खराब चालचलन र भड्काउने कुराहरू म घृणा गर्छु।
The fear of the LORD is to hate evil: pride, and arrogancy, and the evil way, and the froward mouth, do I hate.
14सरसल्लाह र उचित फैसला मबाटै हुन्छन्, मसँग समझशक्ति र सामर्थ्य छन्। Counsel is mine, and sound wisdom: I am understanding; I have strength.
15मद्वारा नै राजाहरू राज्य गर्छन्,
र शासकहरू उचित कानून बनाउँछन्,
By me kings reign, and princes decree justice.
16मद्वारा नै राजकुमारहरू राज्यव्यवस्था चलाउँछन्,
र सबै उच्च अख्तियारवालहरू पृथ्वीभरि शासन गर्दछन्।
By me princes rule, and nobles, even all the judges of the earth.
17मलाई प्रेम गर्नेहरूलाई म प्रेम गर्छु, मलाई खोज्नेहरूले मलाई भेट्टाउँछन्।
I love them that love me; and those that seek me early shall find me.
18मसँग वैभव र आदर, टिक्ने धन-सम्पत्ति र समृद्धि छन्।
Riches and honour are with me; yea, durable riches and righteousness.
19मेरो फल निखुर सुनभन्दा उच्च छ। जे म उत्पादन गर्छु, त्यसले असल चाँदीलाई उछिनिदिन्छ। My fruit is better than gold, yea, than fine gold; and my revenue than choice silver.
20म धार्मिकताको बाटो र न्यायको मार्गमा हिँड्छु।
I lead in the way of righteousness, in the midst of the paths of judgment:
21मलाई प्रेम गर्नेहरूलाई म धन-सम्पत्तीले भरिपूर्ण पार्छु, र म तिनीहरूका भण्डार भरिदिनेछु। That I may cause those that love me to inherit substance; and I will fill their treasures.
22“परमप्रभुले सृष्टिको प्रारम्भमा नै मलाई सृजनुभयो, उहाँका आदिका सबै कामहरूभन्दा पहिले नै। The LORD possessed me in the beginning of his way, before his works of old.
23अनन्तदेखि नै मेरो नियुक्ति भएको थियो, सबैभन्दा पहिले, संसार सुरु हुनुभन्दा पनि पहिले नै। I was set up from everlasting, from the beginning, or ever the earth was.
24महासागर नहुँदै मेरो जन्म भएको थियो, पानीले भरिएका खोला-नालाहरू हुनुभन्दा अघि नै। When there were no depths, I was brought forth; when there were no fountains abounding with water.
25पर्वतहरू आ-आफ्नो स्थानमा स्थापित हुनुभन्दा पहिले नै, पहाड़हरूभन्दा अघि नै मेरो जन्म भएको थियो। Before the mountains were settled, before the hills was I brought forth:
26उहाँले पृथ्वी वा यसका जमिन, वा संसारमा धूलाको कण बनाउनुभन्दा अघि नै म सृजिएको थिएँ। While as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the highest part of the dust of the world.
27उहाँले आकाशलाई त्यसको ठाउँमा बसाल्नुहुँदा,
र महासागरलाई क्षितिजले घेर्नुहुँदा, म त्यहाँ थिएँ।
When he prepared the heavens, I was there: when he set a compass upon the face of the depth:
28उहाँले बादललाई आकाशमा स्थापित गर्नुहुँदा,
र महासागरका मूलहरूलाई तिनीहरूका स्थानमा दृढ़सँग बसाल्नुहुँदा,
When he established the clouds above: when he strengthened the fountains of the deep:
29उहाँले समुद्रको सिमाना तोकिदिनुहुँदा— उहाँको आज्ञाभन्दा बाहिर नाघी पानी नजानलाई—
र उहाँले पृथ्वीका जगहरू बसाल्नुहुँदा,
When he gave to the sea his decree, that the waters should not pass his commandment: when he appointed the foundations of the earth:
30म एक कारीगरझैँ उहाँको छेउमा थिएँ। म दिनहुँ हर्षले विभोर हुन्थें, उहाँको उपस्थितिमा निरन्तर आनन्दित भइरहन्थें।
Then I was by him, as one brought up with him: and I was daily his delight, rejoicing always before him;
31उहाँले बनाउनुभएको सिङ्गो संसारमा आनन्दित हुँदै म मानव जातिमा प्रसन्न रहन्थें। - Rejoicing in the habitable part of his earth; and my delights were with the sons of men.
32अब हे मेरा छोरा हो, मेरो कुरा सुन, तिनीहरू धन्य हुन्, जसले मेरा मार्गहरू अपनाउँछन्। - Now therefore hearken unto me, O ye children: for blessed are they that keep my ways.
33मेरो अर्ती सुन र बुद्धिमान् होओ, त्यसको अवहेलना नगर।
Hear instruction, and be wise, and refuse it not.
34त्यही मानिस सुखी हो, जसले मेरो वचन सुन्छ, जो दिनहुँ मेरो ढोकामा नियालेर हेर्दै, मेरो ढोकानेर पर्खिरहन्छ।
Blessed is the man that heareth me, watching daily at my gates, waiting at the posts of my doors.
35किनभने जसले मलाई भेट्टाउँछ, त्यसले जीवन पाउँछ,
र परमप्रभुको निगाह प्राप्त गर्छ।
For whoso findeth me findeth life, and shall obtain favour of the LORD.
36तर जसले मलाई भेट्टाउन चुक्छ, त्यसले आफैलाई नोक्सानी गर्छ। मलाई घृणा गर्ने सबैले मृत्युसित प्रेम राख्छ।
But he that sinneth against me wrongeth his own soul: all they that hate me love death.
Proverbs - 9:1- 18,
हितोपदेश 9 - A
बुद्धि र मूर्खता
1बुद्धिले आफ्नो घर बनाएको छ, त्यसले आफ्ना सात खामा गाड़ेको छ।
2त्यसले आफ्नो पशु मारेको छ, दाखमद्यमा मसला मिसाएको छ, त्यसले आफ्नो टेबिल पनि तयार पारेको छ।
3त्यसले आफ्ना दासीलाई पठाएको छ,
र सहरका अग्ला ठाउँहरूबाट बोलाउँछ।
4“ए सबै निर्बुद्धिहरू भित्र आओ!” भन्दै ती समझ नभएकाहरूलाई त्यसले भन्छ।
5“आओ, मसँग खाओ,
र मैले मसला मिसाएको दाखमद्य पिओ।”
6आफ्ना अज्ञानी चालहरू छोडिदेओ,
र तिमी बाँच्नेछौ। समझशक्तिको मार्गमा हिँड़।
7जसले गिल्ला गर्ने व्यक्तिलाई सुधार्छ, त्यसले अपमान निम्त्याउँछ, जसले दुष्ट मानिसलाई हप्काउँछ, त्यसले दुर्व्यवहार बेहोर्नुपर्छ।
8गिल्ला गर्नेलाई नहप्का, नत्र त्यसले तँलाई घृणा गर्नेछ। बुद्धिमान् मानिसलाई हप्का, र त्यसले तँलाई प्रेम गर्नेछ।
9बुद्धिमान्लाई अर्ती दे,
र त्यो झन् बढी बुद्धिमान् हुनेछ। धर्मी मानिसलाई शिक्षा दे,
र त्यसले आफ्नो ज्ञान अझ बढ़ाउनेछ।
10“परमप्रभुको भय मान्नु नै बुद्धिको सुरुआत हो,
र परमपवित्रको ज्ञान नै समझशक्ति हो।
11किनभने मद्वारा नै तेरो जीवनका दिनहरू धेरै हुनेछन्, अनि तँ दीर्घायु हुनेछस्।
12तँ बुद्धिमान् भइस् भने तेरो बुद्धिले नै तँलाई इनाम ल्याउनेछ, तँ गिल्ला गर्ने व्यक्ति भइस् भने तैंले मात्र नोक्सान बेहोर्नुपर्नेछ।
13“मूर्खता” भनिने स्त्री चर्की हुन्छे, त्यो अनुशासनहीन र अज्ञानी हुन्छे।
14त्यो आफ्नो घरको ढोकामा सहरको सबैभन्दा अग्ला ठाउँहरूमा भएको आसनमा बस्छे।
15त्यसको नजिकैबाट सरासर आफ्नो बाटो हिँड़िरहेकाहरूलाई त्यसले बोलाउँछे।
16ती समझ नभएकाहरूलाई त्यसले भन्छे, “सबै अज्ञानी जति यता आऊन्।
17चोरीको पानी मीठो हुन्छ, गुप्तमा खाएको रोटी स्वादिष्ठ हुन्छ।”
18तर मृतकहरूको वास त्यहाँ हुन्छ,
र त्यस स्त्रीका पाहुनाहरू पातालको गहिराइमा पुगिसकेका छन् भन्ने कुराको ज्ञान तिनीहरूलाई रत्तीभर हुँदैन।
...............................................................................
1 Wisdom hath builded her house, she hath hewn out her seven pillars:
2 She hath killed her beasts; she hath mingled her wine; she hath also furnished her table.
3 She hath sent forth her maidens: she crieth upon the highest places of the city,
4 Whoso is simple, let him turn in hither: as for him that wanteth understanding, she saith to him,
5 Come, eat of my bread, and drink of the wine which I have mingled.
6 Forsake the foolish, and live; and go in the way of understanding.
7 He that reproveth a scorner getteth to himself shame: and he that rebuketh a wicked man getteth himself a blot.
8 Reprove not a scorner, lest he hate thee: rebuke a wise man, and he will love thee.
9 Give instruction to a wise man, and he will be yet wiser: teach a just man, and he will increase in learning.
10 The fear of the LORD is the beginning of wisdom: and the knowledge of the holy is understanding.
11 For by me thy days shall be multiplied, and the years of thy life shall be increased.
12 If thou be wise, thou shalt be wise for thyself: but if thou scornest, thou alone shalt bear it.
13 A foolish woman is clamorous: she is simple, and knoweth nothing.
14 For she sitteth at the door of her house, on a seat in the high places of the city,
15 To call passengers who go right on their ways:
16 Whoso is simple, let him turn in hither: and as for him that wanteth understanding, she saith to him,
17 Stolen waters are sweet, and bread eaten in secret is pleasant.
18 But he knoweth not that the dead are there; and that her guests are in the depths of hell.
............................................................................
हितोपदेश 9 - B
बुद्धि र मूर्खता
1बुद्धिले आफ्नो घर बनाएको छ, त्यसले आफ्ना सात खामा गाड़ेको छ।
Wisdom hath builded her house, she hath hewn out her seven pillars:
2त्यसले आफ्नो पशु मारेको छ, दाखमद्यमा मसला मिसाएको छ, त्यसले आफ्नो टेबिल पनि तयार पारेको छ।
She hath killed her beasts; she hath mingled her wine; she hath also furnished her table.
3त्यसले आफ्ना दासीलाई पठाएको छ,
र सहरका अग्ला ठाउँहरूबाट बोलाउँछ।
She hath sent forth her maidens: she crieth upon the highest places of the city,
4“ए सबै निर्बुद्धिहरू भित्र आओ!” भन्दै ती समझ नभएकाहरूलाई त्यसले भन्छ। - Whoso is simple, let him turn in hither: as for him that wanteth understanding, she saith to him,
5“आओ, मसँग खाओ,
र मैले मसला मिसाएको दाखमद्य पिओ।”
Come, eat of my bread, and drink of the wine which I have mingled.
6आफ्ना अज्ञानी चालहरू छोडिदेओ,
र तिमी बाँच्नेछौ। समझशक्तिको मार्गमा हिँड़।
Forsake the foolish, and live; and go in the way of understanding.
7जसले गिल्ला गर्ने व्यक्तिलाई सुधार्छ, त्यसले अपमान निम्त्याउँछ, जसले दुष्ट मानिसलाई हप्काउँछ, त्यसले दुर्व्यवहार बेहोर्नुपर्छ।
He that reproveth a scorner getteth to himself shame: and he that rebuketh a wicked man getteth himself a blot.
8गिल्ला गर्नेलाई नहप्का, नत्र त्यसले तँलाई घृणा गर्नेछ। बुद्धिमान् मानिसलाई हप्का, र त्यसले तँलाई प्रेम गर्नेछ।
Reprove not a scorner, lest he hate thee: rebuke a wise man, and he will love thee.
9बुद्धिमान्लाई अर्ती दे,
र त्यो झन् बढी बुद्धिमान् हुनेछ। धर्मी मानिसलाई शिक्षा दे,
र त्यसले आफ्नो ज्ञान अझ बढ़ाउनेछ।
Give instruction to a wise man, and he will be yet wiser: teach a just man, and he will increase in learning.
10“परमप्रभुको भय मान्नु नै बुद्धिको सुरुआत हो,
र परमपवित्रको ज्ञान नै समझशक्ति हो।
The fear of the LORD is the beginning of wisdom: and the knowledge of the holy is understanding.
11किनभने मद्वारा नै तेरो जीवनका दिनहरू धेरै हुनेछन्, अनि तँ दीर्घायु हुनेछस्। - For by me thy days shall be multiplied, and the years of thy life shall be increased.
12तँ बुद्धिमान् भइस् भने तेरो बुद्धिले नै तँलाई इनाम ल्याउनेछ, तँ गिल्ला गर्ने व्यक्ति भइस् भने तैंले मात्र नोक्सान बेहोर्नुपर्नेछ।
If thou be wise, thou shalt be wise for thyself: but if thou scornest, thou alone shalt bear it.
13“मूर्खता” भनिने स्त्री चर्की हुन्छे, त्यो अनुशासनहीन र अज्ञानी हुन्छे।
A foolish woman is clamorous: she is simple, and knoweth nothing.
14त्यो आफ्नो घरको ढोकामा सहरको सबैभन्दा अग्ला ठाउँहरूमा भएको आसनमा बस्छे। - For she sitteth at the door of her house, on a seat in the high places of the city,
15त्यसको नजिकैबाट सरासर आफ्नो बाटो हिँड़िरहेकाहरूलाई त्यसले बोलाउँछे। - To call passengers who go right on their ways:
16ती समझ नभएकाहरूलाई त्यसले भन्छे, “सबै अज्ञानी जति यता आऊन्। - Whoso is simple, let him turn in hither: and as for him that wanteth understanding, she saith to him,
17चोरीको पानी मीठो हुन्छ, गुप्तमा खाएको रोटी स्वादिष्ठ हुन्छ।”
Stolen waters are sweet, and bread eaten in secret is pleasant.
18तर मृतकहरूको वास त्यहाँ हुन्छ,
र त्यस स्त्रीका पाहुनाहरू पातालको गहिराइमा पुगिसकेका छन् भन्ने कुराको ज्ञान तिनीहरूलाई रत्तीभर हुँदैन।
But he knoweth not that the dead are there; and that her guests are in the depths of hell.
Proverbs - 10:1-32,
हितोपदेश 10 - A
सोलोमनको हितोपदेश
1बुद्धिमान् छोराले आफ्ना बुबालाई खुशी तुल्याउँछ, तर मूर्ख छोराले आफ्नी आमालाई पिरोल्छ।
2अन्यायसँग कमाएको धनको केही मूल्य हुँदैन, तर धार्मिकताले मृत्युबाट छुटाउँछ।
3परमप्रभुले धर्मीहरूलाई भोकै रहन दिनुहुन्न, तर उहाँले दुष्टको लालसालाई विफल पार्नुहुन्छ।
4अल्छे हातहरूले मानिसलाई कङ्गाल तुल्याउँछन्, तर लगनशील हातहरूले सम्पत्ति आर्जन गर्छन्।
5ग्रीष्म ऋतुमा अन्न जोहो गर्ने छोरा बुद्धिमान् हो, तर जो फसलको बेला सुत्छ त्यो बेइज्जत ल्याउने छोरो हो।
6धर्मात्माको शिरमाथि आशिष्को मुकुट रहन्छ, तर दुष्टको मुखमा हिंसा छिपेको हुन्छ।
7धर्मीको सम्झना गर्नु आशिष्मय हुनेछ, तर दुष्टको नाउँचाहिँ सड़ेर जानेछ।
8हृदयमा बुद्धिमान् हुनेले आज्ञाहरू स्वीकार गर्छ, तर बकबके मूर्ख सर्वनाशमा पुग्छ।
9ईमानदार मानिस निर्धक्क हिँड्छ। तर टेढ़ो चाल चल्ने पक्राउ पर्नेछ।
10द्वेषपूर्ण आँखा झिम्क्याउनेले शोक ल्याउँछ, अनि बकबके मूर्ख सर्वनाशमा पुग्छ।
11धर्मात्माको मुख जीवनको फुहारा हो, तर दुष्टको मुखमा हिंसा लुकेको हुन्छ।
12घृणाले कलह उत्पन्न गराउँछ, तर प्रेमले सबै कुकर्महरू ढाकिदिन्छ
13विवेकशील मानिसहरूका ओठमा बुद्धिको कुरा पाइन्छ, तर लट्ठीचाहिँ समझ नभएको मानिसको लागि हो।
14बुद्धिमान् मानिसले ज्ञान सञ्चय गर्छ, तर मूर्खको मुखले सर्वनाश निम्त्याउँछ।
15धनीको धन नै तिनीहरूका निम्ति बलियो सहर हो, तर दरिद्रताले असहायहरूको पतन हुन्छ।
16धर्मीको ज्यालाले तिनीहरूमा जीवन ल्याउँछ, तर दुष्टको आम्दानीले दण्ड ल्याउँछ।
17जसले अनुशासन पालन गर्छ, त्यसले जीवनको बाटो देखाउँछ, तर सुधारको बेवास्ता गर्नेले अरूलाई पनि बहकाउँछ।
18जसले आफूमा घृणा लुकाएर राख्छ, त्यसको जिब्रो छली हुन्छ,
र जसले अपवाद फैलाउँछ, त्यो मूर्ख हो।
19जब कुरा बढ्ता गरिन्छ, पापको अभाव हुँदैन, तर जसले आफ्नो जिब्रोलाई वशमा राख्छ, त्यो बुद्धिमान् हो।
20धर्मात्माको जिब्रो निखुर चाँदी हो, तर दुष्टको हृदय भने बेकामको हुन्छ।
21धर्मीका ओठले धेरैलाई तृप्त गराउँछन्, तर बुद्धिको अभावले नै मूर्खहरू मर्छन्।
22परमप्रभुको आशिष्ले धन-सम्पत्ति ल्याउँछ, अनि उहाँले त्यसमाथि दु:ख थप्नुहुन्न।
23मूर्ख खराब चालचलनमा रमाउँछ, तर समझशक्ति भएको मानिस बुद्धिमा प्रसन्न हुन्छ।
24आतङ्कित बनेको कुरा नै दुष्टमाथि आइपर्नेछ। धर्मीले इच्छा गरेको कुरा मन्जूर गरिनेछ।
25जब आँधीबेहरी मड़ारिएर आउँछ, दुष्टहरू रहँदैनन्, तर धर्मात्माचाहिँ अनन्तसम्मै स्थिर रहन्छन्।
26सिर्काले दाँत कुँड़िए र धूवाँले आँखा पिरिएझैँ, अल्छी गर्ने मानिस आफूलाई पठाउनेको निम्ति त्यस्तै हुनेछ।
27परमप्रभुको डरले जीवनको आयु थपिन्छ, तर दुष्टको आयु घटाइन्छ।
28धर्मीको आशाले हर्षित तुल्याउँछ, तर दुष्टका आशाहरू फासफुस हुन्छन्।
29परमप्रभुको मार्ग धर्मीहरूका निम्ति एक शरणस्थान हो, तर दुष्ट काम गर्नेहरूका निम्ति विध्वंस हो।
30धर्मात्मा कहिल्यै उखेलिनेछैन, तर दुष्ट मानिस पृथ्वीमा रहनेछैन।
31धर्मीको मुखबाट बुद्धिको कुरा निस्किन्छ, तर भड्काउने जिब्रो काटिनेछ।
32धर्मात्माका ओठले ग्रहणयोग्य कुरा जान्दछन्, तर दुष्टको मुखले बाङ्गोटिङ्गो कुरा मात्रै गर्दछ।
.........................................................................
1 The proverbs of Solomon. A wise son maketh a glad father: but a foolish son is the heaviness of his mother.
2 Treasures of wickedness profit nothing: but righteousness delivereth from death.
3 The LORD will not suffer the soul of the righteous to famish: but he casteth away the substance of the wicked.
4 He becometh poor that dealeth with a slack hand: but the hand of the diligent maketh rich.
5 He that gathereth in summer is a wise son: but he that sleepeth in harvest is a son that causeth shame.
6 Blessings are upon the head of the just: but violence covereth the mouth of the wicked.
7 The memory of the just is blessed: but the name of the wicked shall rot.
8 The wise in heart will receive commandments: but a prating fool shall fall.
9 He that walketh uprightly walketh surely: but he that perverteth his ways shall be known.
10 He that winketh with the eye causeth sorrow: but a prating fool shall fall.
11 The mouth of a righteous man is a well of life: but violence covereth the mouth of the wicked.
12 Hatred stirreth up strifes: but love covereth all sins.
13 In the lips of him that hath understanding wisdom is found: but a rod is for the back of him that is void of understanding.
14 Wise men lay up knowledge: but the mouth of the foolish is near destruction.
15 The rich man's wealth is his strong city: the destruction of the poor is their poverty.
16 The labour of the righteous tendeth to life: the fruit of the wicked to sin.
17 He is in the way of life that keepeth instruction: but he that refuseth reproof erreth.
18 He that hideth hatred with lying lips, and he that uttereth a slander, is a fool.
19 In the multitude of words there wanteth not sin: but he that refraineth his lips is wise.
20 The tongue of the just is as choice silver: the heart of the wicked is little worth.
21 The lips of the righteous feed many: but fools die for want of wisdom.
22 The blessing of the LORD, it maketh rich, and he addeth no sorrow with it.
23 It is as sport to a fool to do mischief: but a man of understanding hath wisdom.
24 The fear of the wicked, it shall come upon him: but the desire of the righteous shall be granted.
25 As the whirlwind passeth, so is the wicked no more: but the righteous is an everlasting foundation.
26 As vinegar to the teeth, and as smoke to the eyes, so is the sluggard to them that send him.
27 The fear of the LORD prolongeth days: but the years of the wicked shall be shortened.
28 The hope of the righteous shall be gladness: but the expectation of the wicked shall perish.
29 The way of the LORD is strength to the upright: but destruction shall be to the workers of iniquity.
30 The righteous shall never be removed: but the wicked shall not inhabit the earth.
31 The mouth of the just bringeth forth wisdom: but the froward tongue shall be cut out.
32 The lips of the righteous know what is acceptable: but the mouth of the wicked speaketh frowardness.
....................................................................
हितोपदेश 10 - B
सोलोमनको हितोपदेश
1बुद्धिमान् छोराले आफ्ना बुबालाई खुशी तुल्याउँछ, तर मूर्ख छोराले आफ्नी आमालाई पिरोल्छ। - The proverbs of Solomon. A wise son maketh a glad father: but a foolish son is the heaviness of his mother.
2अन्यायसँग कमाएको धनको केही मूल्य हुँदैन, तर धार्मिकताले मृत्युबाट छुटाउँछ।
Treasures of wickedness profit nothing: but righteousness delivereth from death.
3परमप्रभुले धर्मीहरूलाई भोकै रहन दिनुहुन्न, तर उहाँले दुष्टको लालसालाई विफल पार्नुहुन्छ। The LORD will not suffer the soul of the righteous to famish: but he casteth away the substance of the wicked.
4अल्छे हातहरूले मानिसलाई कङ्गाल तुल्याउँछन्, तर लगनशील हातहरूले सम्पत्ति आर्जन गर्छन्। He becometh poor that dealeth with a slack hand: but the hand of the diligent maketh rich.
5ग्रीष्म ऋतुमा अन्न जोहो गर्ने छोरा बुद्धिमान् हो, तर जो फसलको बेला सुत्छ त्यो बेइज्जत ल्याउने छोरो हो।
He that gathereth in summer is a wise son: but he that sleepeth in harvest is a son that causeth shame.
6धर्मात्माको शिरमाथि आशिष्को मुकुट रहन्छ, तर दुष्टको मुखमा हिंसा छिपेको हुन्छ। Blessings are upon the head of the just: but violence covereth the mouth of the wicked.
7धर्मीको सम्झना गर्नु आशिष्मय हुनेछ, तर दुष्टको नाउँचाहिँ सड़ेर जानेछ।
The memory of the just is blessed: but the name of the wicked shall rot.
8हृदयमा बुद्धिमान् हुनेले आज्ञाहरू स्वीकार गर्छ, तर बकबके मूर्ख सर्वनाशमा पुग्छ। The wise in heart will receive commandments: but a prating fool shall fall.
9ईमानदार मानिस निर्धक्क हिँड्छ। तर टेढ़ो चाल चल्ने पक्राउ पर्नेछ।
He that walketh uprightly walketh surely: but he that perverteth his ways shall be known.
10द्वेषपूर्ण आँखा झिम्क्याउनेले शोक ल्याउँछ, अनि बकबके मूर्ख सर्वनाशमा पुग्छ। He that winketh with the eye causeth sorrow: but a prating fool shall fall.
11धर्मात्माको मुख जीवनको फुहारा हो, तर दुष्टको मुखमा हिंसा लुकेको हुन्छ। The mouth of a righteous man is a well of life: but violence covereth the mouth of the wicked.
12घृणाले कलह उत्पन्न गराउँछ, तर प्रेमले सबै कुकर्महरू ढाकिदिन्छ
Hatred stirreth up strifes: but love covereth all sins.
13विवेकशील मानिसहरूका ओठमा बुद्धिको कुरा पाइन्छ, तर लट्ठीचाहिँ समझ नभएको मानिसको लागि हो।
In the lips of him that hath understanding wisdom is found: but a rod is for the back of him that is void of understanding.
14बुद्धिमान् मानिसले ज्ञान सञ्चय गर्छ, तर मूर्खको मुखले सर्वनाश निम्त्याउँछ। Wise men lay up knowledge: but the mouth of the foolish is near destruction.
15धनीको धन नै तिनीहरूका निम्ति बलियो सहर हो, तर दरिद्रताले असहायहरूको पतन हुन्छ। The rich man's wealth is his strong city: the destruction of the poor is their poverty.
16धर्मीको ज्यालाले तिनीहरूमा जीवन ल्याउँछ, तर दुष्टको आम्दानीले दण्ड ल्याउँछ। The labour of the righteous tendeth to life: the fruit of the wicked to sin.
17जसले अनुशासन पालन गर्छ, त्यसले जीवनको बाटो देखाउँछ, तर सुधारको बेवास्ता गर्नेले अरूलाई पनि बहकाउँछ।
He is in the way of life that keepeth instruction: but he that refuseth reproof erreth.
18जसले आफूमा घृणा लुकाएर राख्छ, त्यसको जिब्रो छली हुन्छ,
र जसले अपवाद फैलाउँछ, त्यो मूर्ख हो। He that hideth hatred with lying lips, and he that uttereth a slander, is a fool.
19जब कुरा बढ्ता गरिन्छ, पापको अभाव हुँदैन, तर जसले आफ्नो जिब्रोलाई वशमा राख्छ, त्यो बुद्धिमान् हो।
In the multitude of words there wanteth not sin: but he that refraineth his lips is wise.
20धर्मात्माको जिब्रो निखुर चाँदी हो, तर दुष्टको हृदय भने बेकामको हुन्छ।
The tongue of the just is as choice silver: the heart of the wicked is little worth.
21धर्मीका ओठले धेरैलाई तृप्त गराउँछन्, तर बुद्धिको अभावले नै मूर्खहरू मर्छन्। The lips of the righteous feed many: but fools die for want of wisdom.
22परमप्रभुको आशिष्ले धन-सम्पत्ति ल्याउँछ, अनि उहाँले त्यसमाथि दु:ख थप्नुहुन्न। The blessing of the LORD, it maketh rich, and he addeth no sorrow with it.
23मूर्ख खराब चालचलनमा रमाउँछ, तर समझशक्ति भएको मानिस बुद्धिमा प्रसन्न हुन्छ। It is as sport to a fool to do mischief: but a man of understanding hath wisdom.
24आतङ्कित बनेको कुरा नै दुष्टमाथि आइपर्नेछ। धर्मीले इच्छा गरेको कुरा मन्जूर गरिनेछ। The fear of the wicked, it shall come upon him: but the desire of the righteous shall be granted.
25जब आँधीबेहरी मड़ारिएर आउँछ, दुष्टहरू रहँदैनन्, तर धर्मात्माचाहिँ अनन्तसम्मै स्थिर रहन्छन्। As the whirlwind passeth, so is the wicked no more: but the righteous is an everlasting foundation.
26सिर्काले दाँत कुँड़िए र धूवाँले आँखा पिरिएझैँ, अल्छी गर्ने मानिस आफूलाई पठाउनेको निम्ति त्यस्तै हुनेछ।
As vinegar to the teeth, and as smoke to the eyes, so is the sluggard to them that send him.
27परमप्रभुको डरले जीवनको आयु थपिन्छ, तर दुष्टको आयु घटाइन्छ।
The fear of the LORD prolongeth days: but the years of the wicked shall be shortened.
28धर्मीको आशाले हर्षित तुल्याउँछ, तर दुष्टका आशाहरू फासफुस हुन्छन्। The hope of the righteous shall be gladness: but the expectation of the wicked shall perish.
29परमप्रभुको मार्ग धर्मीहरूका निम्ति एक शरणस्थान हो, तर दुष्ट काम गर्नेहरूका निम्ति विध्वंस हो। The way of the LORD is strength to the upright: but destruction shall be to the workers of iniquity.
30धर्मात्मा कहिल्यै उखेलिनेछैन, तर दुष्ट मानिस पृथ्वीमा रहनेछैन।
The righteous shall never be removed: but the wicked shall not inhabit the earth.
31धर्मीको मुखबाट बुद्धिको कुरा निस्किन्छ, तर भड्काउने जिब्रो काटिनेछ।
The mouth of the just bringeth forth wisdom: but the froward tongue shall be cut out.
32धर्मात्माका ओठले ग्रहणयोग्य कुरा जान्दछन्, तर दुष्टको मुखले बाङ्गोटिङ्गो कुरा मात्रै गर्दछ।
The lips of the righteous know what is acceptable: but the mouth of the wicked speaketh frowardness.
Proverbs - 11:1-31,
हितोपदेश 11 - A
1छलको तराजूलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ, तर ठीक तौलदेखि उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ।
2जब अहङ्कार आउँछ, तब अपमान पनि आइलाग्छ, तर नम्रताले बुद्धि ल्याउँछ।
3ईमानदारी नै सोझाहरूको पथ-प्रदर्शक हो, तर विश्वासघातीहरू आफ्नै कपटले नष्ट हुन्छन्।
4क्रोधको दिनमा धन-सम्पत्ति केही मोलको हुँदैन, तर धार्मिकताले मृत्युबाट छुटाउँछ।
5निर्दोषहरूको धार्मिकताले तिनीहरूको बाटो सोझो हुन्छ, तर दुष्टहरूको आफ्नै दुष्टताले गर्दा तिनीहरू होच्याइन्छन्।
6सोझाहरूको धार्मिकताले तिनीहरूलाई छुटाउँछ, तर अविश्वासीहरू खराब अभिलाषाहरूको कारण पासोमा पर्छन्।
7जब दुष्ट मानिस मर्छ, त्यसको आशा पनि नष्ट हुन्छ, आफ्नो सामर्थ्यमा त्यसले इच्छा गरेका सबै कुराहरू निरर्थक हुन्छन्।
8धर्मी मानिस सङ्कष्टबाट बचाइन्छ, अनि त्यसको साटो दुष्टमाथि नै त्यो आइपर्छ।
9ईश्वरहीनको आफ्नै मुखले आफ्नो छिमेकीको बरबादी गर्छ, तर ज्ञानले धर्मीलाई छुटकारा मिल्छ।
10जब धर्मीको उन्नति हुन्छ, तब सहरै आनन्दित हुन्छ। जब दुष्टको नाश हुन्छ, तब रमाहट हुन्छ।
11धर्मात्माको आशीर्वादले सहरको उन्नति हुन्छ, तर दुष्टहरूको मुखले त्यसको भताभुङ्ग हुन्छ।
12समझ नभएको मानिसले आफ्नो छिमेकीको खिल्ली उड़ाउँछ, तर समझदार मानिसले आफ्नो जिब्रोमा लगाम लगाउँछ।
13कुरौटेले गोप्य भरोसामा आघात पुर्याउँछ, तर विश्वसनीय मानिसले कुरा गुप्तमै राख्छ।
14पथप्रदर्शनको अभावले देशको पतन हुन्छ, तर धेरै सल्लाहकारहरूको कारण विजय निश्चित हुन्छ।
15अरूहरूको जमानी बस्नेले निश्चय नै नोक्सानी भोग्नुपर्नेछ, तर अर्काको नासोमा हात हाल्न इन्कार गर्ने व्यक्ति सुरक्षित रहनेछ।
16दयालु स्त्रीले आदर पाउँछिन्, तर निर्दयी मानिसले केवल सम्पत्ति कमाउँछ।
17दयालु हुनाले मानिसको आफ्नै हित हुन्छ, तर निर्दयी मानिसले आफैमाथि सङ्कष्ट ल्याउँछ।
18दुष्ट मानिसले ठगाइको ज्याला कमाउँछ, तर जसले धार्मिकता छर्छ, उसले निश्चित इनाम कटनी गर्छ।
19साँच्चैको धार्मिक मानिसले जीवन पाउँछ, तर दुष्टताको पछि लाग्ने मानिस मृत्युमा पर्छ।
20कुटिल हृदय भएको मानिसलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ, तर तिनीहरूसँग उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ, जसका चालहरू निर्दोष छन्।
21यो कुरा निश्चित छ: दुष्टहरू दण्डविना उम्कनेछैनन्, तर धर्मीहरूले छुटकारा पाउनेछन्।
22सुँगुरको नाकमा सुनको नत्थ भएझैँ एक विवेकहीन सुन्दरी स्त्री पनि हो।
23धर्मात्माका इच्छाको अन्त्य केवल असलै हुन्छ, तर दुष्टका आशाको अन्त केवल क्रोधमा हुन्छ।
24कोही मानिसले उदार हातले दिन्छ र अझ बढ़ी पाउँछ, अर्कोले दिन सक्ने पनि दिँदैन, र दरिद्रतामा पर्छ।
25उदार मानिसको फलिफाप हुन्छ, अरूलाई उत्साह दिने व्यक्तिले आफू पनि नयाँ उत्साह प्राप्त गर्नेछ।
26अन्न लुकाएर भण्डार भर्नेलाई मानिसहरूले सराप्छन्, तर स्वेच्छाले बिक्री गर्ने व्यक्ति आशिष्ले भरपूर हुनेछ।
27जसले भलाइको खोजी गर्छ, उसले सद्भाव पाउँछ, तर खराबीको खोजी गर्नेमाथि खराबी नै आइलाग्छ।
28जसले आफ्नो सम्पत्तिमा भरोसा राख्छ, त्यसको पतन हुनेछ, तर धर्मीचाहिँ हरियो पातझैँ मौलाउनेछ।
29आफ्नो सन्तानमाथि सङ्कष्ट ल्याउनेको भाग बतास मात्रै हुनेछ,
र मूर्खचाहिँ बुद्धिमान्को सेवक हुनेछ।
30धर्मात्माको फल जीवनको रूख हो, अनि जसले मानिसहरू उद्धारमा ल्याउँछ, त्यो बुद्धिमान् हो।
31यदि धर्मीहरूले पृथ्वीमा आफ्नो प्रतिफल पाउँछन् भने, ईश्वरहीन र पापीहरूले झन् कति बढ़ी पाउलान्?
..................................................................
1 A false balance is abomination to the LORD: but a just weight is his delight.
2 When pride cometh, then cometh shame: but with the lowly is wisdom.
3 The integrity of the upright shall guide them: but the perverseness of transgressors shall destroy them.
4 Riches profit not in the day of wrath: but righteousness delivereth from death.
5 The righteousness of the perfect shall direct his way: but the wicked shall fall by his own wickedness.
6 The righteousness of the upright shall deliver them: but transgressors shall be taken in their own naughtiness.
7 When a wicked man dieth, his expectation shall perish: and the hope of unjust men perisheth.
8 The righteous is delivered out of trouble, and the wicked cometh in his stead.
9 An hypocrite with his mouth destroyeth his neighbour: but through knowledge shall the just be delivered.
10 When it goeth well with the righteous, the city rejoiceth: and when the wicked perish, there is shouting.
11 By the blessing of the upright the city is exalted: but it is overthrown by the mouth of the wicked.
12 He that is void of wisdom despiseth his neighbour: but a man of understanding holdeth his peace.
13 A talebearer revealeth secrets: but he that is of a faithful spirit concealeth the matter.
14 Where no counsel is, the people fall: but in the multitude of counsellors there is safety.
15 He that is surety for a stranger shall smart for it: and he that hateth suretiship is sure.
16 A gracious woman retaineth honour: and strong men retain riches.
17 The merciful man doeth good to his own soul: but he that is cruel troubleth his own flesh.
18 The wicked worketh a deceitful work: but to him that soweth righteousness shall be a sure reward.
19 As righteousness tendeth to life: so he that pursueth evil pursueth it to his own death.
20 They that are of a froward heart are abomination to the LORD: but such as are upright in their way are his delight.
21 Though hand join in hand, the wicked shall not be unpunished: but the seed of the righteous shall be delivered.
22 As a jewel of gold in a swine's snout, so is a fair woman which is without discretion.
23 The desire of the righteous is only good: but the expectation of the wicked is wrath.
24 There is that scattereth, and yet increaseth; and there is that withholdeth more than is meet, but it tendeth to poverty.
25 The liberal soul shall be made fat: and he that watereth shall be watered also himself.
26 He that withholdeth corn, the people shall curse him: but blessing shall be upon the head of him that selleth it.
27 He that diligently seeketh good procureth favour: but he that seeketh mischief, it shall come unto him.
28 He that trusteth in his riches shall fall; but the righteous shall flourish as a branch.
29 He that troubleth his own house shall inherit the wind: and the fool shall be servant to the wise of heart.
30 The fruit of the righteous is a tree of life; and he that winneth souls is wise.
31 Behold, the righteous shall be recompensed in the earth: much more the wicked and the sinner.
..................................................................
हितोपदेश 11 - B
1छलको तराजूलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ, तर ठीक तौलदेखि उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ। A false balance is abomination to the LORD: but a just weight is his delight.
2जब अहङ्कार आउँछ, तब अपमान पनि आइलाग्छ, तर नम्रताले बुद्धि ल्याउँछ। When pride cometh, then cometh shame: but with the lowly is wisdom.
3ईमानदारी नै सोझाहरूको पथ-प्रदर्शक हो, तर विश्वासघातीहरू आफ्नै कपटले नष्ट हुन्छन्। The integrity of the upright shall guide them: but the perverseness of transgressors shall destroy them.
4क्रोधको दिनमा धन-सम्पत्ति केही मोलको हुँदैन, तर धार्मिकताले मृत्युबाट छुटाउँछ। Riches profit not in the day of wrath: but righteousness delivereth from death.
5निर्दोषहरूको धार्मिकताले तिनीहरूको बाटो सोझो हुन्छ, तर दुष्टहरूको आफ्नै दुष्टताले गर्दा तिनीहरू होच्याइन्छन्।
The righteousness of the perfect shall direct his way: but the wicked shall fall by his own wickedness.
6सोझाहरूको धार्मिकताले तिनीहरूलाई छुटाउँछ, तर अविश्वासीहरू खराब अभिलाषाहरूको कारण पासोमा पर्छन्।
The righteousness of the upright shall deliver them: but transgressors shall be taken in their own naughtiness.
7जब दुष्ट मानिस मर्छ, त्यसको आशा पनि नष्ट हुन्छ, आफ्नो सामर्थ्यमा त्यसले इच्छा गरेका सबै कुराहरू निरर्थक हुन्छन्।
When a wicked man dieth, his expectation shall perish: and the hope of unjust men perisheth.
8धर्मी मानिस सङ्कष्टबाट बचाइन्छ, अनि त्यसको साटो दुष्टमाथि नै त्यो आइपर्छ। - The righteous is delivered out of trouble, and the wicked cometh in his stead.
9ईश्वरहीनको आफ्नै मुखले आफ्नो छिमेकीको बरबादी गर्छ, तर ज्ञानले धर्मीलाई छुटकारा मिल्छ। An hypocrite with his mouth destroyeth his neighbour: but through knowledge shall the just be delivered.
10जब धर्मीको उन्नति हुन्छ, तब सहरै आनन्दित हुन्छ। जब दुष्टको नाश हुन्छ, तब रमाहट हुन्छ। When it goeth well with the righteous, the city rejoiceth: and when the wicked perish, there is shouting.
11धर्मात्माको आशीर्वादले सहरको उन्नति हुन्छ, तर दुष्टहरूको मुखले त्यसको भताभुङ्ग हुन्छ।
By the blessing of the upright the city is exalted: but it is overthrown by the mouth of the wicked.
12समझ नभएको मानिसले आफ्नो छिमेकीको खिल्ली उड़ाउँछ, तर समझदार मानिसले आफ्नो जिब्रोमा लगाम लगाउँछ।
He that is void of wisdom despiseth his neighbour: but a man of understanding holdeth his peace.
13कुरौटेले गोप्य भरोसामा आघात पुर्याउँछ, तर विश्वसनीय मानिसले कुरा गुप्तमै राख्छ। A talebearer revealeth secrets: but he that is of a faithful spirit concealeth the matter.
14पथप्रदर्शनको अभावले देशको पतन हुन्छ, तर धेरै सल्लाहकारहरूको कारण विजय निश्चित हुन्छ। Where no counsel is, the people fall: but in the multitude of counsellors there is safety.
15अरूहरूको जमानी बस्नेले निश्चय नै नोक्सानी भोग्नुपर्नेछ, तर अर्काको नासोमा हात हाल्न इन्कार गर्ने व्यक्ति सुरक्षित रहनेछ।
He that is surety for a stranger shall smart for it: and he that hateth suretiship is sure.
16दयालु स्त्रीले आदर पाउँछिन्, तर निर्दयी मानिसले केवल सम्पत्ति कमाउँछ। A gracious woman retaineth honour: and strong men retain riches.
17दयालु हुनाले मानिसको आफ्नै हित हुन्छ, तर निर्दयी मानिसले आफैमाथि सङ्कष्ट ल्याउँछ। The merciful man doeth good to his own soul: but he that is cruel troubleth his own flesh.
18दुष्ट मानिसले ठगाइको ज्याला कमाउँछ, तर जसले धार्मिकता छर्छ, उसले निश्चित इनाम कटनी गर्छ।
The wicked worketh a deceitful work: but to him that soweth righteousness shall be a sure reward.
19साँच्चैको धार्मिक मानिसले जीवन पाउँछ, तर दुष्टताको पछि लाग्ने मानिस मृत्युमा पर्छ। As righteousness tendeth to life: so he that pursueth evil pursueth it to his own death.
20कुटिल हृदय भएको मानिसलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ, तर तिनीहरूसँग उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ, जसका चालहरू निर्दोष छन्।
They that are of a froward heart are abomination to the LORD: but such as are upright in their way are his delight.
21यो कुरा निश्चित छ: दुष्टहरू दण्डविना उम्कनेछैनन्, तर धर्मीहरूले छुटकारा पाउनेछन्। Though hand join in hand, the wicked shall not be unpunished: but the seed of the righteous shall be delivered.
22सुँगुरको नाकमा सुनको नत्थ भएझैँ एक विवेकहीन सुन्दरी स्त्री पनि हो।
As a jewel of gold in a swine's snout, so is a fair woman which is without discretion.
23धर्मात्माका इच्छाको अन्त्य केवल असलै हुन्छ, तर दुष्टका आशाको अन्त केवल क्रोधमा हुन्छ। The desire of the righteous is only good: but the expectation of the wicked is wrath.
24कोही मानिसले उदार हातले दिन्छ र अझ बढ़ी पाउँछ, अर्कोले दिन सक्ने पनि दिँदैन, र दरिद्रतामा पर्छ। There is that scattereth, and yet increaseth; and there is that withholdeth more than is meet, but it tendeth to poverty.
25उदार मानिसको फलिफाप हुन्छ, अरूलाई उत्साह दिने व्यक्तिले आफू पनि नयाँ उत्साह प्राप्त गर्नेछ। The liberal soul shall be made fat: and he that watereth shall be watered also himself.
26अन्न लुकाएर भण्डार भर्नेलाई मानिसहरूले सराप्छन्, तर स्वेच्छाले बिक्री गर्ने व्यक्ति आशिष्ले भरपूर हुनेछ। He that withholdeth corn, the people shall curse him: but blessing shall be upon the head of him that selleth it.
27जसले भलाइको खोजी गर्छ, उसले सद्भाव पाउँछ, तर खराबीको खोजी गर्नेमाथि खराबी नै आइलाग्छ। He that diligently seeketh good procureth favour: but he that seeketh mischief, it shall come unto him.
28जसले आफ्नो सम्पत्तिमा भरोसा राख्छ, त्यसको पतन हुनेछ, तर धर्मीचाहिँ हरियो पातझैँ मौलाउनेछ।
He that trusteth in his riches shall fall: but the righteous shall flourish as a branch.
29आफ्नो सन्तानमाथि सङ्कष्ट ल्याउनेको भाग बतास मात्रै हुनेछ,
र मूर्खचाहिँ बुद्धिमान्को सेवक हुनेछ।
He that troubleth his own house shall inherit the wind: and the fool shall be servant to the wise of heart.
30धर्मात्माको फल जीवनको रूख हो, अनि जसले मानिसहरू उद्धारमा ल्याउँछ, त्यो बुद्धिमान् हो।
The fruit of the righteous is a tree of life; and he that winneth souls is wise.
31यदि धर्मीहरूले पृथ्वीमा आफ्नो प्रतिफल पाउँछन् भने, ईश्वरहीन र पापीहरूले झन् कति बढ़ी पाउलान्?
Behold, the righteous shall be recompensed in the earth: much more the wicked and the sinner.
Proverbs - 12:1-28,
हितोपदेश 12-A
1ताड़नालाई प्रेम गर्नेले ज्ञानलाई प्रेम गर्छ, तर सुधारलाई घृणा गर्ने व्यक्ति अबूझ हो।
2असल मानिसले परमप्रभुको निगाह प्राप्त गर्छ, तर धूर्तलाई चाहिँ परमप्रभुले दोषी ठहराउनुहुनेछ।
3दुष्टताले मानिस स्थापित हुन सक्दैन, तर धर्मीको जरा भने उखेल्न सकिनेछैन।
4चरित्रवान् पत्नी आफ्ना पतिको मुकुट हो, तर अपमान ल्याउने पत्नीचाहिँ तिनका हड्डी सड़ेको जस्तै हो।
5धर्मीका योजनाहरू न्यायसङ्गत हुन्छन्, तर दुष्टका सल्लाहहरू छलपूर्ण हुन्छन्।
6दुष्टको वचनले कसैको रगत बगाउन ढुकिरहन्छ, तर धर्मीको वचनले तिनीहरूलाई छुटकारा दिन्छ।
7दुष्ट मानिसहरू फालिन्छन् र तिनीहरू रहनेछैनन्, तर धर्मीको घर दृढ़तासाथ खड़ा रहन्छ।
8मानिसलाई त्यसको बुद्धिअनुसार प्रशंसा गरिन्छ, तर बाङ्गो-टेढ़ो मन भएको मानिस तुच्छ ठहरिन्छ।
9आफू प्रतिष्ठित व्यक्ति भइटोपलेर आहार नै नहुनुभन्दा, आफू केही नभएर पनि आफ्नो एक जना दास हुनु बेस हो।
10धर्मी मानिसले आफ्नो पशुको वास्ता गर्छ, तर दुष्टको सबैभन्दा दयालु काम पनि निर्दयी हुन्छ।
11आफ्नो खेतबारी खनजोत गर्नेको प्रशस्त खानेकुरा हुन्छ, तर कल्पनाका पछि लाग्ने विनासमझको हुन्छ।
12दुष्टले खराब मानिसहरूले लुटेको सामानको अभिलाषा गर्छ, तर धर्मीचाहिँ जरा गाड़ेर बस्छ।
13खराब मानिस आफ्नै पापी कुराले पासोमा पर्छ, तर धर्मी मानिस सङ्कष्टबाट उम्कन्छ।
14मानिस आफ्ना ओठको फलद्वारा नै असल थोकहरूले परिपूर्ण हुन्छ, आफ्नो हातका कामको इनाम त्यसले निश्चय नै पाउनेछ।
15मूर्खको बाटो आफ्नो नजरमा ठीकै देखिन्छ, तर समझदार मानिसले अरूको सल्लाह सुन्छ।
16मूर्खले आफ्नो रीस झट्टै पोखाउँछ, तर एक विवेकी मानिसले आफू अपमानित हुँदा, आँखा चिम्लिदिन्छ।
17एक सत्यवादी साक्षीले ईमानदार गवाही दिन्छ, तर झूटो साक्षीले झूटो कुरा बोल्छ।
18असावधान वचनले मानिसलाई तरवारले झैँ घोच्छ, तर बुद्धिमान्को बोलीले निको पार्छ।
19सत्य बोल्ने ओठ सधैँ स्थिर रहन्छन्, तर झूट बोल्ने जिब्रो केही क्षण मात्रै टिक्छ।
20खराब युक्ति रच्नेहरूको हृदय छली हुन्छ, तर शान्तिको बढौती गर्नेलाई रमाहट हुन्छ।
21धर्मीमाथि हानि आइपर्दैन, तर दुष्टहरू दु:ख-कष्टले भरिएका हुन्छन्।
22परमप्रभु झूटा ओठलाई घिनाउनुहुन्छ, तर उहाँ सत्यवादी मानिससँग प्रसन्न हुनुहुन्छ।
23एक समझदार मानिसले आफ्नो ज्ञान आफूसँगै राख्छ, तर मूर्खको हृदयले आफ्नो मूर्खता झ्वाट्टै प्रकट गर्छ।
24लगनशील हातले शासन गर्नेछ, तर आलस्यको अन्त्यचाहिँ कमारोपन हो।
25चिन्तित हृदयले मानिसलाई कमजोर तुल्याउँछ, तर दयालु वचनले त्यसलाई हर्षित तुल्याउँछ।
26धर्मी मानिस आफ्नो मित्रतामा सचेत रहन्छ, तर दुष्टको बाटोले तिनीहरूलाई बरालिदिन्छ।
27अल्छे शिकारीले शिकार फेला पार्दैन, तर लगनशील मानिसले धन-सम्पत्ति पाउँछ।
28धार्मिकताको मार्गमा जीवन हुन्छ, त्यस मार्गको सँगसँगै अमरत्व छ।
......................................................................
1 Whoso loveth instruction loveth knowledge: but he that hateth reproof is brutish.
2 A good man obtaineth favour of the LORD: but a man of wicked devices will he condemn.
3 A man shall not be established by wickedness: but the root of the righteous shall not be moved.
4 A virtuous woman is a crown to her husband: but she that maketh ashamed is as rottenness in his bones.
5 The thoughts of the righteous are right: but the counsels of the wicked are deceit.
6 The words of the wicked are to lie in wait for blood: but the mouth of the upright shall deliver them.
7 The wicked are overthrown, and are not: but the house of the righteous shall stand.
8 A man shall be commended according to his wisdom: but he that is of a perverse heart shall be despised.
9 He that is despised, and hath a servant, is better than he that honoureth himself, and lacketh bread.
10 A righteous man regardeth the life of his beast: but the tender mercies of the wicked are cruel.
11 He that tilleth his land shall be satisfied with bread: but he that followeth vain persons is void of understanding.
12 The wicked desireth the net of evil men: but the root of the righteous yieldeth fruit.
13 The wicked is snared by the transgression of his lips: but the just shall come out of trouble.
14 A man shall be satisfied with good by the fruit of his mouth: and the recompence of a man's hands shall be rendered unto him.
15 The way of a fool is right in his own eyes: but he that hearkeneth unto counsel is wise.
16 A fool's wrath is presently known: but a prudent man covereth shame.
17 He that speaketh truth sheweth forth righteousness: but a false witness deceit.
18 There is that speaketh like the piercings of a sword: but the tongue of the wise is health.
19 The lip of truth shall be established for ever: but a lying tongue is but for a moment.
20 Deceit is in the heart of them that imagine evil: but to the counsellors of peace is joy.
21 There shall no evil happen to the just: but the wicked shall be filled with mischief.
22 Lying lips are abomination to the LORD: but they that deal truly are his delight.
23 A prudent man concealeth knowledge: but the heart of fools proclaimeth foolishness.
24 The hand of the diligent shall bear rule: but the slothful shall be under tribute.
25 Heaviness in the heart of man maketh it stoop: but a good word maketh it glad.
26 The righteous is more excellent than his neighbour: but the way of the wicked seduceth them.
27 The slothful man roasteth not that which he took in hunting: but the substance of a diligent man is precious.
28 In the way of righteousness is life: and in the pathway thereof there is no death.
..................................................................
हितोपदेश 12 - B
1ताड़नालाई प्रेम गर्नेले ज्ञानलाई प्रेम गर्छ, तर सुधारलाई घृणा गर्ने व्यक्ति अबूझ हो। Whoso loveth instruction loveth knowledge: but he that hateth reproof is brutish.
2असल मानिसले परमप्रभुको निगाह प्राप्त गर्छ, तर धूर्तलाई चाहिँ परमप्रभुले दोषी ठहराउनुहुनेछ।
A good man obtaineth favour of the LORD: but a man of wicked devices will he condemn.
3दुष्टताले मानिस स्थापित हुन सक्दैन, तर धर्मीको जरा भने उखेल्न सकिनेछैन। A man shall not be established by wickedness: but the root of the righteous shall not be moved.
4चरित्रवान् पत्नी आफ्ना पतिको मुकुट हो, तर अपमान ल्याउने पत्नीचाहिँ तिनका हड्डी सड़ेको जस्तै हो। A virtuous woman is a crown to her husband: but she that maketh ashamed is as rottenness in his bones.
5धर्मीका योजनाहरू न्यायसङ्गत हुन्छन्, तर दुष्टका सल्लाहहरू छलपूर्ण हुन्छन्। The thoughts of the righteous are right: but the counsels of the wicked are deceit.
6दुष्टको वचनले कसैको रगत बगाउन ढुकिरहन्छ, तर धर्मीको वचनले तिनीहरूलाई छुटकारा दिन्छ। The words of the wicked are to lie in wait for blood: but the mouth of the upright shall deliver them.
7दुष्ट मानिसहरू फालिन्छन् र तिनीहरू रहनेछैनन्, तर धर्मीको घर दृढ़तासाथ खड़ा रहन्छ। The wicked are overthrown, and are not: but the house of the righteous shall stand.
8मानिसलाई त्यसको बुद्धिअनुसार प्रशंसा गरिन्छ, तर बाङ्गो-टेढ़ो मन भएको मानिस तुच्छ ठहरिन्छ। A man shall be commended according to his wisdom: but he that is of a perverse heart shall be despised.
9आफू प्रतिष्ठित व्यक्ति भइटोपलेर आहार नै नहुनुभन्दा, आफू केही नभएर पनि आफ्नो एक जना दास हुनु बेस हो। He that is despised, and hath a servant, is better than he that honoureth himself, and lacketh bread.
10धर्मी मानिसले आफ्नो पशुको वास्ता गर्छ, तर दुष्टको सबैभन्दा दयालु काम पनि निर्दयी हुन्छ। A righteous man regardeth the life of his beast: but the tender mercies of the wicked are cruel.
11आफ्नो खेतबारी खनजोत गर्नेको प्रशस्त खानेकुरा हुन्छ, तर कल्पनाका पछि लाग्ने विनासमझको हुन्छ। He that tilleth his land shall be satisfied with bread: but he that followeth vain persons is void of understanding.
12दुष्टले खराब मानिसहरूले लुटेको सामानको अभिलाषा गर्छ, तर धर्मीचाहिँ जरा गाड़ेर बस्छ। The wicked desireth the net of evil men: but the root of the righteous yieldeth fruit.
13खराब मानिस आफ्नै पापी कुराले पासोमा पर्छ, तर धर्मी मानिस सङ्कष्टबाट उम्कन्छ। The wicked is snared by the transgression of his lips: but the just shall come out of trouble.
14मानिस आफ्ना ओठको फलद्वारा नै असल थोकहरूले परिपूर्ण हुन्छ, आफ्नो हातका कामको इनाम त्यसले निश्चय नै पाउनेछ।
A man shall be satisfied with good by the fruit of his mouth: and the recompence of a man's hands shall be rendered unto him.
15मूर्खको बाटो आफ्नो नजरमा ठीकै देखिन्छ, तर समझदार मानिसले अरूको सल्लाह सुन्छ। The way of a fool is right in his own eyes: but he that hearkeneth unto counsel is wise.
16मूर्खले आफ्नो रीस झट्टै पोखाउँछ, तर एक विवेकी मानिसले आफू अपमानित हुँदा, आँखा चिम्लिदिन्छ। A fool's wrath is presently known: but a prudent man covereth shame.
17एक सत्यवादी साक्षीले ईमानदार गवाही दिन्छ, तर झूटो साक्षीले झूटो कुरा बोल्छ। He that speaketh truth sheweth forth righteousness: but a false witness deceit.
18असावधान वचनले मानिसलाई तरवारले झैँ घोच्छ, तर बुद्धिमान्को बोलीले निको पार्छ। There is that speaketh like the piercings of a sword: but the tongue of the wise is health.
19सत्य बोल्ने ओठ सधैँ स्थिर रहन्छन्, तर झूट बोल्ने जिब्रो केही क्षण मात्रै टिक्छ। The lip of truth shall be established for ever: but a lying tongue is but for a moment.
20खराब युक्ति रच्नेहरूको हृदय छली हुन्छ, तर शान्तिको बढौती गर्नेलाई रमाहट हुन्छ। Deceit is in the heart of them that imagine evil: but to the counsellors of peace is joy.
21धर्मीमाथि हानि आइपर्दैन, तर दुष्टहरू दु:ख-कष्टले भरिएका हुन्छन्।
There shall no evil happen to the just: but the wicked shall be filled with mischief.
22परमप्रभु झूटा ओठलाई घिनाउनुहुन्छ, तर उहाँ सत्यवादी मानिससँग प्रसन्न हुनुहुन्छ। Lying lips are abomination to the LORD: but they that deal truly are his delight.
23एक समझदार मानिसले आफ्नो ज्ञान आफूसँगै राख्छ, तर मूर्खको हृदयले आफ्नो मूर्खता झ्वाट्टै प्रकट गर्छ। A prudent man concealeth knowledge: but the heart of fools proclaimeth foolishness.
24लगनशील हातले शासन गर्नेछ, तर आलस्यको अन्त्यचाहिँ कमारोपन हो। The hand of the diligent shall bear rule: but the slothful shall be under tribute.
25चिन्तित हृदयले मानिसलाई कमजोर तुल्याउँछ, तर दयालु वचनले त्यसलाई हर्षित तुल्याउँछ। Heaviness in the heart of man maketh it stoop: but a good word maketh it glad.
26धर्मी मानिस आफ्नो मित्रतामा सचेत रहन्छ, तर दुष्टको बाटोले तिनीहरूलाई बरालिदिन्छ। The righteous is more excellent than his neighbour: but the way of the wicked seduceth them.
27अल्छे शिकारीले शिकार फेला पार्दैन, तर लगनशील मानिसले धन-सम्पत्ति पाउँछ। The slothful man roasteth not that which he took in hunting: but the substance of a diligent man is precious.
28धार्मिकताको मार्गमा जीवन हुन्छ, त्यस मार्गको सँगसँगै अमरत्व छ।
In the way of righteousness is life; and in the pathway thereof there is no death.
Proverbs - 13:1-25,
हितोपदेश 13 - A
1बुद्धिमान् छोराले आफ्ना बुबाको अर्तीमा ध्यान दिन्छ, तर खिल्ली उड़ाउनेले हप्की सुन्दैन।
2मानिस आफ्ना ओठको फलद्वारा नै असल थोकहरूको भोग गर्दछ। तर बेईमानले हिंसाको लालसा गर्दछ।
3आफ्ना ओठको रखवाली गर्नेले आफ्नै जीवन सुरक्षित पार्छ। तर असावधान बोलीले सर्वनाश ल्याउनेछ।
4अल्छेले लालसा गर्छ र त्यसलाई केही पनि मिल्दैन, तर लगनशीलका इच्छाहरू पर्याप्त रूपले पूरा गरिन्छ।
5धर्मीले झूटलाई घृणा गर्दछ, तर दुष्टले लाज र बेइज्जत ल्याउँछ।
6ईमानदार मानिसलाई धार्मिकताले सुरक्षा गर्छ, तर दुष्टताले पापीको संहार गर्छ।
7कोही मानिस धनी भइटोपल्छ, तापनि त्यससँग केही हुँदैन, कोहीचाहिँ कङ्गाली भइटोपल्छ, तापनि त्यससँग प्रशस्तै सम्पत्ति हुन्छ।
8सम्पत्तिले मानिसको जीवन शत्रुबाट छुटाउन सक्ला, तर गरीब मानिसले धम्की सुन्नुपर्दैन।
9धर्मी मानिसको बत्ती चहकिलो भएर बल्छ, तर दुष्टको बत्ती निभाइन्छ।
10घमण्डले केवल झगड़ा पोस्दछ, तर सरसल्लाह लिनेहरूमा बुद्धि पाइन्छ।
11बेईमानीसँग कमाइएको धन घट्दैजान्छ, तर अलि-अलि गर्दै जम्मा गरेको धन बढ्दैजान्छ।
12आशा विलम्ब हुँदा मन मर्छ, तर इच्छा पूरा हुनु जीवनको रूख हो।
13अर्तीलाई तिरस्कार गर्नेले त्यसको मूल्य चुकाउनुपर्नेछ, तर आज्ञालाई आदर गर्नेले इनाम पाउनेछ।
14बुद्धिमान्को शिक्षा जीवनको फुहारा हो, जसद्वारा मानिस मृत्युको पासोबाट उम्कन्छ।
15असल समझदारीले निगाह प्राप्त गर्छ, तर बेईमानको मार्गचाहिँ कठिन हुन्छ।
16प्रत्येक समझदार मानिस आफ्नो ज्ञानद्वारा काम गर्छ। तर मूर्खले आफ्नो मूर्खताको तमाशा देखाउँछ।
17दुष्ट सन्देशवाहक दु:खमा पर्छ, तर विश्वसनीय दूतले चङ्गाइ लिएर आउँछ।
18अनुशासनलाई अवहेलना गर्नेमाथि दरिद्रता र लाज आइपर्छ। तर सुधार गर्दा ध्यान दिने व्यक्ति सम्मानित हुन्छ।
19आफ्नो चाहना पूरा हुँदा प्राणलाई तृप्ति मिल्दछ, तर मूर्खहरू खराबीबाट फर्कन मन पराउँदैनन्।
20बुद्धिमान्सँग हिँड्ने बुद्धिमान् नै बन्छ, तर मूर्खहरूको सङ्गत गर्नेले नोक्सानी भोग्छ।
21पापीहरूलाई दुर्भाग्यले लखेट्छ, तर धर्मीको इनाम नै समुन्नति हो।
22असल मानिसले आफ्ना नाति-नातिनाहरूका निम्ति पैतृक-सम्पत्ति छोडिराख्छ, तर पापीहरूको धन धर्मीहरूका लागि थुपारिन्छ।
23गरीब मानिसको खेतबारीले प्रशस्तै अन्न उब्जाउला, तर अन्यायले त्यो खोसेर लैजान्छ।
24छड़ी नचलाउने बुबाले आफ्नो छोरालाई घृणा गर्छ, तर त्यसलाई प्रेम गर्ने बुबाले होशियारीसाथ त्यसलाई अनुशासन दिन्छ।
25धर्मीले पेटभरि मस्तीसँग खान्छ, तर दुष्टको पेट भोकभोकै हुन्छ।
...........................................................................
1 A wise son heareth his father's instruction: but a scorner heareth not rebuke.
2 A man shall eat good by the fruit of his mouth: but the soul of the transgressors shall eat violence.
3 He that keepeth his mouth keepeth his life: but he that openeth wide his lips shall have destruction.
4 The soul of the sluggard desireth, and hath nothing: but the soul of the diligent shall be made fat.
5 A righteous man hateth lying: but a wicked man is loathsome, and cometh to shame.
6 Righteousness keepeth him that is upright in the way: but wickedness overthroweth the sinner.
7 There is that maketh himself rich, yet hath nothing: there is that maketh himself poor, yet hath great riches.
8 The ransom of a man's life are his riches: but the poor heareth not rebuke.
9 The light of the righteous rejoiceth: but the lamp of the wicked shall be put out.
10 Only by pride cometh contention: but with the well advised is wisdom.
11 Wealth gotten by vanity shall be diminished: but he that gathereth by labour shall increase.
12 Hope deferred maketh the heart sick: but when the desire cometh, it is a tree of life.
13 Whoso despiseth the word shall be destroyed: but he that feareth the commandment shall be rewarded.
14 The law of the wise is a fountain of life, to depart from the snares of death.
15 Good understanding giveth favour: but the way of transgressors is hard.
16 Every prudent man dealeth with knowledge: but a fool layeth open his folly.
17 A wicked messenger falleth into mischief: but a faithful ambassador is health.
18 Poverty and shame shall be to him that refuseth instruction: but he that regardeth reproof shall be honoured.
19 The desire accomplished is sweet to the soul: but it is abomination to fools to depart from evil.
20 He that walketh with wise men shall be wise: but a companion of fools shall be destroyed.
21 Evil pursueth sinners: but to the righteous good shall be repayed.
22 A good man leaveth an inheritance to his children's children: and the wealth of the sinner is laid up for the just.
23 Much food is in the tillage of the poor: but there is that is destroyed for want of judgment.
24 He that spareth his rod hateth his son: but he that loveth him chasteneth him betimes.
25 The righteous eateth to the satisfying of his soul: but the belly of the wicked shall want.
...........................................................................
हितोपदेश 13 - B
1बुद्धिमान् छोराले आफ्ना बुबाको अर्तीमा ध्यान दिन्छ, तर खिल्ली उड़ाउनेले हप्की सुन्दैन। A wise son heareth his father's instruction: but a scorner heareth not rebuke.
2मानिस आफ्ना ओठको फलद्वारा नै असल थोकहरूको भोग गर्दछ। तर बेईमानले हिंसाको लालसा गर्दछ। A man shall eat good by the fruit of his mouth: but the soul of the transgressors shall eat violence.
3आफ्ना ओठको रखवाली गर्नेले आफ्नै जीवन सुरक्षित पार्छ। तर असावधान बोलीले सर्वनाश ल्याउनेछ।
He that keepeth his mouth keepeth his life: but he that openeth wide his lips shall have destruction.
4अल्छेले लालसा गर्छ र त्यसलाई केही पनि मिल्दैन, तर लगनशीलका इच्छाहरू पर्याप्त रूपले पूरा गरिन्छ।
The soul of the sluggard desireth, and hath nothing: but the soul of the diligent shall be made fat.
5धर्मीले झूटलाई घृणा गर्दछ, तर दुष्टले लाज र बेइज्जत ल्याउँछ।
A righteous man hateth lying: but a wicked man is loathsome, and cometh to shame.
6ईमानदार मानिसलाई धार्मिकताले सुरक्षा गर्छ, तर दुष्टताले पापीको संहार गर्छ। Righteousness keepeth him that is upright in the way: but wickedness overthroweth the sinner.
7कोही मानिस धनी भइटोपल्छ, तापनि त्यससँग केही हुँदैन, कोहीचाहिँ कङ्गाली भइटोपल्छ, तापनि त्यससँग प्रशस्तै सम्पत्ति हुन्छ।
There is that maketh himself rich, yet hath nothing: there is that maketh himself poor, yet hath great riches.
8सम्पत्तिले मानिसको जीवन शत्रुबाट छुटाउन सक्ला, तर गरीब मानिसले धम्की सुन्नुपर्दैन। The ransom of a man's life are his riches: but the poor heareth not rebuke.
9धर्मी मानिसको बत्ती चहकिलो भएर बल्छ, तर दुष्टको बत्ती निभाइन्छ।
The light of the righteous rejoiceth: but the lamp of the wicked shall be put out.
10घमण्डले केवल झगड़ा पोस्दछ, तर सरसल्लाह लिनेहरूमा बुद्धि पाइन्छ।
Only by pride cometh contention: but with the well advised is wisdom.
11बेईमानीसँग कमाइएको धन घट्दैजान्छ, तर अलि-अलि गर्दै जम्मा गरेको धन बढ्दैजान्छ। Wealth gotten by vanity shall be diminished: but he that gathereth by labour shall increase.
12आशा विलम्ब हुँदा मन मर्छ, तर इच्छा पूरा हुनु जीवनको रूख हो।
Hope deferred maketh the heart sick: but when the desire cometh, it is a tree of life.
13अर्तीलाई तिरस्कार गर्नेले त्यसको मूल्य चुकाउनुपर्नेछ, तर आज्ञालाई आदर गर्नेले इनाम पाउनेछ। Whoso despiseth the word shall be destroyed: but he that feareth the commandment shall be rewarded.
14बुद्धिमान्को शिक्षा जीवनको फुहारा हो, जसद्वारा मानिस मृत्युको पासोबाट उम्कन्छ। The law of the wise is a fountain of life, to depart from the snares of death.
15असल समझदारीले निगाह प्राप्त गर्छ, तर बेईमानको मार्गचाहिँ कठिन हुन्छ। Good understanding giveth favour: but the way of transgressors is hard.
16प्रत्येक समझदार मानिस आफ्नो ज्ञानद्वारा काम गर्छ। तर मूर्खले आफ्नो मूर्खताको तमाशा देखाउँछ। Every prudent man dealeth with knowledge: but a fool layeth open his folly.
17दुष्ट सन्देशवाहक दु:खमा पर्छ, तर विश्वसनीय दूतले चङ्गाइ लिएर आउँछ। A wicked messenger falleth into mischief: but a faithful ambassador is health.
18अनुशासनलाई अवहेलना गर्नेमाथि दरिद्रता र लाज आइपर्छ। तर सुधार गर्दा ध्यान दिने व्यक्ति सम्मानित हुन्छ।
Poverty and shame shall be to him that refuseth instruction: but he that regardeth reproof shall be honoured.
19आफ्नो चाहना पूरा हुँदा प्राणलाई तृप्ति मिल्दछ, तर मूर्खहरू खराबीबाट फर्कन मन पराउँदैनन्। The desire accomplished is sweet to the soul: but it is abomination to fools to depart from evil.
20बुद्धिमान्सँग हिँड्ने बुद्धिमान् नै बन्छ, तर मूर्खहरूको सङ्गत गर्नेले नोक्सानी भोग्छ। He that walketh with wise men shall be wise: but a companion of fools shall be destroyed.
21पापीहरूलाई दुर्भाग्यले लखेट्छ, तर धर्मीको इनाम नै समुन्नति हो।
Evil pursueth sinners: but to the righteous good shall be repayed.
22असल मानिसले आफ्ना नाति-नातिनाहरूका निम्ति पैतृक-सम्पत्ति छोडिराख्छ, तर पापीहरूको धन धर्मीहरूका लागि थुपारिन्छ।
A good man leaveth an inheritance to his children's children: and the wealth of the sinner is laid up for the just.
23गरीब मानिसको खेतबारीले प्रशस्तै अन्न उब्जाउला, तर अन्यायले त्यो खोसेर लैजान्छ। Much food is in the tillage of the poor: but there is that is destroyed for want of judgment.
24छड़ी नचलाउने बुबाले आफ्नो छोरालाई घृणा गर्छ, तर त्यसलाई प्रेम गर्ने बुबाले होशियारीसाथ त्यसलाई अनुशासन दिन्छ।
He that spareth his rod hateth his son: but he that loveth him chasteneth him betimes.
25धर्मीले पेटभरि मस्तीसँग खान्छ, तर दुष्टको पेट भोकभोकै हुन्छ।
The righteous eateth to the satisfying of his soul: but the belly of the wicked shall want.
Proverbs - 14:1-35,
हितोपदेश 14 - A
1बुद्धिमान् स्त्रीले आफ्नो घर निर्माण गर्छे, तर निर्बुद्धि स्त्रीले आफ्नै हातले आफ्नो घर भत्काउँछे।
2ईमानसँग हिँड्नेले परमप्रभुको भय मान्छ, तर कुटिल मार्गमा हिँड्नेले उहाँलाई तुच्छ ठान्छ।
3मूर्खको बोलीले आफ्नै पीठमाथि लाठो ल्याउँछ, तर बुद्धिमान्का ओठले त्यसको सुरक्षा गर्छन्।
4जहाँ गोरुहरू छैनन्, त्यहाँ भकारी खाली रहन्छ, तर गोरुको बलले प्रशस्त फसल कटनी हुन्छ।
5साँचो साक्षीले छल गर्दैन, तर झूटो साक्षीले झूटा कुराहरूको ओइरो लाउँछ।
6खिल्ली उड़ाउने व्यक्तिले बुद्धिको खोजी गर्छ तर पाउँदैन, तर विवेकशील व्यक्तिलाई ज्ञान सजिलैसित आउँछ।
7मूर्ख मानिसदेखि टाढ़ै बस्, किनभने त्यसका ओठमा ज्ञानको कुरो पाइँदैन।
8समझदार मानिसको बुद्धिले त्यसलाई सही बाटो दिन्छ, तर मूर्खहरूको मूर्खताचाहिँ धोका हो।
9पापको क्षतिपूर्ति गर्ने कुरामा मूर्खले खिल्ली उड़ाउँछ, तर ईमानसँग चल्नेहरूका माझमा सद्भाव पाइन्छ।
10मनको तीतोपन मनले नै जान्दछ,
र त्यसको आनन्द अरू कसैले भोग गर्न सक्दैन।
11दुष्टको घर भत्काइनेछ, तर ईमानदारको पालमा फलिफाप हुनेछ।
12कुनै बाटो मानिसको नजरमा ठीक देखिएला, तर अन्त्यमा त्यसले मृत्युमा पुर्याउँछ।
13मुखमा हाँसो भए पनि हृदयमा वेदना हुन सक्छ,
र हर्षको अन्तचाहिँ शोकमा हुन सक्छ।
14बेईमानहरूले आफ्नो चालको फल पूरै भोग्नुपर्छ,
र भला मानिसलाई आफ्नो कामको प्रतिफल दिइनेछ।
15बेवकूफ मानिसले जुनसुकै कुरा पत्याउँछ, तर समझदार मानिसले आफ्ना पाइलाहरू सतर्कसाथ चाल्छ।
16बुद्धिमान् मानिसले परमप्रभुको भय राख्छ र खराबीदेखि टाढ़ै रहन्छ, तर मूर्खचाहिँ गरम मिजासको र असावधानी हुन्छ।
17रिसाहा मानिसले मूर्ख कामहरू गर्छ,
र धूर्त मानिस घृणित हुन्छ।
18अज्ञानीले मूर्खता कमाउँछ, तर समझदारहरूले ज्ञानको मुकुट लगाउँछन्।
19खराब मानिसहरू असल मानिसहरूका सामु
र दुष्टहरू धर्मीहरूको ढोका अघि झुक्नुपर्छ।
20आफ्नै छिमेकीहरूबाट समेत गरीबहरू त्यागिन्छन्, तर धनीका त धेरै मित्रहरू हुन्छन्।
21आफ्नो छिमेकीलाई हेला गर्नेले पाप गर्छ, तर त्यो मानिस धन्य हो, जसले दरिद्रलाई दया गर्छ।
22के खराब योजना रच्नेहरू बरालिँदैनन् र? तर असल योजना बनाउनेहरूले प्रेम र ईमानदारी प्राप्त गर्छन्।
23सबै कठोर परिश्रमले लाभ हुन्छ, तर कुरै मात्र गर्नेचाहिँ दरिद्रतामा पुग्छ।
24बुद्धिमान्को सम्पत्ति तिनीहरूको मुकुट हो, तर मूर्खहरूको मूर्खताले मूर्खता नै उत्पन्न गराउँछ।
25साँचो साक्षीले जीवन बचाउँछ, तर झूटो साक्षी छली हुन्छ।
26जसले परमप्रभुको भय मान्छ, त्यसको सुरक्षित किल्ला हुन्छ,
र त्यसका छोराछोरीका निम्ति यो एक शरणस्थान हुनेछ।
27परमप्रभुको भय जीवनको मूल हो, जसद्वारा मानिस मृत्युको पासोहरूबाट उम्कन्छ।
28प्रजाको ठूलो सङ्ख्याले राजा गौरवान्वित हुन्छ, तर प्रजाविनाको शासक नष्ट हुन्छ।
29धैर्यवान् मानिसको समझशक्ति अपार हुन्छ, तर गरम मिजासको मानिसले आफ्नो मूर्खता प्रदर्शन गर्छ।
30शान्त हृदयले शरीरलाई जीवन दिन्छ, तर डाहले हड्डी मकाउँछ।
31गरीबलाई थिचोमिचो गर्नेले तिनीहरूका सृष्टिकर्ताप्रति अवहेलना देखाउँछ, तर दरिद्रलाई दया देखाउनेले परमेश्वरको आदर गरेको हुन्छ।
32आपत्ति आइपर्दा दुष्टहरूको पतन हुन्छ, तर धर्मीले चाहिँ मृत्युमा समेत आश्रय पाउँछ।
33विवेकीको हृदयमा बुद्धिले वास गर्छ, मूर्खहरूका माझमा समेत बुद्धिले आफूलाई प्रकट गराउँछ।
34धार्मिकताले देशलाई उचाल्छ, तर पाप गर्नुचाहिँ कुनै पनि जातिको लागि बेइज्जती हो।
35राजा बुद्धिमान् दाससँग प्रसन्न रहन्छ, तर लाजमर्दो दासले तिनको क्रोध बेहोर्नुपर्छ।
.....................................................................
....................................................................
हितोपदेश 14 - B
1बुद्धिमान् स्त्रीले आफ्नो घर निर्माण गर्छे, तर निर्बुद्धि स्त्रीले आफ्नै हातले आफ्नो घर भत्काउँछे।
2ईमानसँग हिँड्नेले परमप्रभुको भय मान्छ, तर कुटिल मार्गमा हिँड्नेले उहाँलाई तुच्छ ठान्छ।
3मूर्खको बोलीले आफ्नै पीठमाथि लाठो ल्याउँछ, तर बुद्धिमान्का ओठले त्यसको सुरक्षा गर्छन्।
4जहाँ गोरुहरू छैनन्, त्यहाँ भकारी खाली रहन्छ, तर गोरुको बलले प्रशस्त फसल कटनी हुन्छ।
5साँचो साक्षीले छल गर्दैन, तर झूटो साक्षीले झूटा कुराहरूको ओइरो लाउँछ।
6खिल्ली उड़ाउने व्यक्तिले बुद्धिको खोजी गर्छ तर पाउँदैन, तर विवेकशील व्यक्तिलाई ज्ञान सजिलैसित आउँछ।
7मूर्ख मानिसदेखि टाढ़ै बस्, किनभने त्यसका ओठमा ज्ञानको कुरो पाइँदैन।
8समझदार मानिसको बुद्धिले त्यसलाई सही बाटो दिन्छ, तर मूर्खहरूको मूर्खताचाहिँ धोका हो।
9पापको क्षतिपूर्ति गर्ने कुरामा मूर्खले खिल्ली उड़ाउँछ, तर ईमानसँग चल्नेहरूका माझमा सद्भाव पाइन्छ।
10मनको तीतोपन मनले नै जान्दछ,
र त्यसको आनन्द अरू कसैले भोग गर्न सक्दैन।
11दुष्टको घर भत्काइनेछ, तर ईमानदारको पालमा फलिफाप हुनेछ।
12कुनै बाटो मानिसको नजरमा ठीक देखिएला, तर अन्त्यमा त्यसले मृत्युमा पुर्याउँछ।
13मुखमा हाँसो भए पनि हृदयमा वेदना हुन सक्छ,
र हर्षको अन्तचाहिँ शोकमा हुन सक्छ।
14बेईमानहरूले आफ्नो चालको फल पूरै भोग्नुपर्छ,
र भला मानिसलाई आफ्नो कामको प्रतिफल दिइनेछ।
15बेवकूफ मानिसले जुनसुकै कुरा पत्याउँछ, तर समझदार मानिसले आफ्ना पाइलाहरू सतर्कसाथ चाल्छ।
16बुद्धिमान् मानिसले परमप्रभुको भय राख्छ र खराबीदेखि टाढ़ै रहन्छ, तर मूर्खचाहिँ गरम मिजासको र असावधानी हुन्छ।
17रिसाहा मानिसले मूर्ख कामहरू गर्छ,
र धूर्त मानिस घृणित हुन्छ।
18अज्ञानीले मूर्खता कमाउँछ, तर समझदारहरूले ज्ञानको मुकुट लगाउँछन्।
19खराब मानिसहरू असल मानिसहरूका सामु
र दुष्टहरू धर्मीहरूको ढोका अघि झुक्नुपर्छ।
20आफ्नै छिमेकीहरूबाट समेत गरीबहरू त्यागिन्छन्, तर धनीका त धेरै मित्रहरू हुन्छन्।
21आफ्नो छिमेकीलाई हेला गर्नेले पाप गर्छ, तर त्यो मानिस धन्य हो, जसले दरिद्रलाई दया गर्छ।
22के खराब योजना रच्नेहरू बरालिँदैनन् र? तर असल योजना बनाउनेहरूले प्रेम र ईमानदारी प्राप्त गर्छन्।
23सबै कठोर परिश्रमले लाभ हुन्छ, तर कुरै मात्र गर्नेचाहिँ दरिद्रतामा पुग्छ।
24बुद्धिमान्को सम्पत्ति तिनीहरूको मुकुट हो, तर मूर्खहरूको मूर्खताले मूर्खता नै उत्पन्न गराउँछ।
25साँचो साक्षीले जीवन बचाउँछ, तर झूटो साक्षी छली हुन्छ।
26जसले परमप्रभुको भय मान्छ, त्यसको सुरक्षित किल्ला हुन्छ,
र त्यसका छोराछोरीका निम्ति यो एक शरणस्थान हुनेछ।
27परमप्रभुको भय जीवनको मूल हो, जसद्वारा मानिस मृत्युको पासोहरूबाट उम्कन्छ।
28प्रजाको ठूलो सङ्ख्याले राजा गौरवान्वित हुन्छ, तर प्रजाविनाको शासक नष्ट हुन्छ।
29धैर्यवान् मानिसको समझशक्ति अपार हुन्छ, तर गरम मिजासको मानिसले आफ्नो मूर्खता प्रदर्शन गर्छ।
30शान्त हृदयले शरीरलाई जीवन दिन्छ, तर डाहले हड्डी मकाउँछ।
31गरीबलाई थिचोमिचो गर्नेले तिनीहरूका सृष्टिकर्ताप्रति अवहेलना देखाउँछ, तर दरिद्रलाई दया देखाउनेले परमेश्वरको आदर गरेको हुन्छ।
32आपत्ति आइपर्दा दुष्टहरूको पतन हुन्छ, तर धर्मीले चाहिँ मृत्युमा समेत आश्रय पाउँछ।
33विवेकीको हृदयमा बुद्धिले वास गर्छ, मूर्खहरूका माझमा समेत बुद्धिले आफूलाई प्रकट गराउँछ।
34धार्मिकताले देशलाई उचाल्छ, तर पाप गर्नुचाहिँ कुनै पनि जातिको लागि बेइज्जती हो।
35राजा बुद्धिमान् दाससँग प्रसन्न रहन्छ, तर लाजमर्दो दासले तिनको क्रोध बेहोर्नुपर्छ।
Proverbs - 15:1-33,
हितोपदेश 15 - A
1नम्र जवाफले क्रोधलाई शान्त पार्छ, तर कठोर वचनले रीस उठाउँछ।
2बुद्धिमान्को जिब्रोले ज्ञानको तारीफ गर्छ, तर मूर्खको मुखले मूर्खताकै ओइरो लाउँछ।
3परमप्रभुको नजर सर्वत्र रहन्छ, दुष्ट र असल दुवैमाथि उहाँ नजर राख्नुहुन्छ।
4निको पार्ने जिब्रो जीवनको रूख हो, तर छली जिब्रोले आत्मालाई आघात पुर्याउँछ।
5मूर्खले आफ्नो बुबाको अनुशासनलाई लत्याउँछ, तर सुधारलाई ध्यान दिनेले बुद्धिमानी देखाउँछ।
6धर्मी मानिसको घरमा प्रशस्त धन हुन्छ, तर दुष्ट मानिसको कमाइले दु:ख ल्याउँछ।
7बुद्धिमान्का ओठले ज्ञान फैलाउँछन्, मूर्खहरूको हृदय भने त्यस्तो हुँदैन।
8दुष्ट मानिसको बलिदान परमप्रभुको दृष्टिमा घृणित हुन्छ, तर ईमानसँग चल्नेको प्रार्थनादेखि उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ।
9दुष्ट मानिसको मार्ग परमप्रभुको दृष्टिमा घृणित हुन्छ, तर धार्मिकताको पछि लाग्नेहरूलाई उहाँ प्रेम गर्नुहुन्छ।
10आफ्नो मार्ग त्याग्नेले कठोर ताड़ना भोग्नुपर्छ, जसले सुधारलाई घृणा गर्छ त्यो मर्नेछ।
11मृत्यु र विनाश परमप्रभुको सामुन्ने खुलस्त छन् भने, मानिसको हृदय झन् कत्ति खुलस्त होला।
12खिल्ली उड़ाउनेले सुधारलाई निको मान्दैन, त्यसले बुद्धिमान्को सल्लाह लिँदैन।
13आनन्दित हृदयले अनुहार प्रसन्न पार्छ, तर हृदयको पीरले आत्मालाई आघात पुर्याउँछ।
14विवेकशील हृदयले ज्ञानको खोजी गर्छ, तर मूर्खको मुखले मूर्खता नै रुचाउँछ।
15थिचोमिचोमा परेकाहरूका अवहेलित जीवन दिनहुँ दु:खको हुन्छ, तर आनन्दित हृदय सधैँ सुखी हुन्छ।
16होहल्लाको साथ प्रशस्तै धन हुनुभन्दा थोरै धनसित परमप्रभुको भय राख्नु उत्तम हो।
17द्वेषले भरिएको ठाउँमा मोटो बाछो खानुभन्दा प्रेम भएको ठाउँमा सागपातसँग भोजन गर्नु उत्तम हो।
18गरम मिजासको मानिसले कलह मच्चाउँछ, तर धैर्यवान् मानिसले झैँझगड़ा शान्त गराउँछ।
19अल्छेको बाटो काँढ़ैकाँढ़ाले छेकेको हुन्छ, तर ईमानदारको मार्गचाहिँ मूलबाटो हो।
20बुद्धिमानी छोराले बुबालाई हर्षित तुल्याउँछ, तर मूर्ख मानिसले आफ्नी आमालाई तुच्छ ठान्छ।
21समझ नभएको मानिस मूर्खतामा प्रसन्न रहन्छ, तर समझशक्ति भएको मानिस सीधै आफ्नो लक्ष्यतिर बढ्छ।
22परामर्शको कमीले गर्दा योजनाहरू विफल हुन्छन्, तर धेरै परामर्शदाताहरूको कारण तिनीहरू सफल हुन्छन्।
23उचित जवाफ दिन पाउँदा मानिसलाई खुशी लाग्छ, र ठीक समयमा बोलेको वचन कति असल हुन्छ।
24जीवनको मार्गले बुद्धिमान्लाई उँभोतिर डोर्याउँछ, त्यसले उसलाई उँधो पातालतिर जानदेखि जोगाउँछ।
25परमप्रभुले अहङ्कारी मानिसको घर भत्काइदिनुहुन्छ, तर विधवाको साँधसिमाना उहाँले अखण्ड राख्नुहुन्छ।
26परमप्रभुले दुष्टका विचारहरूलाई घृणा गर्नुहुन्छ, तर शुद्ध मानिसका विचारहरूमा उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ।
27लोभी मानिसले आफ्नो परिवारमा सङ्कष्ट ल्याउँछ, तर जसले घूसलाई घृणा गर्छ त्यो जिउनेछ।
28धर्मीको हृदयले जवाफ दिन अघि त्यसलाई जोख्दछ, तर दुष्टको मुखले खराबी बकवाद गर्दछ।
29परमप्रभु दुष्टदेखि टाढ़ै रहनुहुन्छ, तर उहाँले धर्मीको प्रार्थना सुन्नुहुन्छ।
30हँसिलो चेहराले हृदयलाई हर्षित तुल्याउँछ,
र शुभ-समाचारले हड्डीलाई स्वस्थ पार्छ।
31जसले जीवन दिने हप्की सुन्छ, त्यसले बुद्धिमान्हरूका माझमा सङ्गत पाउँछ।
32अनुशासनलाई बेवास्ता गर्नेले आफैलाई घृणा गर्छ, तर सुधारलाई ध्यान दिनेले समझशक्ति प्राप्त गर्छ।
33परमप्रभुको भयले मानिसलाई बुद्धि सिकाउँछ,
र आदर पाउन अघि नम्रता आउँछ।
.............................................................................
................................................................................
हितोपदेश 15 - B
1नम्र जवाफले क्रोधलाई शान्त पार्छ, तर कठोर वचनले रीस उठाउँछ।
2बुद्धिमान्को जिब्रोले ज्ञानको तारीफ गर्छ, तर मूर्खको मुखले मूर्खताकै ओइरो लाउँछ।
3परमप्रभुको नजर सर्वत्र रहन्छ, दुष्ट र असल दुवैमाथि उहाँ नजर राख्नुहुन्छ।
4निको पार्ने जिब्रो जीवनको रूख हो, तर छली जिब्रोले आत्मालाई आघात पुर्याउँछ।
5मूर्खले आफ्नो बुबाको अनुशासनलाई लत्याउँछ, तर सुधारलाई ध्यान दिनेले बुद्धिमानी देखाउँछ।
6धर्मी मानिसको घरमा प्रशस्त धन हुन्छ, तर दुष्ट मानिसको कमाइले दु:ख ल्याउँछ।
7बुद्धिमान्का ओठले ज्ञान फैलाउँछन्, मूर्खहरूको हृदय भने त्यस्तो हुँदैन।
8दुष्ट मानिसको बलिदान परमप्रभुको दृष्टिमा घृणित हुन्छ, तर ईमानसँग चल्नेको प्रार्थनादेखि उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ।
9दुष्ट मानिसको मार्ग परमप्रभुको दृष्टिमा घृणित हुन्छ, तर धार्मिकताको पछि लाग्नेहरूलाई उहाँ प्रेम गर्नुहुन्छ।
10आफ्नो मार्ग त्याग्नेले कठोर ताड़ना भोग्नुपर्छ, जसले सुधारलाई घृणा गर्छ त्यो मर्नेछ।
11मृत्यु र विनाश परमप्रभुको सामुन्ने खुलस्त छन् भने, मानिसको हृदय झन् कत्ति खुलस्त होला।
12खिल्ली उड़ाउनेले सुधारलाई निको मान्दैन, त्यसले बुद्धिमान्को सल्लाह लिँदैन।
13आनन्दित हृदयले अनुहार प्रसन्न पार्छ, तर हृदयको पीरले आत्मालाई आघात पुर्याउँछ।
14विवेकशील हृदयले ज्ञानको खोजी गर्छ, तर मूर्खको मुखले मूर्खता नै रुचाउँछ।
15थिचोमिचोमा परेकाहरूका अवहेलित जीवन दिनहुँ दु:खको हुन्छ, तर आनन्दित हृदय सधैँ सुखी हुन्छ।
16होहल्लाको साथ प्रशस्तै धन हुनुभन्दा थोरै धनसित परमप्रभुको भय राख्नु उत्तम हो।
17द्वेषले भरिएको ठाउँमा मोटो बाछो खानुभन्दा प्रेम भएको ठाउँमा सागपातसँग भोजन गर्नु उत्तम हो।
18गरम मिजासको मानिसले कलह मच्चाउँछ, तर धैर्यवान् मानिसले झैँझगड़ा शान्त गराउँछ।
19अल्छेको बाटो काँढ़ैकाँढ़ाले छेकेको हुन्छ, तर ईमानदारको मार्गचाहिँ मूलबाटो हो।
20बुद्धिमानी छोराले बुबालाई हर्षित तुल्याउँछ, तर मूर्ख मानिसले आफ्नी आमालाई तुच्छ ठान्छ।
21समझ नभएको मानिस मूर्खतामा प्रसन्न रहन्छ, तर समझशक्ति भएको मानिस सीधै आफ्नो लक्ष्यतिर बढ्छ।
22परामर्शको कमीले गर्दा योजनाहरू विफल हुन्छन्, तर धेरै परामर्शदाताहरूको कारण तिनीहरू सफल हुन्छन्।
23उचित जवाफ दिन पाउँदा मानिसलाई खुशी लाग्छ, र ठीक समयमा बोलेको वचन कति असल हुन्छ।
24जीवनको मार्गले बुद्धिमान्लाई उँभोतिर डोर्याउँछ, त्यसले उसलाई उँधो पातालतिर जानदेखि जोगाउँछ।
25परमप्रभुले अहङ्कारी मानिसको घर भत्काइदिनुहुन्छ, तर विधवाको साँधसिमाना उहाँले अखण्ड राख्नुहुन्छ।
26परमप्रभुले दुष्टका विचारहरूलाई घृणा गर्नुहुन्छ, तर शुद्ध मानिसका विचारहरूमा उहाँ प्रसन्न हुनुहुन्छ।
27लोभी मानिसले आफ्नो परिवारमा सङ्कष्ट ल्याउँछ, तर जसले घूसलाई घृणा गर्छ त्यो जिउनेछ।
28धर्मीको हृदयले जवाफ दिन अघि त्यसलाई जोख्दछ, तर दुष्टको मुखले खराबी बकवाद गर्दछ।
29परमप्रभु दुष्टदेखि टाढ़ै रहनुहुन्छ, तर उहाँले धर्मीको प्रार्थना सुन्नुहुन्छ।
30हँसिलो चेहराले हृदयलाई हर्षित तुल्याउँछ,
र शुभ-समाचारले हड्डीलाई स्वस्थ पार्छ।
31जसले जीवन दिने हप्की सुन्छ, त्यसले बुद्धिमान्हरूका माझमा सङ्गत पाउँछ।
32अनुशासनलाई बेवास्ता गर्नेले आफैलाई घृणा गर्छ, तर सुधारलाई ध्यान दिनेले समझशक्ति प्राप्त गर्छ।
33परमप्रभुको भयले मानिसलाई बुद्धि सिकाउँछ,
र आदर पाउन अघि नम्रता आउँछ।
Proverbs - 16:1-33,
हितोपदेश 16 - A
1हृदयका योजनाहरू मानिसको हो, तर जिब्रोको जवाफ भने परमप्रभुबाट नै आउँछ।
2मानिसका सारा मार्गहरू आफैलाई निर्दोष लाग्ला, तर त्यसका अभिप्रायहरू परमप्रभुद्वारा नै जोखिएका हुन्छन्।
3तैंले गर्ने जुनसुकै कुरा परमप्रभुलाई सुम्पिदे,
र तेरा योजनाहरू सफल हुनेछन्।
4परमप्रभुले सबै कुरा उहाँको आफ्नै उद्देश्यका लागि बनाउनुहुन्छ, दुष्टलाई समेत विनाशको दिनको लागि उहाँले राख्नुभएको छ।
5परमप्रभु हृदयमा घमण्ड भएका सबैलाई घिनाउनुहुन्छ, यो निश्चय छ, तिनीहरू दण्डरहित रहनेछैनन्।
6प्रेम र विश्वासयोग्यताद्वारा पापको प्रायश्चित हुन्छ, परमप्रभुको भयद्वारा मानिस खराबीदेखि अलग रहन्छ।
7जब मानिसका मार्गहरू परमप्रभुलाई मन पर्ने हुन्छन्, उहाँले त्यसका शत्रुहरूलाई समेत त्यससँग मिलापमा राख्नुहुन्छ।
8धार्मिकतासित थोरै हुनु अन्यायसँग धेरै लाभ भएको भन्दा उत्तम हो।
9मानिसले आफ्नो हृदयमा आफ्नो चाँजो मिलाउँछ, तर परमप्रभुले नै त्यसका कदमहरूको निर्धारण गर्नुहुन्छ।
10राजाका ओठले दिव्यवाणी बोल्दछ,
र तिनको मुखले न्यायलाई आघात पुर्याउनुहुँदैन।
11ठीक नाप र तराजूहरू परमप्रभुबाटकै हुन्, थैलीमा भएका सबै ढकहरू उहाँकै काम हो।
12राजाहरूले कुकर्म घिनाउँछन्, किनभने धार्मिकताद्वारा नै सिंहासन स्थापित हुन्छ।
13राजाहरू ईमानदार ओठसँग प्रसन्न हुन्छन्, सत्य बोल्ने मानिसलाई तिनीहरू कदर गर्छन्।
14राजाको क्रोध मृत्युको दूत हो, तर बुद्धिमान् मानिसले त्यो शान्त गराउँछ।
15जब राजाको मुहार उज्यालो हुन्छ, यसको अर्थ जीवन हुन्छ। तिनको निगाह वसन्त ऋतुका झरीको बादलजस्तै हो।
16सुनभन्दा बुद्धि प्राप्त गर्नु,
र चाँदीभन्दा त बरु समझदारी चुन्नु कत्ति उत्तम हुन्छ।
17ईमानदारको मूलबाटो खराबीदेखि अलग रहन्छ। जसले आफ्नो बाटोको रखवाली गर्छ, त्यसले आफ्नो जीवनको रखवाली गर्छ।
18सर्वनाशको अघि अभिमान
र पतनको अघि घमण्डी आत्मा आउँछ।
19आत्मामा नम्र भएर थिचोमिचोमा परेकाहरूका माझमा रहनु अहङ्कारीहरूसित लूटको माल बाँड्नुभन्दा उत्तम हो।
20उपदेशलाई ध्यान दिने मानिस फल्दो-फुल्दो हुन्छ,
र परमप्रभुमा भरोसा राख्ने मानिसले आशिष् पाउनेछ।
21हृदयमा बुद्धिमान् हुनेहरूलाई विवेकशील भनिन्छ,
र मीठा वचनहरूले शिक्षा बढ़ाउँछन्।
22समझदारी हुनेको निम्ति त्यो जीवनको मूल हो, तर मूर्खले मूर्खताकै कारण दण्ड ल्याउँछ।
23बुद्धिमान्को हृदयले आफ्नो मुख सम्हाल्छ,
र त्यसका ओठले शिक्षा बढ़ाउँछन्।
24मीठा वचनहरू महका चाकाहरूजस्तै हुन्, जसले प्राणलाई मिठास दिन्छ,
र हड्डीहरू निको पार्छ।
25कुनै बाटो मानिसको नजरमा ठीक देखिएला, तर अन्त्यमा त्यसले मृत्युमा पुर्याउँछ।
26परिश्रमीको पेटले नै त्यसलाई काम गर्न लाउँछ, त्यसको भोकले त्यसलाई कजाउँछ।
27बदमाशले खराबी रच्दछ, अनि त्यसको बोलीवचन प्रखर आगोझैँ हुन्छ।
28कुटिल मतिको मानिसले विवाद उत्पन्न गराउँछ,
र कुरौटेले घनिष्ठ मित्रहरूमा फाटो ल्याउँछ।
29उपद्रवी मानिसले आफ्नो छिमेकीलाई फसाउँछ,
र त्यसले उसलाई खराब बाटोतिर लैजान्छ।
30आफ्नो आँखा झिम्क्याउनेले षड्यन्त्र रचेको हुन्छ, आफ्ना ओठ लेब्र्याउनेको स्वभाव खराब हुन्छ।
31फुलेको केश शोभाको मुकुट हो, धर्मी जीवनबाट यो प्राप्त हुन्छ।
32मानिस धैर्यवान् हुनु लड़ाका योद्धा हुनुभन्दा उत्तम हो, आफ्नो क्रोध वशमा राख्नु सहरै कब्जा गर्नुभन्दा बेस हो।
33सप्कोमा चिट्ठा त हालिन्छ, तर त्यसको प्रत्येक निर्णय परमप्रभुबाट नै हुन्छ।
...................................................................................
...................................................................................
हितोपदेश 16 - B
1हृदयका योजनाहरू मानिसको हो, तर जिब्रोको जवाफ भने परमप्रभुबाट नै आउँछ।
2मानिसका सारा मार्गहरू आफैलाई निर्दोष लाग्ला, तर त्यसका अभिप्रायहरू परमप्रभुद्वारा नै जोखिएका हुन्छन्।
3तैंले गर्ने जुनसुकै कुरा परमप्रभुलाई सुम्पिदे,
र तेरा योजनाहरू सफल हुनेछन्।
4परमप्रभुले सबै कुरा उहाँको आफ्नै उद्देश्यका लागि बनाउनुहुन्छ, दुष्टलाई समेत विनाशको दिनको लागि उहाँले राख्नुभएको छ।
5परमप्रभु हृदयमा घमण्ड भएका सबैलाई घिनाउनुहुन्छ, यो निश्चय छ, तिनीहरू दण्डरहित रहनेछैनन्।
6प्रेम र विश्वासयोग्यताद्वारा पापको प्रायश्चित हुन्छ, परमप्रभुको भयद्वारा मानिस खराबीदेखि अलग रहन्छ।
7जब मानिसका मार्गहरू परमप्रभुलाई मन पर्ने हुन्छन्, उहाँले त्यसका शत्रुहरूलाई समेत त्यससँग मिलापमा राख्नुहुन्छ।
8धार्मिकतासित थोरै हुनु अन्यायसँग धेरै लाभ भएको भन्दा उत्तम हो।
9मानिसले आफ्नो हृदयमा आफ्नो चाँजो मिलाउँछ, तर परमप्रभुले नै त्यसका कदमहरूको निर्धारण गर्नुहुन्छ।
10राजाका ओठले दिव्यवाणी बोल्दछ,
र तिनको मुखले न्यायलाई आघात पुर्याउनुहुँदैन।
11ठीक नाप र तराजूहरू परमप्रभुबाटकै हुन्, थैलीमा भएका सबै ढकहरू उहाँकै काम हो।
12राजाहरूले कुकर्म घिनाउँछन्, किनभने धार्मिकताद्वारा नै सिंहासन स्थापित हुन्छ।
13राजाहरू ईमानदार ओठसँग प्रसन्न हुन्छन्, सत्य बोल्ने मानिसलाई तिनीहरू कदर गर्छन्।
14राजाको क्रोध मृत्युको दूत हो, तर बुद्धिमान् मानिसले त्यो शान्त गराउँछ।
15जब राजाको मुहार उज्यालो हुन्छ, यसको अर्थ जीवन हुन्छ। तिनको निगाह वसन्त ऋतुका झरीको बादलजस्तै हो।
16सुनभन्दा बुद्धि प्राप्त गर्नु,
र चाँदीभन्दा त बरु समझदारी चुन्नु कत्ति उत्तम हुन्छ।
17ईमानदारको मूलबाटो खराबीदेखि अलग रहन्छ। जसले आफ्नो बाटोको रखवाली गर्छ, त्यसले आफ्नो जीवनको रखवाली गर्छ।
18सर्वनाशको अघि अभिमान
र पतनको अघि घमण्डी आत्मा आउँछ।
19आत्मामा नम्र भएर थिचोमिचोमा परेकाहरूका माझमा रहनु अहङ्कारीहरूसित लूटको माल बाँड्नुभन्दा उत्तम हो।
20उपदेशलाई ध्यान दिने मानिस फल्दो-फुल्दो हुन्छ,
र परमप्रभुमा भरोसा राख्ने मानिसले आशिष् पाउनेछ।
21हृदयमा बुद्धिमान् हुनेहरूलाई विवेकशील भनिन्छ,
र मीठा वचनहरूले शिक्षा बढ़ाउँछन्।
22समझदारी हुनेको निम्ति त्यो जीवनको मूल हो, तर मूर्खले मूर्खताकै कारण दण्ड ल्याउँछ।
23बुद्धिमान्को हृदयले आफ्नो मुख सम्हाल्छ,
र त्यसका ओठले शिक्षा बढ़ाउँछन्।
24मीठा वचनहरू महका चाकाहरूजस्तै हुन्, जसले प्राणलाई मिठास दिन्छ,
र हड्डीहरू निको पार्छ।
25कुनै बाटो मानिसको नजरमा ठीक देखिएला, तर अन्त्यमा त्यसले मृत्युमा पुर्याउँछ।
26परिश्रमीको पेटले नै त्यसलाई काम गर्न लाउँछ, त्यसको भोकले त्यसलाई कजाउँछ।
27बदमाशले खराबी रच्दछ, अनि त्यसको बोलीवचन प्रखर आगोझैँ हुन्छ।
28कुटिल मतिको मानिसले विवाद उत्पन्न गराउँछ,
र कुरौटेले घनिष्ठ मित्रहरूमा फाटो ल्याउँछ।
29उपद्रवी मानिसले आफ्नो छिमेकीलाई फसाउँछ,
र त्यसले उसलाई खराब बाटोतिर लैजान्छ।
30आफ्नो आँखा झिम्क्याउनेले षड्यन्त्र रचेको हुन्छ, आफ्ना ओठ लेब्र्याउनेको स्वभाव खराब हुन्छ।
31फुलेको केश शोभाको मुकुट हो, धर्मी जीवनबाट यो प्राप्त हुन्छ।
32मानिस धैर्यवान् हुनु लड़ाका योद्धा हुनुभन्दा उत्तम हो, आफ्नो क्रोध वशमा राख्नु सहरै कब्जा गर्नुभन्दा बेस हो।
33सप्कोमा चिट्ठा त हालिन्छ, तर त्यसको प्रत्येक निर्णय परमप्रभुबाट नै हुन्छ।
Proverbs - 17:1-28,
हितोपदेश 17 - A
1शान्ति र मौनसाथ निस्तो गाँस खानु कलहले भरिएको घरमा भोज गर्नुभन्दा बेस हो।
2बुद्धिमान् नोकरले अयोग्य छोरामाथि हुकुम चलाउनेछ,
र दाजुभाइहरूसरह पैतृक-सम्पत्तिको अंश पाउनेछ।
3चाँदी पगाल्ने भाँड़ो र सुन खार्ने आरन हुन्छ, तर हृदय जाँच गर्नेचाहिँ परमप्रभु नै हुनुहुन्छ।
4दुष्ट मानिस खराबी कुरा सुन्छ, फटाहाले डाही जिब्रोको कुरातिर ध्यान दिन्छ।
5गरीबको ठट्टा उड़ाउनेले तिनीहरूलाई बनाउनुहुनेलाई खिसी गर्छ, अर्काको विपत्तिमा रमाउने जोसुकै पनि दण्डबाट उम्कनेछैन।
6नाति-नातिनाहरू वृद्धहरूका मुकुट हुन्,
र आमा-बुबाहरू आफ्ना छोराछोरीहरूका गर्व हुन्।
7अभिमानी कुरा मूर्खको मुखमा नसुहाउँदो हुन्छ भने, शासकको मुखमा झूटो कुरा झन् कत्ति असुहाउँदो हुन्छ!
8जसले घूस दिन्छ त्यसको लागि त्यो टुनाजस्तै हो, जहाँ गए पनि त्यो सफल हुन्छ।
9चित्त दुखाइलाई ढाकछोप गर्नेले प्रेम बढ़ाउँछ, तर कुरा दोहोर्याउने जोसुकैले पनि घनिष्ठ मित्रहरूमा फाटो ल्याउँछ।
10मूर्खलाई सय कोर्रा लगाएकोभन्दा त विवेकी मानिसलाई एकै हप्कीले बढ़ी प्रभाव पार्छ।
11खराब मानिसको झुकाव विद्रोहतिर मात्रै हुन्छ, त्यसको विरुद्ध एक निष्ठुर अधिकृत पठाइनेछ।
12मूर्खलाई त्यसको मूर्खतामा भेट्नुभन्दा त बरु बच्चा खोसिएको भालू भेट्नु बेस।
13यदि मानिसले भलाइको साटो खराबी गर्छ भने, खराबीले त्यसको घर कहिल्यै छोड्नेछैन।
14कलह सुरु हुनु बाँध भत्किनुजस्तो हो, त्यसैले वाद-विवाद चर्किनुभन्दा अघि नै त्यसलाई बन्द गर।
15दोषीलाई निर्दोष ठहराउने र निर्दोषलाई दोषी ठहराउने— ती दुवैलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ।
16मूर्खको हातमा पैसा के कामको होला र, किनकि बुद्धि प्राप्त गर्ने त्यसमा इच्छा नै हुँदैन?
17एक मित्रले सधैँ प्रेम गर्छ, दाजुभाइचाहिँ दु:खको बेलाको लागि जन्मेको हुन्छ।
18समझ नभएको मानिस वाचाबन्धन गर्छ,
र आफ्नो छिमेकीको जमानी बस्छ।
19कलह रुचाउनेले पाप रुचाउँछ। अग्लो द्वार बनाउनेले सत्यनाश निम्त्याउँछ।
20कुटिल हृदय भएको मानिसलाई पुगीसरी आउँदैन। जसको जिब्रो छली छ, त्यो सङ्कष्टमा जाकिन्छ।
21छोरा मूर्ख भइदिनाले अफसोस ल्याउँछ, मूर्खको बुबालाई सुख भने हुँदैन।
22प्रसन्न हृदय असल औषधी हो, तर पेलिएको आत्माले हड्डीहरू सुकाउँछ।
23दुष्ट मानिसले न्याय बिगार्न गुप्तमा घूस स्वीकार गर्छ।
24विवेकी मानिसले आफ्नो दृष्टिमा बुद्धि राख्छ, तर मूर्खको आँखा पृथ्वीको अन्त्यसम्म यताउता डुलिरहन्छ।
25मूर्ख छोराले आफ्ना बुबामाथि अफसोस,
र त्यसलाई जन्माउनेमाथि तीतोपन ल्याउँछ।
26निर्दोष मानिसलाई दण्ड दिनु असल होइन, वा आफ्नो ईमानदारीको खातिर कर्मचारीहरूलाई कोर्रा लगाउनु ठीक होइन।
27ज्ञानी मानिसले संयमसित शब्दहरू प्रयोग गर्छ,
र समझशक्ति भएको मानिस ठन्डा मिजासको हुन्छ।
28चूप लागिबस्ने मूर्ख पनि बुद्धिमान् ठानिन्छ,
र आफ्नो जिब्रोलाई लगाम लगायो भने त्यो विवेकी मानिन्छ।
......................................................................
.....................................................................
हितोपदेश 17 - B
1शान्ति र मौनसाथ निस्तो गाँस खानु कलहले भरिएको घरमा भोज गर्नुभन्दा बेस हो।
2बुद्धिमान् नोकरले अयोग्य छोरामाथि हुकुम चलाउनेछ,
र दाजुभाइहरूसरह पैतृक-सम्पत्तिको अंश पाउनेछ।
3चाँदी पगाल्ने भाँड़ो र सुन खार्ने आरन हुन्छ, तर हृदय जाँच गर्नेचाहिँ परमप्रभु नै हुनुहुन्छ।
4दुष्ट मानिस खराबी कुरा सुन्छ, फटाहाले डाही जिब्रोको कुरातिर ध्यान दिन्छ।
5गरीबको ठट्टा उड़ाउनेले तिनीहरूलाई बनाउनुहुनेलाई खिसी गर्छ, अर्काको विपत्तिमा रमाउने जोसुकै पनि दण्डबाट उम्कनेछैन।
6नाति-नातिनाहरू वृद्धहरूका मुकुट हुन्,
र आमा-बुबाहरू आफ्ना छोराछोरीहरूका गर्व हुन्।
7अभिमानी कुरा मूर्खको मुखमा नसुहाउँदो हुन्छ भने, शासकको मुखमा झूटो कुरा झन् कत्ति असुहाउँदो हुन्छ!
8जसले घूस दिन्छ त्यसको लागि त्यो टुनाजस्तै हो, जहाँ गए पनि त्यो सफल हुन्छ।
9चित्त दुखाइलाई ढाकछोप गर्नेले प्रेम बढ़ाउँछ, तर कुरा दोहोर्याउने जोसुकैले पनि घनिष्ठ मित्रहरूमा फाटो ल्याउँछ।
10मूर्खलाई सय कोर्रा लगाएकोभन्दा त विवेकी मानिसलाई एकै हप्कीले बढ़ी प्रभाव पार्छ।
11खराब मानिसको झुकाव विद्रोहतिर मात्रै हुन्छ, त्यसको विरुद्ध एक निष्ठुर अधिकृत पठाइनेछ।
12मूर्खलाई त्यसको मूर्खतामा भेट्नुभन्दा त बरु बच्चा खोसिएको भालू भेट्नु बेस।
13यदि मानिसले भलाइको साटो खराबी गर्छ भने, खराबीले त्यसको घर कहिल्यै छोड्नेछैन।
14कलह सुरु हुनु बाँध भत्किनुजस्तो हो, त्यसैले वाद-विवाद चर्किनुभन्दा अघि नै त्यसलाई बन्द गर।
15दोषीलाई निर्दोष ठहराउने र निर्दोषलाई दोषी ठहराउने— ती दुवैलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ।
16मूर्खको हातमा पैसा के कामको होला र, किनकि बुद्धि प्राप्त गर्ने त्यसमा इच्छा नै हुँदैन?
17एक मित्रले सधैँ प्रेम गर्छ, दाजुभाइचाहिँ दु:खको बेलाको लागि जन्मेको हुन्छ।
18समझ नभएको मानिस वाचाबन्धन गर्छ,
र आफ्नो छिमेकीको जमानी बस्छ।
19कलह रुचाउनेले पाप रुचाउँछ। अग्लो द्वार बनाउनेले सत्यनाश निम्त्याउँछ।
20कुटिल हृदय भएको मानिसलाई पुगीसरी आउँदैन। जसको जिब्रो छली छ, त्यो सङ्कष्टमा जाकिन्छ।
21छोरा मूर्ख भइदिनाले अफसोस ल्याउँछ, मूर्खको बुबालाई सुख भने हुँदैन।
22प्रसन्न हृदय असल औषधी हो, तर पेलिएको आत्माले हड्डीहरू सुकाउँछ।
23दुष्ट मानिसले न्याय बिगार्न गुप्तमा घूस स्वीकार गर्छ।
24विवेकी मानिसले आफ्नो दृष्टिमा बुद्धि राख्छ, तर मूर्खको आँखा पृथ्वीको अन्त्यसम्म यताउता डुलिरहन्छ।
25मूर्ख छोराले आफ्ना बुबामाथि अफसोस,
र त्यसलाई जन्माउनेमाथि तीतोपन ल्याउँछ।
26निर्दोष मानिसलाई दण्ड दिनु असल होइन, वा आफ्नो ईमानदारीको खातिर कर्मचारीहरूलाई कोर्रा लगाउनु ठीक होइन।
27ज्ञानी मानिसले संयमसित शब्दहरू प्रयोग गर्छ,
र समझशक्ति भएको मानिस ठन्डा मिजासको हुन्छ।
28चूप लागिबस्ने मूर्ख पनि बुद्धिमान् ठानिन्छ,
र आफ्नो जिब्रोलाई लगाम लगायो भने त्यो विवेकी मानिन्छ।
Proverbs - 18:1-24,
हितोपदेश 18 - A
1अमिल्दो मानिस स्वार्थको पछि लाग्छ, त्यसले सबै उचित ठहरको खुला विरोध गर्छ।
2मूर्खले समझदारीमा सन्तुष्टि पाउँदैन, तर आफ्नै विचारहरू पोख्न पाए त्यो प्रसन्न हुन्छ।
3जब दुष्टता आउँछ, तब अवहेलना पनि आउँछ। शर्मको साथसाथै अपमान पनि आइपर्छ।
4मानिसको मुखका वचनहरू गहिरा पानीजस्तै हुन्, तर बुद्धिको फुहाराचाहिँ बुल्बुले खोला हो।
5दुष्टको पक्ष लिनु, अथवा निर्दोषलाई न्यायबाट वञ्चित गराउनु राम्रो होइन।
6मूर्खका ओठले आफैमाथि कलह ल्याउँछन्,
र त्यसको मुखले पिटाइ निम्त्याउँछ।
7मूर्खको मुख नै त्यसको सर्वनाश हो, अनि त्यसका ओठचाहिँ आफ्नै प्राणको पासो हुन्छन्।
8कुरौटेका वचनहरू स्वादिष्ठ गाँसजस्तै हुन्छन्, ती मानिसको भित्री भागसम्मै पुग्छन्।
9आफ्नो काम गर्नमा ढिलो गरिरहने व्यक्ति सर्वनाश गर्नेको भाइ जत्तिकै हो।
10परमप्रभुको नाउँ एक बलियो धरहरा हो, धर्मीहरू त्यहाँ दगुर्दै जान्छन् र सुरक्षित हुन्छन्।
11धनीको सम्पत्ति नै तिनीहरूको लागि किल्लाबन्दी गरिएको सहर हो, तिनीहरू यसलाई चढ्नै नसकिने पर्खाल ठान्छन्।
12आफ्नो पतनको अघि मानिसको हृदय घमण्डी हुन्छ, तर आदर आउन अघि नम्रता आउँछ।
13जसले सुन्न अघि नै जवाफ दिन्छ, त्यो त्यसको मूर्खता र शर्म हो।
14मानिसको आत्माले त्यसलाई बिरामी अवस्थामा सहारा दिन्छ, तर चूर्ण भएको आत्माको पीडा कसले सहन सक्ला?
15विवेकीको हृदयले ज्ञान प्राप्त गर्छ, बुद्धिमान्को कानले त्यो खोजी निकाल्छ।
16उपहारले दाताको निम्ति बाटो खोलिदिन्छ,
र त्यसलाई महान् व्यक्तिको उपस्थितिमा पुर्याउँछ।
17दोस्रो व्यक्ति अघि सरेर प्रश्नहरू नगरुञ्जेल, मुद्दा हाल्ने पहिलो व्यक्ति नै ठीक देखा पर्छ।
18गोला हाल्नाले कलह थामिन्छ,
र बलिया प्रतिद्वन्द्वीहरू अलग हुन्छन्।
19किल्लाबन्दी गरिएको सहरलाई वशमा ल्याउनुभन्दा चित्त दुखाएको भाइलाई मनाउनु झन् गाह्रो हो,
र कलहहरूचाहिँ आग्लो लाएको किल्लाका ढोकाहरूजस्तै हुन्।
20आफ्नो मुखको फलले मानिसको पेट भरिएको हुन्छ, त्यसका ओठद्वारा हुने फसलले त्यो सन्तुष्ट हुन्छ।
21जीवन र मृत्युको शक्ति जिब्रोमा हुन्छ, त्यसलाई प्रेम गर्नेहरूले त्यसका फल खानुपर्छ।
22पत्नी पाउनेले असल कुरा पाउँछ,
र त्यसले परमप्रभुबाट निगाह प्राप्त गर्छ।
23गरीबले दयाको लागि बिन्तीभाउ गर्छ, तर धनी मानिसले रुखो जवाफ दिन्छ।
24धेरै साथीहरू भएको मानिसको पनि सर्वनाश हुन सक्छ, तर कुनै-कुनै मित्रचाहिँ दाजुभाइभन्दा नजिक टाँसिन्छ।
.......................................................................
..................................................................
हितोपदेश 18 - B
1अमिल्दो मानिस स्वार्थको पछि लाग्छ, त्यसले सबै उचित ठहरको खुला विरोध गर्छ।
2मूर्खले समझदारीमा सन्तुष्टि पाउँदैन, तर आफ्नै विचारहरू पोख्न पाए त्यो प्रसन्न हुन्छ।
3जब दुष्टता आउँछ, तब अवहेलना पनि आउँछ। शर्मको साथसाथै अपमान पनि आइपर्छ।
4मानिसको मुखका वचनहरू गहिरा पानीजस्तै हुन्, तर बुद्धिको फुहाराचाहिँ बुल्बुले खोला हो।
5दुष्टको पक्ष लिनु, अथवा निर्दोषलाई न्यायबाट वञ्चित गराउनु राम्रो होइन।
6मूर्खका ओठले आफैमाथि कलह ल्याउँछन्,
र त्यसको मुखले पिटाइ निम्त्याउँछ।
7मूर्खको मुख नै त्यसको सर्वनाश हो, अनि त्यसका ओठचाहिँ आफ्नै प्राणको पासो हुन्छन्।
8कुरौटेका वचनहरू स्वादिष्ठ गाँसजस्तै हुन्छन्, ती मानिसको भित्री भागसम्मै पुग्छन्।
9आफ्नो काम गर्नमा ढिलो गरिरहने व्यक्ति सर्वनाश गर्नेको भाइ जत्तिकै हो।
10परमप्रभुको नाउँ एक बलियो धरहरा हो, धर्मीहरू त्यहाँ दगुर्दै जान्छन् र सुरक्षित हुन्छन्।
11धनीको सम्पत्ति नै तिनीहरूको लागि किल्लाबन्दी गरिएको सहर हो, तिनीहरू यसलाई चढ्नै नसकिने पर्खाल ठान्छन्।
12आफ्नो पतनको अघि मानिसको हृदय घमण्डी हुन्छ, तर आदर आउन अघि नम्रता आउँछ।
13जसले सुन्न अघि नै जवाफ दिन्छ, त्यो त्यसको मूर्खता र शर्म हो।
14मानिसको आत्माले त्यसलाई बिरामी अवस्थामा सहारा दिन्छ, तर चूर्ण भएको आत्माको पीडा कसले सहन सक्ला?
15विवेकीको हृदयले ज्ञान प्राप्त गर्छ, बुद्धिमान्को कानले त्यो खोजी निकाल्छ।
16उपहारले दाताको निम्ति बाटो खोलिदिन्छ,
र त्यसलाई महान् व्यक्तिको उपस्थितिमा पुर्याउँछ।
17दोस्रो व्यक्ति अघि सरेर प्रश्नहरू नगरुञ्जेल, मुद्दा हाल्ने पहिलो व्यक्ति नै ठीक देखा पर्छ।
18गोला हाल्नाले कलह थामिन्छ,
र बलिया प्रतिद्वन्द्वीहरू अलग हुन्छन्।
19किल्लाबन्दी गरिएको सहरलाई वशमा ल्याउनुभन्दा चित्त दुखाएको भाइलाई मनाउनु झन् गाह्रो हो,
र कलहहरूचाहिँ आग्लो लाएको किल्लाका ढोकाहरूजस्तै हुन्।
20आफ्नो मुखको फलले मानिसको पेट भरिएको हुन्छ, त्यसका ओठद्वारा हुने फसलले त्यो सन्तुष्ट हुन्छ।
21जीवन र मृत्युको शक्ति जिब्रोमा हुन्छ, त्यसलाई प्रेम गर्नेहरूले त्यसका फल खानुपर्छ।
22पत्नी पाउनेले असल कुरा पाउँछ,
र त्यसले परमप्रभुबाट निगाह प्राप्त गर्छ।
23गरीबले दयाको लागि बिन्तीभाउ गर्छ, तर धनी मानिसले रुखो जवाफ दिन्छ।
24धेरै साथीहरू भएको मानिसको पनि सर्वनाश हुन सक्छ, तर कुनै-कुनै मित्रचाहिँ दाजुभाइभन्दा नजिक टाँसिन्छ।
Proverbs - 19:1-29,
हितोपदेश 19 - A
1गरीब भए तापनि कलङ्करहित भई हिँड्नु कुटिल मतिका ओठ भएको मूर्ख हुनुभन्दा उत्तम हो।
2विनाज्ञानको उत्साह असल हुँदैन। हतार गर्नेले बाटो बिराउँछ।
3मानिसको आफ्नै मूर्खताले त्यसको जीवन नष्ट हुन्छ, तरै पनि त्यसको हृदयले परमप्रभुको विरुद्ध रोष प्रकट गर्छ।
4धनले धेरै मित्र बनाउँछ, तर गरीब मानिसको मित्रले उसलाई त्याग्छ।
5झूटो गवाही दिने दण्डविना उम्कनेछैन,
र झूटको ओइरो लाउने स्वतन्त्र भएर जान पाउनेछैन।
6धेरैले शासकको निगाह खोज्छन्,
र प्रत्येक जना उपहार दिने व्यक्तिको मित्र हुन्छ।
7गरीब मानिस आफ्ना सबै आफन्तहरूबाट त्यागिन्छ, त्यसका मित्रहरूले त झन् कत्ति बेसरी त्यसलाई त्याग्लान्! त्यसले बिन्तीभाउ गर्दै तिनीहरूका पछि लागे पनि, तिनीहरू कहीँ फेला पर्दैनन्।
8बुद्धि प्राप्त गर्नेले आफ्नै प्राणलाई प्रेम गर्छ, समझदारीको कदर गर्ने व्यक्तिको फलिफाप हुन्छ।
9झूटो गवाही दिने दण्डविना उम्कनेछैन,
र झूटको ओइरो लाउने मानिस नष्ट हुन्छ।
10मूर्खलाई ऐशआरामसँग जिउनु सुहाउँदैन— कमाराले राजकुमारमाथि हुकुम चलाउनु झन् कत्ति नराम्रो हो!
11मानिसको बुद्धिले त्यसलाई धैर्य दिन्छ, चित्त दुखाइका कुराप्रति आँखा चिम्लनु त्यसको लागि महिमा हो।
12राजाको क्रोध सिंहको गर्जनजस्तै हुन्छ, तर तिनको निगाहचाहिँ घाँसमाथिको शीतजस्तै हो।
13मूर्ख छोरा त्यसका बुबाको लागि सर्वनाश हो,
र मुखाले पत्नी नित्य परिरहने तपतपे झरीजस्तै हो।
14घरहरू र सम्पत्ति आमा-बुबाबाट आएका हुन्छन्, तर विवेकी पत्नीचाहिँ परमप्रभुबाटै आएकी हो।
15अल्छीपनले घोर निद्रा ल्याउँछ, अल्छी मानिस भोकै रहन्छ।
16अर्ती-उपदेश पालन गर्नेले आफ्नो जीवन रक्षा गर्छ, तर आफ्नो चालको बेवास्ता गर्ने मर्नेछ।
17गरीबप्रति दयालु हुनु परमप्रभुलाई सापट दिनु हो,
र त्यसले जे गरेको छ, त्यसको इनाम उहाँले त्यसलाई दिनुहुनेछ।
18आफ्नो छोरालाई ताड़ना दे, किनकि त्यसमा आशा हुन्छ, त्यसको मृत्युमा राजीखुशीले सहभागी नहोऊ।
19गरम मिजास भएको मानिसले सजाय भोग्नैपर्छ, त्यसलाई उम्कन दिइस् भने त्यो फेरि तैंले गर्नुपर्ने हुनेछ।
20सुझाव सुन्, र अर्ती ग्रहण गर्,
र अन्त्यमा तँ बुद्धिमान् बन्नेछस्।
21मानिसको हृदयमा धेरै योजनाहरू हुन्छन्, तर परमप्रभुकै उद्देश्य विजयी रहन्छ।
22मानिसले अचूक प्रेमको चाहना गर्छ, झूटो बोल्नुभन्दा त गरीब हुनु नै बेस हो।
23परमप्रभुको भयले जीवनतिर डोर्याउँछ, तब मानिस ढुक्कसँग बस्नेछ,
र दु:खले त्यसलाई छुँदैन।
24अल्छेले आफ्नो हात थालमा गाड्छ,
र त्यसले आफ्नो हात उठाएर मुखमा समेत ल्याउँदैन!
25खिल्ली उड़ाउनेलाई कोर्रा लगाउनू, अनि निर्बुद्धि मानिसले बुद्धि सिक्नेछ। विवेकशील मानिसलाई हप्काउनू, अनि त्यसले आफ्नो ज्ञान बढ़ाउनेछ।
26आफ्ना बुबालाई लुट्ने र आफ्नी आमालाई बाहिर निकाल्ने छोराले शर्म र बेइज्जत ल्याउँदछ।
27ए मेरो छोरा, अर्ती सुन्न छोडिस् भने, तँ ज्ञानका वचनहरूदेखि बहकिनेछस्।
28भ्रष्ट साक्षीले न्यायको खिल्ली उडाउँछ,
र दुष्टको मुखले खराबी स्वात्तै निलिहाल्छ।
29सजायहरू खिल्ली उठाउनेहरूकै लागि तयार पारिएका हुन्छन्,
र चुटाइ मूर्खहरूको पिठिउँको लागि हो।
....................................................................
.....................................................................
हितोपदेश 19 - B
1गरीब भए तापनि कलङ्करहित भई हिँड्नु कुटिल मतिका ओठ भएको मूर्ख हुनुभन्दा उत्तम हो।
2विनाज्ञानको उत्साह असल हुँदैन। हतार गर्नेले बाटो बिराउँछ।
3मानिसको आफ्नै मूर्खताले त्यसको जीवन नष्ट हुन्छ, तरै पनि त्यसको हृदयले परमप्रभुको विरुद्ध रोष प्रकट गर्छ।
4धनले धेरै मित्र बनाउँछ, तर गरीब मानिसको मित्रले उसलाई त्याग्छ।
5झूटो गवाही दिने दण्डविना उम्कनेछैन,
र झूटको ओइरो लाउने स्वतन्त्र भएर जान पाउनेछैन।
6धेरैले शासकको निगाह खोज्छन्,
र प्रत्येक जना उपहार दिने व्यक्तिको मित्र हुन्छ।
7गरीब मानिस आफ्ना सबै आफन्तहरूबाट त्यागिन्छ, त्यसका मित्रहरूले त झन् कत्ति बेसरी त्यसलाई त्याग्लान्! त्यसले बिन्तीभाउ गर्दै तिनीहरूका पछि लागे पनि, तिनीहरू कहीँ फेला पर्दैनन्।
8बुद्धि प्राप्त गर्नेले आफ्नै प्राणलाई प्रेम गर्छ, समझदारीको कदर गर्ने व्यक्तिको फलिफाप हुन्छ।
9झूटो गवाही दिने दण्डविना उम्कनेछैन,
र झूटको ओइरो लाउने मानिस नष्ट हुन्छ।
10मूर्खलाई ऐशआरामसँग जिउनु सुहाउँदैन— कमाराले राजकुमारमाथि हुकुम चलाउनु झन् कत्ति नराम्रो हो!
11मानिसको बुद्धिले त्यसलाई धैर्य दिन्छ, चित्त दुखाइका कुराप्रति आँखा चिम्लनु त्यसको लागि महिमा हो।
12राजाको क्रोध सिंहको गर्जनजस्तै हुन्छ, तर तिनको निगाहचाहिँ घाँसमाथिको शीतजस्तै हो।
13मूर्ख छोरा त्यसका बुबाको लागि सर्वनाश हो,
र मुखाले पत्नी नित्य परिरहने तपतपे झरीजस्तै हो।
14घरहरू र सम्पत्ति आमा-बुबाबाट आएका हुन्छन्, तर विवेकी पत्नीचाहिँ परमप्रभुबाटै आएकी हो।
15अल्छीपनले घोर निद्रा ल्याउँछ, अल्छी मानिस भोकै रहन्छ।
16अर्ती-उपदेश पालन गर्नेले आफ्नो जीवन रक्षा गर्छ, तर आफ्नो चालको बेवास्ता गर्ने मर्नेछ।
17गरीबप्रति दयालु हुनु परमप्रभुलाई सापट दिनु हो,
र त्यसले जे गरेको छ, त्यसको इनाम उहाँले त्यसलाई दिनुहुनेछ।
18आफ्नो छोरालाई ताड़ना दे, किनकि त्यसमा आशा हुन्छ, त्यसको मृत्युमा राजीखुशीले सहभागी नहोऊ।
19गरम मिजास भएको मानिसले सजाय भोग्नैपर्छ, त्यसलाई उम्कन दिइस् भने त्यो फेरि तैंले गर्नुपर्ने हुनेछ।
20सुझाव सुन्, र अर्ती ग्रहण गर्,
र अन्त्यमा तँ बुद्धिमान् बन्नेछस्।
21मानिसको हृदयमा धेरै योजनाहरू हुन्छन्, तर परमप्रभुकै उद्देश्य विजयी रहन्छ।
22मानिसले अचूक प्रेमको चाहना गर्छ, झूटो बोल्नुभन्दा त गरीब हुनु नै बेस हो।
23परमप्रभुको भयले जीवनतिर डोर्याउँछ, तब मानिस ढुक्कसँग बस्नेछ,
र दु:खले त्यसलाई छुँदैन।
24अल्छेले आफ्नो हात थालमा गाड्छ,
र त्यसले आफ्नो हात उठाएर मुखमा समेत ल्याउँदैन!
25खिल्ली उड़ाउनेलाई कोर्रा लगाउनू, अनि निर्बुद्धि मानिसले बुद्धि सिक्नेछ। विवेकशील मानिसलाई हप्काउनू, अनि त्यसले आफ्नो ज्ञान बढ़ाउनेछ।
26आफ्ना बुबालाई लुट्ने र आफ्नी आमालाई बाहिर निकाल्ने छोराले शर्म र बेइज्जत ल्याउँदछ।
27ए मेरो छोरा, अर्ती सुन्न छोडिस् भने, तँ ज्ञानका वचनहरूदेखि बहकिनेछस्।
28भ्रष्ट साक्षीले न्यायको खिल्ली उडाउँछ,
र दुष्टको मुखले खराबी स्वात्तै निलिहाल्छ।
29सजायहरू खिल्ली उठाउनेहरूकै लागि तयार पारिएका हुन्छन्,
र चुटाइ मूर्खहरूको पिठिउँको लागि हो।
Proverbs - 20:1-30,
हितोपदेश 20 - A
1दाखमद्य उपहास गर्ने हो, र मदिराचाहिँ कचिङ्गल मच्चाउने हो, यी कुराहरूको लतमा रुमलिनेहरू बुद्धिमान् हुँदैनन्।
2राजाको क्रोध सिंहको गर्जनजस्तै हुन्छ, तिनलाई रीस उठाउनेले आफ्नो जीवन गुमाउँछ।
3कलह नचाहनु मानिसको निम्ति आदरणीय कुरो हो, तर हरेक मूर्खचाहिँ कलह मच्चाउनमा छिटो हुन्छ।
4अल्छेले बेलामा जोत्दैन, त्यसकारण फसलको बेला त्यसले खोज्छ तर केही फेला पार्दैन।
5मानिसको हृदयमा भएका उद्देश्यहरू गहिरा पानीजस्तै हुन्, तर समझदार मानिसले त्यो तानेर निकाल्छ।
6धेरै मानिसहरू आफूमा अचूक प्रेम भएको दाबी गर्छन्, तर विश्वास योग्य मानिस कहाँ पाउन सकिएला?
7धर्मी मानिस दोषरहित जीवन यापन गर्छ, त्यसको पछि आउने छोरा-छोरीहरू धन्यका हुन्।
8जब राजा आफ्नो सिंहासनमा न्याय गर्न बस्छन्, तिनले आफ्नो आँखाले सबै खराबी केलाउँछन्।
9कसले भन्न सक्छ, “मैले आफ्नो हृदय शुद्ध राखेको छु, म सफा र पापरहित छु”?
10भिन्नै नमिल्ने ढकहरू र नापहरू परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ।
11एउटा बालकलाई पनि उसको गतिविधिबाटै उसको चालचलन ठीक भए नभएको थाहा गर्न सकिन्छ।
12सुन्ने कान र देख्ने आँखा, ती दुवै परमप्रभुले नै बनाउनुभएको हो।
13निद्रालाई प्रेम नगर्, जसले तँलाई झन्-झन् दरिद्र तुल्याउँछ। जागा रहेस् र तँसँग जगेरा अन्न रहनेछ।
14ग्राहकले भन्छ, “यो राम्रो छैन, यो राम्रो छैन!” तब अलिक पर पुगेपछि आफ्नो खरीद गराइमा त्यसले धाक लाउँछ।
15सुन छ, मानिकहरू प्रशस्त छन्, तर ज्ञानको वचन बोल्ने ओठहरू दुर्लभ रत्न हुन्।
16अपरिचितको जमानी बस्नेको लुगा पनि खोस्नू। यदि त्यसले स्वेच्छाचारी स्त्रीको खातिर त्यसो गरेको भए, त्यो धरौटी राख्नू।
17छलद्वारा पाएको भोजन मानिसलाई मीठो लाग्छ, तर त्यसको अन्त्यचाहिँ मुखभरि रोडा हालेसरह हुन्छ।
18सल्लाह लिएर योजनाहरू बना, लड़ाइँ लड्नु छ भने सल्लाह प्राप्त गर्।
19कुरौटेले गोप्य भरोसामा आघात पुर्याउँछ, त्यसैले धेरै कुरा गर्ने मानिसदेखि परै बस।
20यदि कसैले आफ्नो बुबा वा आमालाई सराप्छ भने, त्यसको बत्ती घोर अन्धकारको बेला निभाइनेछ।
21सुरुमा झटपट गरेर हात पारेको सम्पत्ति अन्त्यमा आशिष्पूर्ण हुनेछैन।
22यसो नभन्, “तेरो खराबीको साटो लिनेछु।” परमप्रभुको प्रतीक्षा गर्, र उहाँले तँलाई छुटाउनुहुनेछ।
23परमप्रभु घट्बढ् नाप-तौल घृणा गर्नुहुन्छ,
र छली तराजूले उहाँलाई प्रसन्न तुल्याउँदैन।
24मानिसका कदमहरू परमप्रभुबाट नै निर्देशन गरिएका हुन्छन्। मानिसले आफ्नो बाटो कसरी बुझ्न सक्ला?
25असावधानीसँग केही कुरो अर्पण गरिसकेर पछिबाट मात्रै आफ्नो भाकलबारे विचार गर्नु मानिसको लागि पासो हुनेछ।
26बुद्धिमान् राजाले दुष्टहरूलाई पन्साउँछन्, तिनले उनीहरूमाथि अन्न चुट्ने चक्का दल्छन्।
27परमप्रभुको दियो मानिसको आत्मालाई खोजी गर्छ, त्यसले उसको भित्री मनुष्यत्वलाई खोजी निकाल्छ।
28प्रेम र विश्वासयोग्यताले राजालाई सुरक्षा प्रदान गर्छ, प्रेमद्वारा नै तिनको सिंहासन सुरक्षित रहन्छ।
29जवान मानिसहरूको महिमा तिनीहरूको बल हो, फुलेको केश वृद्धहरूको गौरव हो।
30मुक्का र चोटहरूले खराबी हटाउँछन्,
र पिटाइले भित्री मनुष्यत्व खारिन्छ।
......................................................
..........................................................
हितोपदेश 20 - B
1दाखमद्य उपहास गर्ने हो, र मदिराचाहिँ कचिङ्गल मच्चाउने हो, यी कुराहरूको लतमा रुमलिनेहरू बुद्धिमान् हुँदैनन्।
2राजाको क्रोध सिंहको गर्जनजस्तै हुन्छ, तिनलाई रीस उठाउनेले आफ्नो जीवन गुमाउँछ।
3कलह नचाहनु मानिसको निम्ति आदरणीय कुरो हो, तर हरेक मूर्खचाहिँ कलह मच्चाउनमा छिटो हुन्छ।
4अल्छेले बेलामा जोत्दैन, त्यसकारण फसलको बेला त्यसले खोज्छ तर केही फेला पार्दैन।
5मानिसको हृदयमा भएका उद्देश्यहरू गहिरा पानीजस्तै हुन्, तर समझदार मानिसले त्यो तानेर निकाल्छ।
6धेरै मानिसहरू आफूमा अचूक प्रेम भएको दाबी गर्छन्, तर विश्वास योग्य मानिस कहाँ पाउन सकिएला?
7धर्मी मानिस दोषरहित जीवन यापन गर्छ, त्यसको पछि आउने छोरा-छोरीहरू धन्यका हुन्।
8जब राजा आफ्नो सिंहासनमा न्याय गर्न बस्छन्, तिनले आफ्नो आँखाले सबै खराबी केलाउँछन्।
9कसले भन्न सक्छ, “मैले आफ्नो हृदय शुद्ध राखेको छु, म सफा र पापरहित छु”?
10भिन्नै नमिल्ने ढकहरू र नापहरू परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ।
11एउटा बालकलाई पनि उसको गतिविधिबाटै उसको चालचलन ठीक भए नभएको थाहा गर्न सकिन्छ।
12सुन्ने कान र देख्ने आँखा, ती दुवै परमप्रभुले नै बनाउनुभएको हो।
13निद्रालाई प्रेम नगर्, जसले तँलाई झन्-झन् दरिद्र तुल्याउँछ। जागा रहेस् र तँसँग जगेरा अन्न रहनेछ।
14ग्राहकले भन्छ, “यो राम्रो छैन, यो राम्रो छैन!” तब अलिक पर पुगेपछि आफ्नो खरीद गराइमा त्यसले धाक लाउँछ।
15सुन छ, मानिकहरू प्रशस्त छन्, तर ज्ञानको वचन बोल्ने ओठहरू दुर्लभ रत्न हुन्।
16अपरिचितको जमानी बस्नेको लुगा पनि खोस्नू। यदि त्यसले स्वेच्छाचारी स्त्रीको खातिर त्यसो गरेको भए, त्यो धरौटी राख्नू।
17छलद्वारा पाएको भोजन मानिसलाई मीठो लाग्छ, तर त्यसको अन्त्यचाहिँ मुखभरि रोडा हालेसरह हुन्छ।
18सल्लाह लिएर योजनाहरू बना, लड़ाइँ लड्नु छ भने सल्लाह प्राप्त गर्।
19कुरौटेले गोप्य भरोसामा आघात पुर्याउँछ, त्यसैले धेरै कुरा गर्ने मानिसदेखि परै बस।
20यदि कसैले आफ्नो बुबा वा आमालाई सराप्छ भने, त्यसको बत्ती घोर अन्धकारको बेला निभाइनेछ।
21सुरुमा झटपट गरेर हात पारेको सम्पत्ति अन्त्यमा आशिष्पूर्ण हुनेछैन।
22यसो नभन्, “तेरो खराबीको साटो लिनेछु।” परमप्रभुको प्रतीक्षा गर्, र उहाँले तँलाई छुटाउनुहुनेछ।
23परमप्रभु घट्बढ् नाप-तौल घृणा गर्नुहुन्छ,
र छली तराजूले उहाँलाई प्रसन्न तुल्याउँदैन।
24मानिसका कदमहरू परमप्रभुबाट नै निर्देशन गरिएका हुन्छन्। मानिसले आफ्नो बाटो कसरी बुझ्न सक्ला?
25असावधानीसँग केही कुरो अर्पण गरिसकेर पछिबाट मात्रै आफ्नो भाकलबारे विचार गर्नु मानिसको लागि पासो हुनेछ।
26बुद्धिमान् राजाले दुष्टहरूलाई पन्साउँछन्, तिनले उनीहरूमाथि अन्न चुट्ने चक्का दल्छन्।
27परमप्रभुको दियो मानिसको आत्मालाई खोजी गर्छ, त्यसले उसको भित्री मनुष्यत्वलाई खोजी निकाल्छ।
28प्रेम र विश्वासयोग्यताले राजालाई सुरक्षा प्रदान गर्छ, प्रेमद्वारा नै तिनको सिंहासन सुरक्षित रहन्छ।
29जवान मानिसहरूको महिमा तिनीहरूको बल हो, फुलेको केश वृद्धहरूको गौरव हो।
30मुक्का र चोटहरूले खराबी हटाउँछन्,
र पिटाइले भित्री मनुष्यत्व खारिन्छ।
Proverbs - 21:1-31,
हितोपदेश 21 - A
1राजाको हृदय परमप्रभुको हातमा हुन्छ, खोलाको पानीझैँ जता मन लाग्यो उतै उहाँले फर्काउनुहुन्छ।
2मानिसको हरेक बाटो आफूलाई ठीकै लाग्ला, तर हृदय जाँच्नुहुने परमप्रभु नै हुनुहुन्छ।
3जे ठीक र न्यायसङ्गत छ त्यही गर्नु परमप्रभुलाई बलिदान चढ़ाउनुभन्दा बढ़ी ग्रहणयोग्य हुन्छ।
4घमण्डी आँखा र अहङ्कारी हृदय, दुष्टका दियो यिनै हुन् जो पाप हो!
5लगनशीलको योजनाहरूले लाभ गराउनेतर्फ उन्मुख गराउँछ, त्यसरी नै हतार गर्नाले दरिद्रतामा पुगिन्छ।
6झूटो जिब्रोले आफ्नो भाग्य सुधार्नचाहिँ उड़िजाने कुइरो र घातक पासो हो।
7दुष्टको उपद्रवले नै तिनीहरूलाई घिच्च्याएर लैजान्छ, किनभने जे ठीक हो सो गर्न तिनीहरूले अस्वीकार गर्छन्।
8दोषीको बाटो कुटिल हुन्छ, तर निर्दोषको चालचलन ईमानदार हुन्छ।
9कचकचे पत्नीसँग एउटै घरमा बस्नुभन्दा त कौसीको एक कुनामा बस्नु बेस।
10दुष्ट मानिसले खराबीको लालसा गर्छ, त्यसको छिमेकीले त्यसबाट दया पाउँदैन।
11जब खिल्ली उड़ाउनेलाई दण्ड दिइन्छ, निर्बुद्धिले बुद्धि प्राप्त गर्छ, बुद्धिमान्लाई जब शिक्षा दिइन्छ, त्यसले ज्ञान पाउँछ।
12परमधार्मिकले दुष्टको घरलाई याद गरिरहनुहुन्छ,
र उहाँले दुष्टहरूमाथि सर्वनाश ल्याउनुहुन्छ।
13गरीबले पुकारा गर्दा यदि मानिसले आफ्नो कान बन्द गर्छ भने, त्यसले पनि पुकारा गर्नेछ तर जवाफ भने पाउनेछैन।
14गुप्तमा दिइएको उपहारले रीस मारिदिन्छ,
र खास्टोभित्र लुकाएर दिएको घूसले ठूलो क्रोध शान्त गराउँछ।
15जब न्याय हुन्छ, धर्मीहरू हर्षित हुन्छन्, तर कुकर्मीहरू भने त्रासित हुन्छन्।
16समझदारीको मार्गबाट तर्किने मानिस मृतकहरूको सङ्गतमा लेट्न पुग्छ।
17सुख-विलासको प्रेम गर्ने दरिद्र हुनेछ, दाखमद्य र तेललाई प्रेम गर्ने कहिल्यै धनी हुनेछैन।
18धर्मीका छुटकाराको साधन दुष्टहरू हुनेछन्,
र बेईमानहरूचाहिँ ईमानदारीसँग चल्नेको साधन हुनेछन्।
19झगड़ालु र रिसाहा पत्नीसँग बस्नुभन्दा बरु मरुभूमिमा बस्नु बेस।
20बुद्धिमान् मानिसको घरमा उत्तम भोजन र तेल मौजूद हुन्छ, तर मूर्ख मानिसले आफूसँग भएको सबै उड़ाउँछ।
21धार्मिकता र प्रेमको पछि लाग्नेले जीवन, समुन्नति र आदर पाउँछ।
22बुद्धिमान् मानिसले बलिष्ठको सहरमाथि आक्रमण गर्छ,
र तिनीहरूले भरोसा गरेको बलियो गढ़ खँगार पारिदिन्छ।
23आफ्नो मुख र जिब्रो सम्हाल्नेले आफूलाई आपद्-विपद्बाट जोगाउँछ।
24अहङ्कारी र शेखीबाज मानिसको नाउँ “खिल्ली उड़ाउने” हो, त्यसले अभिमानीसाथ व्यवहार गर्दछ।
25अल्छेको लालसाले नै त्यसलाई मार्नेछ, किनभने त्यसका हातहरू काम गर्न अस्वीकार गर्छन्।
26दिनभरि नै त्यसले झन् बढ्ता लालसा गरिरहन्छ, तर धर्मीले मुट्ठी खोलेर दिन्छ।
27दुष्टको बलिदान घिनलाग्दो हुन्छ— खराब अभिप्रायले चढ़ाएको झन् कत्ति बढ़ी घृणित होला!
28झूटो साक्षी नष्ट हुनेछ, त्यसको कुरा सुन्ने जोसुकै सधैँको निम्ति नष्ट हुनेछ
29दुष्ट मानिस साहसीजस्तै हिँड्छ, तर ईमानदारीसँग चल्ने मानिसले आफ्ना चालहरू विचार गर्छ।
30कुनै पनि यस्तो बुद्धि, अन्तर्दृष्टि वा योजना छैन, जो परमप्रभुको विरुद्ध सफल हुन सक्छ।
31युद्धका दिनको लागि घोडा तयार पारिन्छ, तर विजयचाहिँ परमप्रभुकै हातमा हुन्छ।
...............................................................
.................................................................
हितोपदेश 21 - B
1राजाको हृदय परमप्रभुको हातमा हुन्छ, खोलाको पानीझैँ जता मन लाग्यो उतै उहाँले फर्काउनुहुन्छ।
2मानिसको हरेक बाटो आफूलाई ठीकै लाग्ला, तर हृदय जाँच्नुहुने परमप्रभु नै हुनुहुन्छ।
3जे ठीक र न्यायसङ्गत छ त्यही गर्नु परमप्रभुलाई बलिदान चढ़ाउनुभन्दा बढ़ी ग्रहणयोग्य हुन्छ।
4घमण्डी आँखा र अहङ्कारी हृदय, दुष्टका दियो यिनै हुन् जो पाप हो!
5लगनशीलको योजनाहरूले लाभ गराउनेतर्फ उन्मुख गराउँछ, त्यसरी नै हतार गर्नाले दरिद्रतामा पुगिन्छ।
6झूटो जिब्रोले आफ्नो भाग्य सुधार्नचाहिँ उड़िजाने कुइरो र घातक पासो हो।
7दुष्टको उपद्रवले नै तिनीहरूलाई घिच्च्याएर लैजान्छ, किनभने जे ठीक हो सो गर्न तिनीहरूले अस्वीकार गर्छन्।
8दोषीको बाटो कुटिल हुन्छ, तर निर्दोषको चालचलन ईमानदार हुन्छ।
9कचकचे पत्नीसँग एउटै घरमा बस्नुभन्दा त कौसीको एक कुनामा बस्नु बेस।
10दुष्ट मानिसले खराबीको लालसा गर्छ, त्यसको छिमेकीले त्यसबाट दया पाउँदैन।
11जब खिल्ली उड़ाउनेलाई दण्ड दिइन्छ, निर्बुद्धिले बुद्धि प्राप्त गर्छ, बुद्धिमान्लाई जब शिक्षा दिइन्छ, त्यसले ज्ञान पाउँछ।
12परमधार्मिकले दुष्टको घरलाई याद गरिरहनुहुन्छ,
र उहाँले दुष्टहरूमाथि सर्वनाश ल्याउनुहुन्छ।
13गरीबले पुकारा गर्दा यदि मानिसले आफ्नो कान बन्द गर्छ भने, त्यसले पनि पुकारा गर्नेछ तर जवाफ भने पाउनेछैन।
14गुप्तमा दिइएको उपहारले रीस मारिदिन्छ,
र खास्टोभित्र लुकाएर दिएको घूसले ठूलो क्रोध शान्त गराउँछ।
15जब न्याय हुन्छ, धर्मीहरू हर्षित हुन्छन्, तर कुकर्मीहरू भने त्रासित हुन्छन्।
16समझदारीको मार्गबाट तर्किने मानिस मृतकहरूको सङ्गतमा लेट्न पुग्छ।
17सुख-विलासको प्रेम गर्ने दरिद्र हुनेछ, दाखमद्य र तेललाई प्रेम गर्ने कहिल्यै धनी हुनेछैन।
18धर्मीका छुटकाराको साधन दुष्टहरू हुनेछन्,
र बेईमानहरूचाहिँ ईमानदारीसँग चल्नेको साधन हुनेछन्।
19झगड़ालु र रिसाहा पत्नीसँग बस्नुभन्दा बरु मरुभूमिमा बस्नु बेस।
20बुद्धिमान् मानिसको घरमा उत्तम भोजन र तेल मौजूद हुन्छ, तर मूर्ख मानिसले आफूसँग भएको सबै उड़ाउँछ।
21धार्मिकता र प्रेमको पछि लाग्नेले जीवन, समुन्नति र आदर पाउँछ।
22बुद्धिमान् मानिसले बलिष्ठको सहरमाथि आक्रमण गर्छ,
र तिनीहरूले भरोसा गरेको बलियो गढ़ खँगार पारिदिन्छ।
23आफ्नो मुख र जिब्रो सम्हाल्नेले आफूलाई आपद्-विपद्बाट जोगाउँछ।
24अहङ्कारी र शेखीबाज मानिसको नाउँ “खिल्ली उड़ाउने” हो, त्यसले अभिमानीसाथ व्यवहार गर्दछ।
25अल्छेको लालसाले नै त्यसलाई मार्नेछ, किनभने त्यसका हातहरू काम गर्न अस्वीकार गर्छन्।
26दिनभरि नै त्यसले झन् बढ्ता लालसा गरिरहन्छ, तर धर्मीले मुट्ठी खोलेर दिन्छ।
27दुष्टको बलिदान घिनलाग्दो हुन्छ— खराब अभिप्रायले चढ़ाएको झन् कत्ति बढ़ी घृणित होला!
28झूटो साक्षी नष्ट हुनेछ, त्यसको कुरा सुन्ने जोसुकै सधैँको निम्ति नष्ट हुनेछ
29दुष्ट मानिस साहसीजस्तै हिँड्छ, तर ईमानदारीसँग चल्ने मानिसले आफ्ना चालहरू विचार गर्छ।
30कुनै पनि यस्तो बुद्धि, अन्तर्दृष्टि वा योजना छैन, जो परमप्रभुको विरुद्ध सफल हुन सक्छ।
31युद्धका दिनको लागि घोडा तयार पारिन्छ, तर विजयचाहिँ परमप्रभुकै हातमा हुन्छ।
Proverbs - 22:1-29,
हितोपदेश 22 - A
1धेरै धन-सम्पत्तिभन्दा असल नाउँ रोज्नु वाञ्छनीय हुन्छ, सम्मानित हुनु चाँदी वा सुनभन्दा उत्तम हो।
2धनी र गरीब यस कुरामा समान छन्, कि सबैलाई बनाउनुहुने परमप्रभु नै हुनुहुन्छ।
3बुद्धिमान्ले खतरा आइरहेको देख्छ र कतै शरण लिन्छ, तर सोझोचाहिँ त्यसैतिर जान्छ र दु:ख भोग्छ।
4नम्रता र परमप्रभुको भयले धन, मान र जीवन ल्याउँछ।
5दुष्टका मार्गहरूमा काँढ़ा र पासाहरू लुकिएका हुन्छन्, तर जसले आफ्नो प्राणको रक्षा गर्छ, त्यो त्यस्ता कुराहरूदेखि टाढ़ै रहन्छ।
6बालकलाई ऊ हिँड्नुपर्ने बाटोमा तालीम देऊ,
र वृद्धावस्थासम्म ऊ त्यसबाट तर्किएर जाँदैन।
7धनीले गरीबमाथि प्रभुत्व जमाउँछ,
र ऋण लिनेचाहिँ ऋण दिनेको नोकर हुन्छ।
8दुष्टता रोप्नेले सङ्कष्टको कटनी गर्छ,
र त्यसको झोँकको लट्ठी नष्ट हुनेछ।
9उदार मानिसले आफै पनि आशिष् पाउनेछ, किनभने त्यसले आफ्नो भोजन गरीबलाई बाँड्छ।
10गिल्ला गर्नेलाई बाहिर निकालिदिनू,
र खिचोला मेटिन्छ, कलह र अपमान टुङ्गिन्छन्।
11जसले हृदयको शुद्धता रुचाउँछ र जसको बोलीवचन अनुग्रहसहितको छ, त्यसको लागि राजा पनि मित्र हुनेछ।
12परमप्रभुको आँखाले ज्ञानको हेरचाह गर्छ, तर अविश्वासीका वचनहरूलाई उहाँले विफल गराउनुहुन्छ।
13अल्छेले भन्छ, “बाहिर एउटा सिंह छ!” अथवा “गल्लीहरूमा गएँ भने मेरो हत्या हुनेछ।”
14व्यभिचारिणीको मुख एक गहिरो खाड़ल हो। परमप्रभुको क्रोधमा पर्नेहरू त्यसभित्र जाकिनेछन्।
15बालकको हृदय मूर्खताको बन्धनले जेलिएको हुन्छ, तर ताड़नाको बेतले उसबाट त्यो टाढ़ा भाग्नेछ।
16आफ्नो सम्पत्ति बढ़ाउन गरीबमाथि थिचोमिचो गर्ने,
र धनीलाई उपहारहरू दिने दुवै व्यक्ति दरिद्र बन्छन्।
बुद्धिमान्का उखानहरू
17बुद्धिमान्का उखानहरूमा ध्यान दिएर सुन्,
र मैले सिकाएका कुराहरूमा तेरो मन लगा,
18किनभने ती कुराहरू तेरो हृदयमा राखिस् भने, अनि ती सबै तेरा ओठमा तयार रहन्छन् भने त्यो मनोहर हुन्छ।
19तेरो भरोसा परमप्रभुमा होस् भनेर यो कुरा आज म तँलाई सिकाउँछु, अँ, तँलाई नै सिकाउँछु।
20के मैले तेरो लागि तीस वटा नीति-वचन लेखिदिएको होइनँ र— सल्लाह र ज्ञानका वचनहरू?
21आफूलाई पठाउनुहुनेकहाँ तैंले उचित जवाफहरू दिन सक् भनेर मैले तँलाई सत्य विश्वसनीय वचनहरू सिकाएको होइनँ र?
22तिनीहरू असहाय छन् भन्दैमा गरीबमाथि शोषण नगर्,
र दीन-हीनलाई अदालतमा पेल्ने काम नगर्,
23किनभने परमप्रभुले तिनीहरूको मुद्दा आफ्नो हातमा लिनुहुनेछ,
र तिनीहरूलाई लुट्नेहरूलाई उहाँले लुट्नुहुनेछ।
24गरम मिजासको मानिसलाई मित्र नबना, सितिमिति रिसाउने मानिससँग सङ्गत नगर्,
25नत्रता त्यसको चाल तैंले सिक्लास्,
र आफै पासोमा पर्लास्।
26बन्धकमा आफ्नो हात नहाल्, अथवा अर्काको ऋणको जमानी नबस्।
27यदि तँसँग तिर्ने उपाय छैन भने, तँ सुतेको खाटसमेत तँबाट खोसिनेछ।
28प्राचीन साँध-सिमानाको ढुङ्गो नहटा, जो तेरा पुर्खाहरूले खड़ा गरेका हुन्।
29आफ्नो काममा सिपालु कुनै मानिसलाई तँ देख्छस्? त्यसले राजाहरूका सामु सेवा गर्नेछ। त्यसले नचिनेका मानिसहरूको सेवा गर्नेछैन।
...................................................................
....................................................................
हितोपदेश 22 - B
1धेरै धन-सम्पत्तिभन्दा असल नाउँ रोज्नु वाञ्छनीय हुन्छ, सम्मानित हुनु चाँदी वा सुनभन्दा उत्तम हो।
2धनी र गरीब यस कुरामा समान छन्, कि सबैलाई बनाउनुहुने परमप्रभु नै हुनुहुन्छ।
3बुद्धिमान्ले खतरा आइरहेको देख्छ र कतै शरण लिन्छ, तर सोझोचाहिँ त्यसैतिर जान्छ र दु:ख भोग्छ।
4नम्रता र परमप्रभुको भयले धन, मान र जीवन ल्याउँछ।
5दुष्टका मार्गहरूमा काँढ़ा र पासाहरू लुकिएका हुन्छन्, तर जसले आफ्नो प्राणको रक्षा गर्छ, त्यो त्यस्ता कुराहरूदेखि टाढ़ै रहन्छ।
6बालकलाई ऊ हिँड्नुपर्ने बाटोमा तालीम देऊ,
र वृद्धावस्थासम्म ऊ त्यसबाट तर्किएर जाँदैन।
7धनीले गरीबमाथि प्रभुत्व जमाउँछ,
र ऋण लिनेचाहिँ ऋण दिनेको नोकर हुन्छ।
8दुष्टता रोप्नेले सङ्कष्टको कटनी गर्छ,
र त्यसको झोँकको लट्ठी नष्ट हुनेछ।
9उदार मानिसले आफै पनि आशिष् पाउनेछ, किनभने त्यसले आफ्नो भोजन गरीबलाई बाँड्छ।
10गिल्ला गर्नेलाई बाहिर निकालिदिनू,
र खिचोला मेटिन्छ, कलह र अपमान टुङ्गिन्छन्।
11जसले हृदयको शुद्धता रुचाउँछ र जसको बोलीवचन अनुग्रहसहितको छ, त्यसको लागि राजा पनि मित्र हुनेछ।
12परमप्रभुको आँखाले ज्ञानको हेरचाह गर्छ, तर अविश्वासीका वचनहरूलाई उहाँले विफल गराउनुहुन्छ।
13अल्छेले भन्छ, “बाहिर एउटा सिंह छ!” अथवा “गल्लीहरूमा गएँ भने मेरो हत्या हुनेछ।”
14व्यभिचारिणीको मुख एक गहिरो खाड़ल हो। परमप्रभुको क्रोधमा पर्नेहरू त्यसभित्र जाकिनेछन्।
15बालकको हृदय मूर्खताको बन्धनले जेलिएको हुन्छ, तर ताड़नाको बेतले उसबाट त्यो टाढ़ा भाग्नेछ।
16आफ्नो सम्पत्ति बढ़ाउन गरीबमाथि थिचोमिचो गर्ने,
र धनीलाई उपहारहरू दिने दुवै व्यक्ति दरिद्र बन्छन्।
बुद्धिमान्का उखानहरू
17बुद्धिमान्का उखानहरूमा ध्यान दिएर सुन्,
र मैले सिकाएका कुराहरूमा तेरो मन लगा,
18किनभने ती कुराहरू तेरो हृदयमा राखिस् भने, अनि ती सबै तेरा ओठमा तयार रहन्छन् भने त्यो मनोहर हुन्छ।
19तेरो भरोसा परमप्रभुमा होस् भनेर यो कुरा आज म तँलाई सिकाउँछु, अँ, तँलाई नै सिकाउँछु।
20के मैले तेरो लागि तीस वटा नीति-वचन लेखिदिएको होइनँ र— सल्लाह र ज्ञानका वचनहरू?
21आफूलाई पठाउनुहुनेकहाँ तैंले उचित जवाफहरू दिन सक् भनेर मैले तँलाई सत्य विश्वसनीय वचनहरू सिकाएको होइनँ र?
22तिनीहरू असहाय छन् भन्दैमा गरीबमाथि शोषण नगर्,
र दीन-हीनलाई अदालतमा पेल्ने काम नगर्,
23किनभने परमप्रभुले तिनीहरूको मुद्दा आफ्नो हातमा लिनुहुनेछ,
र तिनीहरूलाई लुट्नेहरूलाई उहाँले लुट्नुहुनेछ।
24गरम मिजासको मानिसलाई मित्र नबना, सितिमिति रिसाउने मानिससँग सङ्गत नगर्,
25नत्रता त्यसको चाल तैंले सिक्लास्,
र आफै पासोमा पर्लास्।
26बन्धकमा आफ्नो हात नहाल्, अथवा अर्काको ऋणको जमानी नबस्।
27यदि तँसँग तिर्ने उपाय छैन भने, तँ सुतेको खाटसमेत तँबाट खोसिनेछ।
28प्राचीन साँध-सिमानाको ढुङ्गो नहटा, जो तेरा पुर्खाहरूले खड़ा गरेका हुन्।
29आफ्नो काममा सिपालु कुनै मानिसलाई तँ देख्छस्? त्यसले राजाहरूका सामु सेवा गर्नेछ। त्यसले नचिनेका मानिसहरूको सेवा गर्नेछैन।
Proverbs - 23:1-35,
हितोपदेश 23 - A
1जब तँ शासकसँग भोजन गर्न बस्छस्, तेरो सामुन्ने जे राखिएको छ त्यो राम्ररी याद गर्,
2यदि तेरो खन्चुवा बानी छ भने, तेरो घाँटीमा चक्कू राख्।
3तिनको मीठो भोजनको लोभ नगर्, किनभने त्यो भोजन छकाउने हुन्छ।
4धनी बन्न आफूलाई बेसरी नघोट्, बुद्धिमानी बनी संयम गर्।
5धनको एक झलक पाइन्छ,
र त्यो गइहाल्छ, किनभने त्यसका पखेटाहरू पलाउँछन्,
र आकाशतिर गरुडझैँ त्यो उड़ेर जानेछ।
6कन्जुस मानिसको भोजन नखा, त्यसको मीठो भोजनको लोभ नगर्,
7किनभने त्यो त्यस्तो किसिमको मानिस हो, जसले त्यसको दाम उठाउने बारे सधैँ सोचिरहेको हुन्छ। त्यसले तँलाई “खानुहोस्, पिउनुहोस्” भन्छ, तर त्यसको मन तँसित हुँदैन।
8तैंले त्यो थोरै खाएको पनि उकेलिदिनेछस्,
र त्यसलाई तैंले गरेको अभिवादन त्यसै खेर जानेछ।
9मूर्खसँग कुरा नगर्, किनभने त्यसले तेरा वचनहरूका बुद्धिको तिरस्कार गर्नेछ।
10प्राचीन साँध-सिमानाको ढुङ्गो नहटा, अथवा टुहुरा-टुहुरीको खेतबारी नमिच्,
11किनभने तिनीहरूका रक्षक शक्तिशाली हुनुहुन्छ। उहाँले तेरो विरुद्ध तिनीहरूको मामिला उठाउनुहुनेछ।
12तेरो हृदय अर्तीतिर लगा,
र तेरा कान ज्ञानका वचनतिर लगा।
13बालकलाई ताड़ना दिन नरोक्। तैंले त्यसलाई बेत लगाएर सजाय दिइस् भने त्यो मरिजानेछैन।
14बेत लगाएर त्यसलाई सजाय दे,
र त्यसको प्राण मृत्युदेखि बचा।
15हे मेरो छोरा, यदि तेरो हृदय बुद्धिमान् छ भने, मेरो हृदय खुशी हुनेछ।
16मेरो अन्तस्करण त्यस बेला रमाउनेछ, जब तेरो ओठले उचित कुरा बोल्दछ।
17तेरो हृदयलाई पापीहरूको डाह गर्न नदे, तर परमप्रभुका भयको निम्ति उत्सुक भइरह।
18निश्चय नै भविष्यमा तेरो निम्ति आशा छ,
र तेरो आशा व्यर्थ जानेछैन।
19हे मेरो छोरा, सुन् र बुद्धिमान् बन्,
र तेरो हृदय ठीक मार्गमा राख्।
20बेसरी दाखमद्य पिउनेहरू, अथवा सकेसम्म मासु हसुर्नेहरूसँग सङ्गत नगर्,
21किनभने मतवाला र खन्चुवाहरू दरिद्र बन्छन्,
र यस्तो लट्ठ्याइले तिनीहरू झुत्रे बन्छन्।
22तेरा बुबाको कुरा सुन्, जसले तँलाई जीवन दिए,
र आफ्नी आमा वृद्ध हुँदा उनको हेला नगर्।
23सत्य किन् र त्यो बिक्री नगर्। बुद्धि, अनुशासन र समझदारी प्राप्त गर्।
24धर्मी मानिसको बुबा असाध्यै आनन्दित हुन्छ, बुद्धिमान् छोरा आफ्ना बुबामा प्रसन्न रहन्छ।
25तेरा बुबा र आमा हर्षित होऊन्, तँलाई जन्म दिने आमाले रमाहट गरून्।
26हे मेरो छोरा, तेरो हृदय मलाई दे,
र तेरा आँखाले मेरा बाटो पालन गरून्,
27किनभने वेश्या एक गहिरो खाड़ल हो,
र व्यभिचारिणी स्त्री एक साँघुरो इनार हो।
28त्यो डाँकूझैँ ढुकिबस्छे,
र मानिसहरूका माझमा अविश्वासीहरूको सख्ंया बढ़ाउँछे,
29कष्ट कसलाई हुन्छ? शोक कसलाई हुन्छ? कलह कसलाई हुन्छ? गुनासो कसलाई हुन्छ? कसलाई अनावश्यक चोटपटक लाग्छ? कसका आँखाहरू रगतजस्ता राता हुन्छन्?
30तिनीहरूकै जो मद्यमै भुलिरहन्छन्, जुनहरू मिश्रित मद्यको प्याला चाख्न जान्छन्।
31रातो दाखमद्यमा एकटक लगाएर नहेर्, जब त्यो कचौरामा राख्दा फीँज उठ्छ, जब त्यो सहजै उँधो जान्छ!
32अन्त्यमा त्यसले सर्पले झैँ डस्छ,
र गोमनले झैँ विष हालिदिन्छ।
33तेरा आँखाले अनौठा दृश्यहरू देख्नेछन्,
र तेरो मनले अलमल्याउने कुराहरू विचार गर्नेछ।
34महासमुद्रमा सुतिरहेझैँ तँलाई हुनेछ, मस्तूलका डोरीको मास्तिर झुण्डिरहेझैँ तँ हुनेछस्।
35तैंले भन्नेछस्, “तिनीहरूले मलाई हिर्काउँछन्, तर मलाई चोट लाग्दैन! तिनीहरू मलाई पिट्छन्, तर मलाई थाहै हुँदैन! म कहिले ब्यूँझुला,
र म अझ पिउन सक्नेछु?”
..............................................................................
..............................................................................
हितोपदेश 23 - B
1जब तँ शासकसँग भोजन गर्न बस्छस्, तेरो सामुन्ने जे राखिएको छ त्यो राम्ररी याद गर्,
2यदि तेरो खन्चुवा बानी छ भने, तेरो घाँटीमा चक्कू राख्।
3तिनको मीठो भोजनको लोभ नगर्, किनभने त्यो भोजन छकाउने हुन्छ।
4धनी बन्न आफूलाई बेसरी नघोट्, बुद्धिमानी बनी संयम गर्।
5धनको एक झलक पाइन्छ,
र त्यो गइहाल्छ, किनभने त्यसका पखेटाहरू पलाउँछन्,
र आकाशतिर गरुडझैँ त्यो उड़ेर जानेछ।
6कन्जुस मानिसको भोजन नखा, त्यसको मीठो भोजनको लोभ नगर्,
7किनभने त्यो त्यस्तो किसिमको मानिस हो, जसले त्यसको दाम उठाउने बारे सधैँ सोचिरहेको हुन्छ। त्यसले तँलाई “खानुहोस्, पिउनुहोस्” भन्छ, तर त्यसको मन तँसित हुँदैन।
8तैंले त्यो थोरै खाएको पनि उकेलिदिनेछस्,
र त्यसलाई तैंले गरेको अभिवादन त्यसै खेर जानेछ।
9मूर्खसँग कुरा नगर्, किनभने त्यसले तेरा वचनहरूका बुद्धिको तिरस्कार गर्नेछ।
10प्राचीन साँध-सिमानाको ढुङ्गो नहटा, अथवा टुहुरा-टुहुरीको खेतबारी नमिच्,
11किनभने तिनीहरूका रक्षक शक्तिशाली हुनुहुन्छ। उहाँले तेरो विरुद्ध तिनीहरूको मामिला उठाउनुहुनेछ।
12तेरो हृदय अर्तीतिर लगा,
र तेरा कान ज्ञानका वचनतिर लगा।
13बालकलाई ताड़ना दिन नरोक्। तैंले त्यसलाई बेत लगाएर सजाय दिइस् भने त्यो मरिजानेछैन।
14बेत लगाएर त्यसलाई सजाय दे,
र त्यसको प्राण मृत्युदेखि बचा।
15हे मेरो छोरा, यदि तेरो हृदय बुद्धिमान् छ भने, मेरो हृदय खुशी हुनेछ।
16मेरो अन्तस्करण त्यस बेला रमाउनेछ, जब तेरो ओठले उचित कुरा बोल्दछ।
17तेरो हृदयलाई पापीहरूको डाह गर्न नदे, तर परमप्रभुका भयको निम्ति उत्सुक भइरह।
18निश्चय नै भविष्यमा तेरो निम्ति आशा छ,
र तेरो आशा व्यर्थ जानेछैन।
19हे मेरो छोरा, सुन् र बुद्धिमान् बन्,
र तेरो हृदय ठीक मार्गमा राख्।
20बेसरी दाखमद्य पिउनेहरू, अथवा सकेसम्म मासु हसुर्नेहरूसँग सङ्गत नगर्,
21किनभने मतवाला र खन्चुवाहरू दरिद्र बन्छन्,
र यस्तो लट्ठ्याइले तिनीहरू झुत्रे बन्छन्।
22तेरा बुबाको कुरा सुन्, जसले तँलाई जीवन दिए,
र आफ्नी आमा वृद्ध हुँदा उनको हेला नगर्।
23सत्य किन् र त्यो बिक्री नगर्। बुद्धि, अनुशासन र समझदारी प्राप्त गर्।
24धर्मी मानिसको बुबा असाध्यै आनन्दित हुन्छ, बुद्धिमान् छोरा आफ्ना बुबामा प्रसन्न रहन्छ।
25तेरा बुबा र आमा हर्षित होऊन्, तँलाई जन्म दिने आमाले रमाहट गरून्।
26हे मेरो छोरा, तेरो हृदय मलाई दे,
र तेरा आँखाले मेरा बाटो पालन गरून्,
27किनभने वेश्या एक गहिरो खाड़ल हो,
र व्यभिचारिणी स्त्री एक साँघुरो इनार हो।
28त्यो डाँकूझैँ ढुकिबस्छे,
र मानिसहरूका माझमा अविश्वासीहरूको सख्ंया बढ़ाउँछे,
29कष्ट कसलाई हुन्छ? शोक कसलाई हुन्छ? कलह कसलाई हुन्छ? गुनासो कसलाई हुन्छ? कसलाई अनावश्यक चोटपटक लाग्छ? कसका आँखाहरू रगतजस्ता राता हुन्छन्?
30तिनीहरूकै जो मद्यमै भुलिरहन्छन्, जुनहरू मिश्रित मद्यको प्याला चाख्न जान्छन्।
31रातो दाखमद्यमा एकटक लगाएर नहेर्, जब त्यो कचौरामा राख्दा फीँज उठ्छ, जब त्यो सहजै उँधो जान्छ!
32अन्त्यमा त्यसले सर्पले झैँ डस्छ,
र गोमनले झैँ विष हालिदिन्छ।
33तेरा आँखाले अनौठा दृश्यहरू देख्नेछन्,
र तेरो मनले अलमल्याउने कुराहरू विचार गर्नेछ।
34महासमुद्रमा सुतिरहेझैँ तँलाई हुनेछ, मस्तूलका डोरीको मास्तिर झुण्डिरहेझैँ तँ हुनेछस्।
35तैंले भन्नेछस्, “तिनीहरूले मलाई हिर्काउँछन्, तर मलाई चोट लाग्दैन! तिनीहरू मलाई पिट्छन्, तर मलाई थाहै हुँदैन! म कहिले ब्यूँझुला,
र म अझ पिउन सक्नेछु?”
Proverbs - 24:1-34,
हितोपदेश 24- B
1दुष्ट मानिसहरूको डाह नगर्, तिनीहरूसँग सङ्गत गर्न इच्छा नगर्,
2किनभने तिनीहरूको हृदयले उपद्रव रच्दछ,
र तिनीहरूका ओठले झमेला ल्याउने कुरा गर्दछ।
3बुद्धिले घर बनाइन्छ,
र सुझबुझले त्यो स्थापित हुन्छ,
4ज्ञानद्वारा यसका कोठाहरू अति उत्कृष्ट र सुन्दर थोकहरूले भरिभराउ हुन्छन्।
5बुद्धिमान् मानिसको शक्ति महान् हुन्छ,
र ज्ञानी मानिसको सामर्थ्य बढ्छ।
6युद्ध गर्नका निम्ति तँलाई अगुवाइ चाहिन्छ, विजय पाउनलाई धेरै सल्लाहकार चाहिन्छ।
7मूर्खको निम्ति बुद्धि साह्रै उच्च हुन्छ, ढोकामा जम्मा भएको समुदायको अगि बताउने कुरा त्यससँग हुँदैन।
8खराबी जसले रच्दछ, त्यो षड्यन्त्रकारीको नाउँले चिनिनेछ।
9मूर्खताका षड्यन्त्रहरू पाप हुन्,
र मानिसहरू अर्काको खिल्ली उड़ाउनेलाई घिनाउँछन्।
10सङ्कष्टको दिनमा लरखराइस् भने, तेरो बल कति कम रहेछ!
11मार्नलाई लगिएकाहरूलाई बचा, मारकाटतिर ढुनमुनिरहेकाहरूलाई रोक्।
12यदि तँ भन्छस्, “हामीलाई त यसबारे केही थाहै भएन,” के हृदय जाँच गर्नुहुनेले यो कुराको ख्याल राख्नुहुन्न र? तेरो जीवन रक्षा गर्नुहुनेलाई यो कुरा थाहा हुँदैन र?
के उहाँले हरेक व्यक्तिलाई त्यसको कामअनुसार बदला दिनुहुन्न र?
13हे मेरो छोरा, मह खा, किनभने त्यो असल हुन्छ, चाकाबाटको महको स्वाद तँलाई गुलियो हुन्छ।
14यो पनि याद राख् कि बुद्धि तेरो प्राणको लागि गुलियो हुनेछ। यसलाई तैंले प्राप्त गरिस् भने, तेरो भविष्यको लागि आशा छ,
र तेरो आशा व्यर्थै जानेछैन।
15धर्मी मानिसका घरको विरुद्ध दुष्टले ढुकेझैँ ढुकी नबस्, त्यसको वासस्थानमाथि छापा नमार्,
16किनभने धर्मी मानिस सातै पटक लड्यो भने पनि फेरि उठ्छ, तर दुष्टहरूलाई विपत्तिले नाश गरिदिन्छन्।
17तेरो शत्रुको पतन हुँदा नरमा, त्यसले ठेस खाँदा तेरो हृदय हर्षित नहोस्,
18नत्रभने परमप्रभुले देख्नुहुनेछ र असहमति जनाउनुहुनेछ,
र त्यसदेखि आफ्नो क्रोध हटाउनुहुनेछ।
19दुष्ट मानिसहरूको कारण पीर नमान्, वा दुष्टप्रति डाही नबन्,
20किनभने दुष्ट मानिसका भविष्यको आशा हुँदैन,
र दुष्टको बत्ती निभाइनेछ।
21हे मेरो छोरा, परमप्रभुको र राजाको डर राख्,
र विद्रोहीहरूसँग नमिल्,
22किनभने उहाँहरू दुवैले तिनीहरूमाथि एक्कासि सर्वनाश पठाउनुहुनेछ।
र कस्ता विपत्तिहरू उहाँहरूले पठाउनुहोला भनी कसलाई थाहा हुन्छ र?
बुद्धिमान्का अरू उखानहरू
23यी पनि बुद्धिमान्का उखानहरू हुन्:
न्याय गर्दा पक्षपात गर्नु राम्रो होइन।
24दोषीलाई जसले “तिमी निर्दोष छौ,” भन्छ, मानिसहरूले त्यसलाई सराप्नेछन् र जातिहरूले त्यसको निन्दा गर्नेछन्।
25तर तिनीहरूको भलो हुनेछ, जसले दोषीको अपराध साबित गर्छ। त्यस व्यक्तिमाथि प्रशस्त आशिष् बर्षनेछ।
26ईमानदार जवाफचाहिँ ओठमाथिको चुम्बनजस्तै हो।
27बाहिरको काम पूरा गर्,
र आफ्नो खेतबारी तयार पार्, अनि त्यसपछि आफ्नो घर बना।
28आफ्नो छिमेकीको विरुद्ध केही कारणैविना गवाही नदे, वा आफ्ना ओठलाई छली कामको लागि प्रयोग नगर्।
29यसो नभन्, “त्यसले मलाई गरेझैँ म पनि त्यसलाई गर्नेछु, त्यस मानिसले मलाई गरेको साटो म लिनेछु।”
30म एउटा अल्छेको खेततिरबाट गएँ, एउटा समझ नभएको मानिसको दाखबारीबाट भएर गएँ,
31चारैतिर काँढ़ाहरू उम्रेका थिए, झारैझारले खेत ढाकिएको थियो, अनि ढुङ्गाको पर्खाल उजाड भएको थियो।
32मैले अवलोकन गरेका कुराहरूलाई हृदयमा विचार गरें,
र मैले देखेका कुराहरूबाट एक शिक्षा सिकें।
33क्षणभरको सुताइ र क्षणभरको उँघाइले, हात बाँधेर क्षणभरको आराम गराइले,
34दरिद्रता तँमाथि डाँकूझैँ,
र अभावचाहिँ सशस्त्र मानिसझैँ आइलाग्नेछ।
Proverbs - 25:1-28,
हितोपदेश 25 - A
सोलोमनका अरू हितोपदेश
1सोलोमनका यी हितोपदेश यहूदाका राजा हिजकियाका मानिसहरूले उतारेका हुन्:
2कुनै कुरा गोप्य राख्नुमा परमेश्वरको महिमा हुन्छ, कुनै कुराको खोजी निकाल्नुमा राजाहरूको महिमा हुन्छ।
3जसरी स्वर्गहरू उच्च छन् र पृथ्वी गहिरो छ, त्यसरी नै राजाहरूका हृदयको खानतलासी गर्न नसकिने हुन्छ।
4चाँदीको कसर निकालिदे, अनि मात्र कलाकारको निम्ति काम लाग्ने वस्तु निस्कन्छ।
5राजाको उपस्थितिबाट दुष्टहरू निकालिदे, अनि मात्र तिनको सिंहासन धार्मिकताले स्थापित हुनेछ।
6राजाको उपस्थितिमा आफैलाई नउचाल्,
र महापुरुषहरूका माझमा बस्ने हक नखोज्।
7ठूलाबड़ाका अगि तँलाई तिनले होच्याउनुभन्दा, तिनी आफैले तँलाई यसो भनेको बेस हुनेछ, “यहाँ माथि आऊ।”
8तेरो आँखाले जे देखेको छ, त्यो कुरा हत्तपत्त अदालतमा नलैजा, किनभने अन्त्यमा तैंले के गर्नेछस्, यदि तेरो छिमेकीले तँलाई लाजमा पार्यो भने?
9छिमेकीसँग आफ्नो मुद्दा-मामिला तैंले बहस गर्दा, अर्का मानिसको आस्थामा विश्वासघात नगर्,
10नत्रता त्यो सुन्नेले तँलाई लाजमा पार्ला,
र तेरो खराब नाम कहिल्यै मेटिनेछैन।
11ठीकसित बोलिएको वचन चाँदीमा जड़ान गरिएको सुनका स्याउहरूजस्तै हुन्छन्।
12सुनको कुण्डल वा निखुर सुनको गहनाझैँ बुद्धिमान् मानिसको हप्की सुन्ने कानको लागि हुन्छ।
13कटनीको बेला हिउँको शीतलताझैँ विश्वास योग्य दूत त्यसलाई पठाउनेहरूका निम्ति हुन्छ। आफ्ना मालिकको आत्मालाई त्यसले ताजा गराउँछ।
14झरीविनाको बादल र बतासझैँ आफूले नदिएको दानमा धाक लाउने मानिस हुन्छ।
15धैर्य गर्नाले शासकलाई मनाउन सकिन्छ,
र विनीत जिब्रोले हड्डी गलाउन सक्छ।
16मह भेट्टाइस् भने चाहिँदो मात्र खा, यो धेरै खाइस् भने तैंले बान्ता गर्नेछस्।
17आफ्नो छिमेकीको घरमा कहिलेकहीँ मात्र जाने गर्, धेरै जाने गरिस् भने त्यसले तँलाई घृणा गर्नेछ।
18लाठो वा तरवार वा तीखो काँड़झैँ आफ्नो छिमेकीको विरुद्ध झूटो गवाही दिने मानिस हो।
19दु:खेको दाँत अथवा लङ्गड़ो खुट्टा भएझैँ सङ्कष्टको बेला अविश्वसयोग्य व्यक्तिमा भर पर्नु हो।
20जाडो दिनमा ओढ्ने खोसेर लगेझैँ वा सोडामा सिर्का खन्याएझैँ, दु:खित हृदय भएकोलाई गीत गाइदिने मानिस हुन्छ।
21यदि तेरो शत्रु भोकाएको छ भने, त्यसलाई खान भोजन दे, यदि त्यो तिर्खाएको छ भने, त्यसलाई पिउन पानी दे।
22यसो गर्नाले तैंले त्यसको टाउकोमा जलिरहेको भुङ्ग्रो खन्याउनेछस्,
र परमप्रभुले तँलाई इनाम दिनुहुनेछ।
23उत्तरीय बतासले वृष्टि ल्याएझैँ धूर्त जिब्रोले क्रुद्ध अनुहार ल्याउँछ।
24झगड़िया पत्नीसँग एउटै घरमा बस्नुभन्दा त कौसीको एक कुनामा बस्नु बेस।
25थकित प्राणको लागि चिसो पानीझैँ टाढ़ा ठाउँबाट आएको शुभ समाचार हो।
26दुष्टको कुरामा लाग्ने धर्मी मानिस हिले जरुवा-पानी वा दूषित कूवाझैँ हो।
27धेरै मह खानु राम्रो हुँदैन, न त आफ्नै मान खोज्नु कसैलाई आदरणीय हुन्छ।
28पर्खालहरू भत्किएको नगरझैँ आत्मसंयम नभएको मानिस हो।
...............................................................
..............................................................
हितोपदेश 25 - B
सोलोमनका अरू हितोपदेश
1सोलोमनका यी हितोपदेश यहूदाका राजा हिजकियाका मानिसहरूले उतारेका हुन्:
2कुनै कुरा गोप्य राख्नुमा परमेश्वरको महिमा हुन्छ, कुनै कुराको खोजी निकाल्नुमा राजाहरूको महिमा हुन्छ।
3जसरी स्वर्गहरू उच्च छन् र पृथ्वी गहिरो छ, त्यसरी नै राजाहरूका हृदयको खानतलासी गर्न नसकिने हुन्छ।
4चाँदीको कसर निकालिदे, अनि मात्र कलाकारको निम्ति काम लाग्ने वस्तु निस्कन्छ।
5राजाको उपस्थितिबाट दुष्टहरू निकालिदे, अनि मात्र तिनको सिंहासन धार्मिकताले स्थापित हुनेछ।
6राजाको उपस्थितिमा आफैलाई नउचाल्,
र महापुरुषहरूका माझमा बस्ने हक नखोज्।
7ठूलाबड़ाका अगि तँलाई तिनले होच्याउनुभन्दा, तिनी आफैले तँलाई यसो भनेको बेस हुनेछ, “यहाँ माथि आऊ।”
8तेरो आँखाले जे देखेको छ, त्यो कुरा हत्तपत्त अदालतमा नलैजा, किनभने अन्त्यमा तैंले के गर्नेछस्, यदि तेरो छिमेकीले तँलाई लाजमा पार्यो भने?
9छिमेकीसँग आफ्नो मुद्दा-मामिला तैंले बहस गर्दा, अर्का मानिसको आस्थामा विश्वासघात नगर्,
10नत्रता त्यो सुन्नेले तँलाई लाजमा पार्ला,
र तेरो खराब नाम कहिल्यै मेटिनेछैन।
11ठीकसित बोलिएको वचन चाँदीमा जड़ान गरिएको सुनका स्याउहरूजस्तै हुन्छन्।
12सुनको कुण्डल वा निखुर सुनको गहनाझैँ बुद्धिमान् मानिसको हप्की सुन्ने कानको लागि हुन्छ।
13कटनीको बेला हिउँको शीतलताझैँ विश्वास योग्य दूत त्यसलाई पठाउनेहरूका निम्ति हुन्छ। आफ्ना मालिकको आत्मालाई त्यसले ताजा गराउँछ।
14झरीविनाको बादल र बतासझैँ आफूले नदिएको दानमा धाक लाउने मानिस हुन्छ।
15धैर्य गर्नाले शासकलाई मनाउन सकिन्छ,
र विनीत जिब्रोले हड्डी गलाउन सक्छ।
16मह भेट्टाइस् भने चाहिँदो मात्र खा, यो धेरै खाइस् भने तैंले बान्ता गर्नेछस्।
17आफ्नो छिमेकीको घरमा कहिलेकहीँ मात्र जाने गर्, धेरै जाने गरिस् भने त्यसले तँलाई घृणा गर्नेछ।
18लाठो वा तरवार वा तीखो काँड़झैँ आफ्नो छिमेकीको विरुद्ध झूटो गवाही दिने मानिस हो।
19दु:खेको दाँत अथवा लङ्गड़ो खुट्टा भएझैँ सङ्कष्टको बेला अविश्वसयोग्य व्यक्तिमा भर पर्नु हो।
20जाडो दिनमा ओढ्ने खोसेर लगेझैँ वा सोडामा सिर्का खन्याएझैँ, दु:खित हृदय भएकोलाई गीत गाइदिने मानिस हुन्छ।
21यदि तेरो शत्रु भोकाएको छ भने, त्यसलाई खान भोजन दे, यदि त्यो तिर्खाएको छ भने, त्यसलाई पिउन पानी दे।
22यसो गर्नाले तैंले त्यसको टाउकोमा जलिरहेको भुङ्ग्रो खन्याउनेछस्,
र परमप्रभुले तँलाई इनाम दिनुहुनेछ।
23उत्तरीय बतासले वृष्टि ल्याएझैँ धूर्त जिब्रोले क्रुद्ध अनुहार ल्याउँछ।
24झगड़िया पत्नीसँग एउटै घरमा बस्नुभन्दा त कौसीको एक कुनामा बस्नु बेस।
25थकित प्राणको लागि चिसो पानीझैँ टाढ़ा ठाउँबाट आएको शुभ समाचार हो।
26दुष्टको कुरामा लाग्ने धर्मी मानिस हिले जरुवा-पानी वा दूषित कूवाझैँ हो।
27धेरै मह खानु राम्रो हुँदैन, न त आफ्नै मान खोज्नु कसैलाई आदरणीय हुन्छ।
28पर्खालहरू भत्किएको नगरझैँ आत्मसंयम नभएको मानिस हो।
Proverbs - 26:1-28,
हितोपदेश 26 - A
1ग्रीष्म ऋतुमा हिउँ वा फसलको बेला झरी परेझैँ मूर्खलाई सम्मान दिनु सुहाउँदैन।
2भुर्र उड्ने भँगेरो र हानिएर जाने गौँथलीझैँ विनाकारणको श्राप पनि लाग्दैन।
3घोडाको लागि कोर्रा, गधाको लागि करेली,
र मूर्खहरूका पिठिउँको लागि लट्ठी!
4मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ नदे, नत्रता तँ आफै पनि त्योजस्तै हुनेछस्।
5मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ दे, नत्रता त्यो आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् हुनेछ।
6आफ्नै खुट्टामा बन्चरो हानेझैँ अथवा हिंसा पिएझैँ मूर्खको हातमा समाचार पठाउनु हो।
7लङ्गड़ो मानिसका झुण्डिएका लुला गोडाहरूझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हुन्छ।
8मूर्खलाई सम्मान दिनु घुयेँत्रोमा ढुङ्गा बाँध्नुझैँ हो।
9मतवालाको हातमा काँढ़े बिरुवा भएझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हो।
10मूर्ख वा कुनै बटुवालाई ज्यालामा काम लगाउनू धनुर्धारीले जथाभाबी काँड़ हानेर चोटैचोट पार्नुझैँ हो।
11जसरी कुकुर आफ्नै बान्ता खान फर्किन्छ, त्यसरी नै मूर्खले आफ्नो मूर्खता दोहोर्याउँछ।
12आफ्नै नजरमा आफूलाई बुद्धिमान् ठान्ने मानिस देखेको छस्? त्यसको भन्दा त बरु मूर्खको लागि धेरै आशा हुन्छ।
13अल्छेले भन्छ, “सड़कमा सिंह छ, डरलाग्दो सिंह गल्लीहरूमा डुलिरहेको छ!”
14ढोका आफ्नो कब्जामा यताउता फर्केझैँ अल्छे आफ्नो खाटमा पल्टन्छ।
15अल्छेले आफ्नो हात थालमा गाड्छ, र आफ्नो मुखसम्म पुर्याउन पनि त्यसलाई अल्छी लाग्छ।
16ढङ्ग मिलाएर जवाफ दिने सात जना मानिसभन्दा पनि अल्छे आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् बन्छ।
17आफूसँग असम्बन्धित झगड़ामा हस्तक्षेप गर्ने बटुवा,
र कुकुरको कान पक्रने व्यक्ति एउटै हो।
18त्यो अगुल्टा वा घातक काँड़ हान्ने बौलाहाजस्तो हो,
19जसले आफ्नो छिमेकीलाई छल गरिसकेपछि भन्छ, “मैले त ख्यालख्याल मात्रै गरेको थिएँ!”
20दाउराविना आगो निभ्छ, कुरौटेविना खिचोला शान्त हुन्छ।
21भुङ्ग्राको लागि कोइला र आगोको लागि दाउराझैँ कलह सल्काउनका निम्ति झगड़िया मानिस हुन्छ।
22कुरौटेका शब्दहरू मीठो गाँसजस्तै हुन्छन्, ती मानिसको भित्री भागसम्मै पुग्छन्।
23माटोको भाँड़ोमा चाँदीको जलप लाएझैँ दुष्ट हृदयका जोशिला ओठ हुन्छन्।
24द्वेषपूर्ण मानिसले आफूलाई त्यसको कुराले ढाकछोप गर्छ, तर आफ्नो हृदयमा भने त्यसले छलछामलाई आश्रय दिन्छ।
25त्यसको बोली मनोहर भए पनि त्यसमाथि विश्वास नगर्, किनभने त्यसको हृदय सात वटा द्वेषले भरिएको हुन्छ।
26त्यसले आफ्नो द्वेष छलसित लुकाएको हुन सक्छ, तर त्यसको दुष्टता समुदायमा खुल्ला हुनेछ।
27मानिसले खाड़ल खन्यो भने त्यसभित्र त्यो आफै जाकिनेछ। मानिसले ढुङ्गा गुड़ायो भने त्यो गुड़ेर आफैतिर फर्कनेछ।
28झूटो जिब्रोले त्यसबाट पीडामा परेकाहरूलाई घृणा गर्छ,
र चापलूसी घस्ने मुखले सर्वनाश गराउँछ।
....................................................................................
.....................................................................................
हितोपदेश 26 - B
1ग्रीष्म ऋतुमा हिउँ वा फसलको बेला झरी परेझैँ मूर्खलाई सम्मान दिनु सुहाउँदैन।
2भुर्र उड्ने भँगेरो र हानिएर जाने गौँथलीझैँ विनाकारणको श्राप पनि लाग्दैन।
3घोडाको लागि कोर्रा, गधाको लागि करेली,
र मूर्खहरूका पिठिउँको लागि लट्ठी!
4मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ नदे, नत्रता तँ आफै पनि त्योजस्तै हुनेछस्।
5मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ दे, नत्रता त्यो आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् हुनेछ।
6आफ्नै खुट्टामा बन्चरो हानेझैँ अथवा हिंसा पिएझैँ मूर्खको हातमा समाचार पठाउनु हो।
7लङ्गड़ो मानिसका झुण्डिएका लुला गोडाहरूझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हुन्छ।
8मूर्खलाई सम्मान दिनु घुयेँत्रोमा ढुङ्गा बाँध्नुझैँ हो।
9मतवालाको हातमा काँढ़े बिरुवा भएझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हो।
10मूर्ख वा कुनै बटुवालाई ज्यालामा काम लगाउनू धनुर्धारीले जथाभाबी काँड़ हानेर चोटैचोट पार्नुझैँ हो।
11जसरी कुकुर आफ्नै बान्ता खान फर्किन्छ, त्यसरी नै मूर्खले आफ्नो मूर्खता दोहोर्याउँछ।
12आफ्नै नजरमा आफूलाई बुद्धिमान् ठान्ने मानिस देखेको छस्? त्यसको भन्दा त बरु मूर्खको लागि धेरै आशा हुन्छ।
13अल्छेले भन्छ, “सड़कमा सिंह छ, डरलाग्दो सिंह गल्लीहरूमा डुलिरहेको छ!”
14ढोका आफ्नो कब्जामा यताउता फर्केझैँ अल्छे आफ्नो खाटमा पल्टन्छ।
15अल्छेले आफ्नो हात थालमा गाड्छ, र आफ्नो मुखसम्म पुर्याउन पनि त्यसलाई अल्छी लाग्छ।
16ढङ्ग मिलाएर जवाफ दिने सात जना मानिसभन्दा पनि अल्छे आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् बन्छ।
17आफूसँग असम्बन्धित झगड़ामा हस्तक्षेप गर्ने बटुवा,
र कुकुरको कान पक्रने व्यक्ति एउटै हो।
18त्यो अगुल्टा वा घातक काँड़ हान्ने बौलाहाजस्तो हो,
19जसले आफ्नो छिमेकीलाई छल गरिसकेपछि भन्छ, “मैले त ख्यालख्याल मात्रै गरेको थिएँ!”
20दाउराविना आगो निभ्छ, कुरौटेविना खिचोला शान्त हुन्छ।
21भुङ्ग्राको लागि कोइला र आगोको लागि दाउराझैँ कलह सल्काउनका निम्ति झगड़िया मानिस हुन्छ।
22कुरौटेका शब्दहरू मीठो गाँसजस्तै हुन्छन्, ती मानिसको भित्री भागसम्मै पुग्छन्।
23माटोको भाँड़ोमा चाँदीको जलप लाएझैँ दुष्ट हृदयका जोशिला ओठ हुन्छन्।
24द्वेषपूर्ण मानिसले आफूलाई त्यसको कुराले ढाकछोप गर्छ, तर आफ्नो हृदयमा भने त्यसले छलछामलाई आश्रय दिन्छ।
25त्यसको बोली मनोहर भए पनि त्यसमाथि विश्वास नगर्, किनभने त्यसको हृदय सात वटा द्वेषले भरिएको हुन्छ।
26त्यसले आफ्नो द्वेष छलसित लुकाएको हुन सक्छ, तर त्यसको दुष्टता समुदायमा खुल्ला हुनेछ।
27मानिसले खाड़ल खन्यो भने त्यसभित्र त्यो आफै जाकिनेछ। मानिसले ढुङ्गा गुड़ायो भने त्यो गुड़ेर आफैतिर फर्कनेछ।
28झूटो जिब्रोले त्यसबाट पीडामा परेकाहरूलाई घृणा गर्छ,
र चापलूसी घस्ने मुखले सर्वनाश गराउँछ।
Proverbs - 27:1-27,
हितोपदेश 27 - A
1भोलिको धाक नलगा, किनभने एकै दिनमा के आइपर्ला भन्ने तँलाई थाहा हुँदैन।
2तेरै मुखले होइन अरूले तेरो प्रशंसा गरून्, तेरै ओठले होइन कोही अरूबाट होस्।
3ढुङ्गा गह्रौँ हुन्छ र बालुवा वजनदार, तर मूर्खको उत्तेजना ती दुवैभन्दा अझ गह्रौँ हुन्छ।
4क्रोध निर्दयी हुन्छ, र झोँकचाहिँ अत्यधिक, तर डाहको सामु को खड़ा हुनसक्छ?
5खुल्ला हप्की गोप्य प्रेमभन्दा असल हो।
6मित्रबाट पाएको चोट पत्यार गर्न सकिने हुन्छ, तर शत्रुका चुम्बन भने प्रचुर हुन्छन्।
7टन्न अघाएको व्यक्तिलाई मह अमन हुन्छ, तर भोकाएकालाई तीतोसमेत मीठो लाग्छ।
8आफ्नो गुँड़बाट भट्किएर निस्केको चराझैँ आफ्नो घरबाट भट्किएर निस्केको मानिस हुन्छ।
9अत्तर र धूपले मनलाई हर्षित पार्छ,
र मित्रबाट पाइने मिठास उनको साँचो सल्लाह हो।
10आफ्नै मित्र र आफ्ना बुबाको मित्रलाई नत्याग्,
र तँलाई विपत्ति आइपर्दा आफ्नो दाजुभाइको घरमा नजा, किनभने नजिकको छिमेकी टाढ़ाको दाजुभाइभन्दा बेस हो।
11हे मेरो छोरा, बुद्धिमान् बन्,
र मेरो हृदयलाई आनन्दित तुल्या, तब मलाई हेलचेक््रयाइँको व्यवहार गर्ने जोसुकैलाई पनि म जवाफ दिन सक्नेछु।
12बुद्धिमान्ले खतरा आइरहेको देख्छ र कतै शरण लिन्छ, तर सोझोचाहिँ त्यतैतिर जान्छ र दु:ख भोग्छ।
13अपरिचितको जमानी बस्नेको लुगा पनि खोस्, यदि त्यसले स्वेच्छाचारी स्त्रीको खातिर त्यसो गरेको भए, त्यो धरौटी राख्।
14कसैले आफ्नो छिमेकीलाई एकाबिहानै चर्को स्वरले आशिष् दिन्छ भने, त्यो ता श्राप पो बन्छ।
15झगड़िया पत्नी वर्षाको दिनमा एकोहोरो तपतप चुहुने झरीजस्तै हो।
16त्यसलाई वशमा राख्नु बतासलाई वशमा राख्नु बराबर हो, अथवा हातले तेल अँठ्याउनुजस्तै हो।
17फलामले फलामलाई उध्याएजस्तै एउटाले अर्को मानिसलाई उध्याउँछ।
18अञ्जीरको रूख रेखदेख गर्नेले त्यसको फल खानेछ,
र आफ्ना मालिकको हेरचाह गर्ने व्यक्ति सम्मानित हुनेछ।
19पानीमा अनुहार प्रतिबिम्बित भएझैँ मानिसको हृदयमा मानिस प्रतिबिम्बित हुन्छ।
20मृत्यु र विनाश कहिल्यै तृप्त हुँदैन, न त मानिसका आँखा नै सन्तुष्ट हुन्छन्।
21चाँदी पगाल्ने भाँड़ो र सुन खार्ने आरन हुन्छ, तर आफूले पाउने प्रशंसाबाट मानिस जाँचिएको हुन्छ।
22मूर्खलाई खलमा हालेर पिँधे पनि, त्यसलाई जाँतोमा अन्न राखेर पिँधेझैँ गरे पनि, तैंले त्यसको मूर्खता त्यसबाट हटाउनेछैनस्।
23तेरा भेड़ाहरूको अवस्था राम्ररी थाहा गर्, आफ्नो बगालप्रति सावधानीपूर्वक ध्यान दे,
24किनभने धन-सम्पत्ति त सधैँभरि रहँदैन,
र मुकुट पनि सबै पुस्ताका लागि सुरक्षित रहँदैन।
25जब पराल हटाइन्छ र नयाँ पालुवा देखा पर्छ,
र डाँड़ा-पाखाहरूबाट घाँस बटुलिन्छ,
26तब भेड़ाहरूले तँलाई लुगा जुटाइदिन्छन्,
र खेत किन्ने रकम बाख्राहरूबाट आउँछ।
27बाख्रीको दूध तँ र तेरो परिवारलाई खान चाहेजति पुग्नेछ,
र तेरा नोकर्नीहरूलाई पोषण हुनेछ।
......................................................................
........................................................................
हितोपदेश 27 - B
1भोलिको धाक नलगा, किनभने एकै दिनमा के आइपर्ला भन्ने तँलाई थाहा हुँदैन।
2तेरै मुखले होइन अरूले तेरो प्रशंसा गरून्, तेरै ओठले होइन कोही अरूबाट होस्।
3ढुङ्गा गह्रौँ हुन्छ र बालुवा वजनदार, तर मूर्खको उत्तेजना ती दुवैभन्दा अझ गह्रौँ हुन्छ।
4क्रोध निर्दयी हुन्छ, र झोँकचाहिँ अत्यधिक, तर डाहको सामु को खड़ा हुनसक्छ?
5खुल्ला हप्की गोप्य प्रेमभन्दा असल हो।
6मित्रबाट पाएको चोट पत्यार गर्न सकिने हुन्छ, तर शत्रुका चुम्बन भने प्रचुर हुन्छन्।
7टन्न अघाएको व्यक्तिलाई मह अमन हुन्छ, तर भोकाएकालाई तीतोसमेत मीठो लाग्छ।
8आफ्नो गुँड़बाट भट्किएर निस्केको चराझैँ आफ्नो घरबाट भट्किएर निस्केको मानिस हुन्छ।
9अत्तर र धूपले मनलाई हर्षित पार्छ,
र मित्रबाट पाइने मिठास उनको साँचो सल्लाह हो।
10आफ्नै मित्र र आफ्ना बुबाको मित्रलाई नत्याग्,
र तँलाई विपत्ति आइपर्दा आफ्नो दाजुभाइको घरमा नजा, किनभने नजिकको छिमेकी टाढ़ाको दाजुभाइभन्दा बेस हो।
11हे मेरो छोरा, बुद्धिमान् बन्,
र मेरो हृदयलाई आनन्दित तुल्या, तब मलाई हेलचेक््रयाइँको व्यवहार गर्ने जोसुकैलाई पनि म जवाफ दिन सक्नेछु।
12बुद्धिमान्ले खतरा आइरहेको देख्छ र कतै शरण लिन्छ, तर सोझोचाहिँ त्यतैतिर जान्छ र दु:ख भोग्छ।
13अपरिचितको जमानी बस्नेको लुगा पनि खोस्, यदि त्यसले स्वेच्छाचारी स्त्रीको खातिर त्यसो गरेको भए, त्यो धरौटी राख्।
14कसैले आफ्नो छिमेकीलाई एकाबिहानै चर्को स्वरले आशिष् दिन्छ भने, त्यो ता श्राप पो बन्छ।
15झगड़िया पत्नी वर्षाको दिनमा एकोहोरो तपतप चुहुने झरीजस्तै हो।
16त्यसलाई वशमा राख्नु बतासलाई वशमा राख्नु बराबर हो, अथवा हातले तेल अँठ्याउनुजस्तै हो।
17फलामले फलामलाई उध्याएजस्तै एउटाले अर्को मानिसलाई उध्याउँछ।
18अञ्जीरको रूख रेखदेख गर्नेले त्यसको फल खानेछ,
र आफ्ना मालिकको हेरचाह गर्ने व्यक्ति सम्मानित हुनेछ।
19पानीमा अनुहार प्रतिबिम्बित भएझैँ मानिसको हृदयमा मानिस प्रतिबिम्बित हुन्छ।
20मृत्यु र विनाश कहिल्यै तृप्त हुँदैन, न त मानिसका आँखा नै सन्तुष्ट हुन्छन्।
21चाँदी पगाल्ने भाँड़ो र सुन खार्ने आरन हुन्छ, तर आफूले पाउने प्रशंसाबाट मानिस जाँचिएको हुन्छ।
22मूर्खलाई खलमा हालेर पिँधे पनि, त्यसलाई जाँतोमा अन्न राखेर पिँधेझैँ गरे पनि, तैंले त्यसको मूर्खता त्यसबाट हटाउनेछैनस्।
23तेरा भेड़ाहरूको अवस्था राम्ररी थाहा गर्, आफ्नो बगालप्रति सावधानीपूर्वक ध्यान दे,
24किनभने धन-सम्पत्ति त सधैँभरि रहँदैन,
र मुकुट पनि सबै पुस्ताका लागि सुरक्षित रहँदैन।
25जब पराल हटाइन्छ र नयाँ पालुवा देखा पर्छ,
र डाँड़ा-पाखाहरूबाट घाँस बटुलिन्छ,
26तब भेड़ाहरूले तँलाई लुगा जुटाइदिन्छन्,
र खेत किन्ने रकम बाख्राहरूबाट आउँछ।
27बाख्रीको दूध तँ र तेरो परिवारलाई खान चाहेजति पुग्नेछ,
र तेरा नोकर्नीहरूलाई पोषण हुनेछ।
Proverbs - 28:1-28,
हितोपदेश 28 - A
1कसैले नलखेटे पनि दुष्ट मानिस भाग्छ, तर धर्मीचाहिँ सिंहजस्तै आँटिला हुन्छन्।
2जब देश बागी बन्छ, त्यहाँ धेरै शासकहरू खड़ा हुन्छन्, तर समझशक्ति भएको ज्ञानी मानिसले अमनचैन कायम राख्छ।
3गरीबमाथि थिचोमिचो गर्ने शासक अन्न एउटै नराखी नाश पार्ने मुसलधारे वर्षाजस्तै हो।
4व्यवस्था त्याग्नेहरूले दुष्टहरूको प्रशंसा गर्छन्, तर व्यवस्था पालन गर्नेहरूले तिनीहरूको विरोध गर्छन्।
5दुष्ट मानिसहरू न्यायलाई बुझ्दैनन्, तर परमप्रभुलाई खोज्नेहरूले यसलाई पूर्ण रूपले बुझ्दछन्।
6गरीब भए तापनि कलङ्करहित भई हिँड्नु कुटिल मतिको बाटोमा लागेको धनीभन्दा असल हो।
7व्यवस्था पालन गर्नेचाहिँ विवेकी छोरो हो, तर खन्चुवाको सङ्गत गर्नेले आफ्ना बुबामाथि बेइज्जत ल्याउँछ।
8अति नै ब्याज लगाएर जसले आफ्नो सम्पत्ति बढ़ाउँछ, त्यसले कुम्ल्याएको धन अर्कैको हुनेछ, जसले गरीबमाथि दया राख्नेछ।
9यदि कसैले व्यवस्थाप्रति आफ्नो कान बन्द गर्छ भने, त्यसका प्रार्थनाहरूसमेत घृणित हुन्छन्।
10ईमानसँग चल्नेलाई जसले खराब बाटोतिर लैजान्छ, त्यसको आफ्नै पासोमा त्यो फस्नेछ। तर निर्दोषले पर्याप्त अंश पाउनेछ।
11धनी मानिस आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् हुन सक्छ, तर विवेक भएको गरीब मानिसले त्यसलाई छर्लङ्गै देख्छ।
12धर्मीको विजय हुँदा ठूलो खुशीयाली हुन्छ, तर दुष्ट सत्तामा पुग्दा मानिसहरू लुक्न थाल्छन्।
13आफ्ना पापहरू लुकाउनेको उन्नति हुँदैन, तर जसले ती स्वीकार गर्छ र त्याग्छ, त्यसले कृपा पाउँछ।
14परमप्रभुसँग सधैँ डराउने मानिस धन्यको हो, तर आफ्नो हृदय कठोर पार्ने मानिस सङ्कष्टमा पर्छ।
15गर्जने सिंह वा झम्टने भालूजस्तै असहाय मानिसहरूमाथि शासन गर्ने दुष्ट मानिस हो।
16निर्दयी शासकमा बुद्धिको अभाव हुन्छ, तर भ्रष्टाचारको धन घृणा गर्नेले दीर्घायु पाउनेछ।
17हत्याको दोषले व्याकुल भएको मान्छे मृत्युसम्मै फरार रहनेछ। कसैले पनि त्यसको समर्थन नगरोस्।
18जसको हिँड़ाइ निर्दोष छ, त्यो सुरक्षित रहन्छ, तर जसका बाटाहरू कुटिल मतिका छन्, तिनीहरू अचानक पतित हुनेछन्।
19आफ्नो जमिन खनजोत गर्नेको प्रशस्त भोजन हुनेछ, तर कल्पनाको पछि दौड्नेहरू दरिद्रताले भरिन्छन्।
20विश्वसनीय मानिसले बेसरी आशिष् पाउनेछ, तर धनी हुनलाई व्यग्र बन्नेहरू दण्डविना रहनेछैन।
21पक्षपात गर्नु राम्रो होइन, तापनि एक टुक्रा रोटीको खातिर मानिसले कुकर्म गर्छ।
22कन्जुस मानिस धनी हुने लालसा गर्छ,
र दरिद्रताले त्यसलाई प्रतीक्षा गरिराखेको छ भन्ने त्यसलाई थाहै हुँदैन।
23फुर्क्याउने जिब्रो भएकोले भन्दा हप्काउने मानिसले नै आखिरमा धेरै निगाहा प्राप्त गर्नेछ।
24आफ्नो बुबा वा आमालाई लुटेर “यो गल्ती होइन” भन्ने छोरा बरबाद पार्नेको साझेदार हो।
25लोभी मानिसले कलह मच्चाउँछ, तर परमप्रभुमा भरोसा राख्ने मानिसको फलिफाप हुन्छ।
26आफैमा भरोसा राख्ने व्यक्ति मूर्ख हो, तर बुद्धिमा हिँड्ने सुरक्षित रहन्छ।
27जसले गरीबलाई दिन्छ, उसलाई कुनै अभाव हुनेछैन, तर जसले तिनीहरूप्रति आँखा चिम्लन्छ, त्यसले धेरै श्राप पाउनेछ।
28दुष्ट सत्तामा पुग्दा मानिसहरू लुक्न थाल्छन्, तर जब दुष्टको नाश हुन्छ, धर्मी मौलाउँछन्।
........................................................................
......................................................................
हितोपदेश 28 - A
1कसैले नलखेटे पनि दुष्ट मानिस भाग्छ, तर धर्मीचाहिँ सिंहजस्तै आँटिला हुन्छन्।
2जब देश बागी बन्छ, त्यहाँ धेरै शासकहरू खड़ा हुन्छन्, तर समझशक्ति भएको ज्ञानी मानिसले अमनचैन कायम राख्छ।
3गरीबमाथि थिचोमिचो गर्ने शासक अन्न एउटै नराखी नाश पार्ने मुसलधारे वर्षाजस्तै हो।
4व्यवस्था त्याग्नेहरूले दुष्टहरूको प्रशंसा गर्छन्, तर व्यवस्था पालन गर्नेहरूले तिनीहरूको विरोध गर्छन्।
5दुष्ट मानिसहरू न्यायलाई बुझ्दैनन्, तर परमप्रभुलाई खोज्नेहरूले यसलाई पूर्ण रूपले बुझ्दछन्।
6गरीब भए तापनि कलङ्करहित भई हिँड्नु कुटिल मतिको बाटोमा लागेको धनीभन्दा असल हो।
7व्यवस्था पालन गर्नेचाहिँ विवेकी छोरो हो, तर खन्चुवाको सङ्गत गर्नेले आफ्ना बुबामाथि बेइज्जत ल्याउँछ।
8अति नै ब्याज लगाएर जसले आफ्नो सम्पत्ति बढ़ाउँछ, त्यसले कुम्ल्याएको धन अर्कैको हुनेछ, जसले गरीबमाथि दया राख्नेछ।
9यदि कसैले व्यवस्थाप्रति आफ्नो कान बन्द गर्छ भने, त्यसका प्रार्थनाहरूसमेत घृणित हुन्छन्।
10ईमानसँग चल्नेलाई जसले खराब बाटोतिर लैजान्छ, त्यसको आफ्नै पासोमा त्यो फस्नेछ। तर निर्दोषले पर्याप्त अंश पाउनेछ।
11धनी मानिस आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् हुन सक्छ, तर विवेक भएको गरीब मानिसले त्यसलाई छर्लङ्गै देख्छ।
12धर्मीको विजय हुँदा ठूलो खुशीयाली हुन्छ, तर दुष्ट सत्तामा पुग्दा मानिसहरू लुक्न थाल्छन्।
13आफ्ना पापहरू लुकाउनेको उन्नति हुँदैन, तर जसले ती स्वीकार गर्छ र त्याग्छ, त्यसले कृपा पाउँछ।
14परमप्रभुसँग सधैँ डराउने मानिस धन्यको हो, तर आफ्नो हृदय कठोर पार्ने मानिस सङ्कष्टमा पर्छ।
15गर्जने सिंह वा झम्टने भालूजस्तै असहाय मानिसहरूमाथि शासन गर्ने दुष्ट मानिस हो।
16निर्दयी शासकमा बुद्धिको अभाव हुन्छ, तर भ्रष्टाचारको धन घृणा गर्नेले दीर्घायु पाउनेछ।
17हत्याको दोषले व्याकुल भएको मान्छे मृत्युसम्मै फरार रहनेछ। कसैले पनि त्यसको समर्थन नगरोस्।
18जसको हिँड़ाइ निर्दोष छ, त्यो सुरक्षित रहन्छ, तर जसका बाटाहरू कुटिल मतिका छन्, तिनीहरू अचानक पतित हुनेछन्।
19आफ्नो जमिन खनजोत गर्नेको प्रशस्त भोजन हुनेछ, तर कल्पनाको पछि दौड्नेहरू दरिद्रताले भरिन्छन्।
20विश्वसनीय मानिसले बेसरी आशिष् पाउनेछ, तर धनी हुनलाई व्यग्र बन्नेहरू दण्डविना रहनेछैन।
21पक्षपात गर्नु राम्रो होइन, तापनि एक टुक्रा रोटीको खातिर मानिसले कुकर्म गर्छ।
22कन्जुस मानिस धनी हुने लालसा गर्छ,
र दरिद्रताले त्यसलाई प्रतीक्षा गरिराखेको छ भन्ने त्यसलाई थाहै हुँदैन।
23फुर्क्याउने जिब्रो भएकोले भन्दा हप्काउने मानिसले नै आखिरमा धेरै निगाहा प्राप्त गर्नेछ।
24आफ्नो बुबा वा आमालाई लुटेर “यो गल्ती होइन” भन्ने छोरा बरबाद पार्नेको साझेदार हो।
25लोभी मानिसले कलह मच्चाउँछ, तर परमप्रभुमा भरोसा राख्ने मानिसको फलिफाप हुन्छ।
26आफैमा भरोसा राख्ने व्यक्ति मूर्ख हो, तर बुद्धिमा हिँड्ने सुरक्षित रहन्छ।
27जसले गरीबलाई दिन्छ, उसलाई कुनै अभाव हुनेछैन, तर जसले तिनीहरूप्रति आँखा चिम्लन्छ, त्यसले धेरै श्राप पाउनेछ।
28दुष्ट सत्तामा पुग्दा मानिसहरू लुक्न थाल्छन्, तर जब दुष्टको नाश हुन्छ, धर्मी मौलाउँछन्।
Proverbs - 29:1-27,
हितोपदेश 29 - A,
1घरीघरी हप्की पाएर पनि कोही हठी नै भइरहन्छ भने, त्यो एक्कासि नाश हुनेछ, तरकीबै नरहने गरी।
2धर्मी सप्रेमा मानिसहरू रमाउँछन्, दुष्टले शासन गर्दा मानिसहरू वेदनाले छटपटाउँछन्।
3बुद्धि प्रेम गर्ने मानिसले आफ्ना बुबालाई खुशी तुल्याउँछ, तर वेश्याहरूको सङ्गत गर्नेले आफ्नो सम्पत्ति बेकाममा उड़ाउँछ।
4न्याय कायम गरेर राजाले देशलाई स्थायित्व दिन्छ, तर घूसको लोभ गर्नेले मुलुकलाई सर्वनाश गर्छ।
5आफ्नो छिमेकीलाई फुर्क्याउनेले त्यसका खुट्टा फस्ने जाल फिँजाएको हुन्छ।
6खराब मानिस त्यसको आफ्नै पापको कारण पासोमा पर्छ, तर धर्मीजन गाउन र प्रसन्न हुन सक्दछ।
7धर्मात्माले गरीबको न्यायबारे हेर-विचार गर्छ, तर दुष्टले चाहिँ त्यसबारे सरोकार नै राख्दैन।
8खिल्ली उड़ाउनेले सहरभरि हल्ला मच्चाउँछ, तर बुद्धिमान् मानिसले क्रोधलाई पर पन्साउँछ।
9बुद्धिमान् मानिस मूर्खसँगै अदालतमा गयो भने, मूर्ख झोकिन्छ र गिल्ला गर्छ, त्यसैले त्यहाँ मिलाप हुँदैन।
10रक्तपात गर्ने मानिसहरू ईमानदार व्यक्तिलाई घृणा गर्छन्,
र ईमानदारीसँग चल्नेलाई मार्न खोज्छन्।
11मूर्खले आफ्नो रीस पूरै पोखिन दिन्छ, तर बुद्धिमान् मानिसले आफूलाई अधीनमा राख्छ।
12शासकले झूटा कुराहरू सुन्छ भने, तिनका सम्पूर्ण अधिकारीहरू दुष्ट बन्छन्।
13गरीब मानिस र अत्याचारीमा यो कुरो समान छ: परमप्रभुले तिनीहरू दुवैका आँखालाई दृष्टि दिनुहुन्छ।
14यदि राजाले ठीकसँग गरीबको न्याय गर्छ भने, तिनको सिंहासन सदैव सुरक्षित रहनेछ।
15सुधारको छड़ीले बुद्धि प्रदान गर्छ, तर छाडा छोड़ेको छोराले आफ्नी आमाको बेइज्जत गर्छ।
16जब दुष्ट फस्टाउन थाल्छ, पाप पनि फस्टिँदैजान्छ। तर धर्मीले तिनीहरूको पतन देख्नेछ।
17आफ्नो छोरालाई ताड़ना दे, र त्यसले तँलाई शान्ति दिन्छ। त्यसले तेरो प्राणमा अति आनन्द ल्याउनेछ।
18जहाँ दर्शन-प्रकाश छैन, त्यहाँ मानिसहरू भाँड़िन्छन्। तर त्यो मानिस धन्य हो, जसले व्यवस्था पालन गर्छ।
19कुराले मात्रै नोकरलाई सुधार्न सकिँदैन, त्यसले बुझे तापनि जवाफ दिँदैन।
20हतारिएर बोल्ने मानिस तँ देख्छस्? त्यसको भन्दा त एउटा मूर्खको निम्ति धेरै आशा हुन्छ।
21मानिसले आफ्नो नोकरलाई बाल्यकालदेखि नै पुलपुल्यायो भने, आखिरमा त्यसले दिक्दारी पार्नेछ।
22दुष्ट मानिसले कलह मच्चाउँछ,
र गरम मिजास भएकोले धेरै पापहरू गर्छ।
23मानिसको घमण्डले त्यसलाई नीचो पार्छ, तर नम्र आत्मा भएको मानिसले सम्मान पाउँछ।
24चोरको मतियार हुने त्यसको परमशत्रु हुन्छ, त्यसलाई शपथ खान लाएको हुनाले गवाही दिने त्यसको आँट हुँदैन।
25मान्छेको डर एउटा पासोजस्तै हो, तर परमप्रभुमा भरोसा राख्ने मानिस सुरक्षित रहन्छ।
26धेरैले शासकसँग भेटघाट गर्न खोज्दछन्, तर परमप्रभुबाट नै मानिसलाई न्याय मिल्छ।
27धर्मीले बेईमानलाई घृणा गर्छ, दुष्टले ईमानदारलाई घृणा गर्छ।
........................................................................
..........................................................................
हितोपदेश 29 - B,
1घरीघरी हप्की पाएर पनि कोही हठी नै भइरहन्छ भने, त्यो एक्कासि नाश हुनेछ, तरकीबै नरहने गरी।
2धर्मी सप्रेमा मानिसहरू रमाउँछन्, दुष्टले शासन गर्दा मानिसहरू वेदनाले छटपटाउँछन्।
3बुद्धि प्रेम गर्ने मानिसले आफ्ना बुबालाई खुशी तुल्याउँछ, तर वेश्याहरूको सङ्गत गर्नेले आफ्नो सम्पत्ति बेकाममा उड़ाउँछ।
4न्याय कायम गरेर राजाले देशलाई स्थायित्व दिन्छ, तर घूसको लोभ गर्नेले मुलुकलाई सर्वनाश गर्छ।
5आफ्नो छिमेकीलाई फुर्क्याउनेले त्यसका खुट्टा फस्ने जाल फिँजाएको हुन्छ।
6खराब मानिस त्यसको आफ्नै पापको कारण पासोमा पर्छ, तर धर्मीजन गाउन र प्रसन्न हुन सक्दछ।
7धर्मात्माले गरीबको न्यायबारे हेर-विचार गर्छ, तर दुष्टले चाहिँ त्यसबारे सरोकार नै राख्दैन।
8खिल्ली उड़ाउनेले सहरभरि हल्ला मच्चाउँछ, तर बुद्धिमान् मानिसले क्रोधलाई पर पन्साउँछ।
9बुद्धिमान् मानिस मूर्खसँगै अदालतमा गयो भने, मूर्ख झोकिन्छ र गिल्ला गर्छ, त्यसैले त्यहाँ मिलाप हुँदैन।
10रक्तपात गर्ने मानिसहरू ईमानदार व्यक्तिलाई घृणा गर्छन्,
र ईमानदारीसँग चल्नेलाई मार्न खोज्छन्।
11मूर्खले आफ्नो रीस पूरै पोखिन दिन्छ, तर बुद्धिमान् मानिसले आफूलाई अधीनमा राख्छ।
12शासकले झूटा कुराहरू सुन्छ भने, तिनका सम्पूर्ण अधिकारीहरू दुष्ट बन्छन्।
13गरीब मानिस र अत्याचारीमा यो कुरो समान छ: परमप्रभुले तिनीहरू दुवैका आँखालाई दृष्टि दिनुहुन्छ।
14यदि राजाले ठीकसँग गरीबको न्याय गर्छ भने, तिनको सिंहासन सदैव सुरक्षित रहनेछ।
15सुधारको छड़ीले बुद्धि प्रदान गर्छ, तर छाडा छोड़ेको छोराले आफ्नी आमाको बेइज्जत गर्छ।
16जब दुष्ट फस्टाउन थाल्छ, पाप पनि फस्टिँदैजान्छ। तर धर्मीले तिनीहरूको पतन देख्नेछ।
17आफ्नो छोरालाई ताड़ना दे, र त्यसले तँलाई शान्ति दिन्छ। त्यसले तेरो प्राणमा अति आनन्द ल्याउनेछ।
18जहाँ दर्शन-प्रकाश छैन, त्यहाँ मानिसहरू भाँड़िन्छन्। तर त्यो मानिस धन्य हो, जसले व्यवस्था पालन गर्छ।
19कुराले मात्रै नोकरलाई सुधार्न सकिँदैन, त्यसले बुझे तापनि जवाफ दिँदैन।
20हतारिएर बोल्ने मानिस तँ देख्छस्? त्यसको भन्दा त एउटा मूर्खको निम्ति धेरै आशा हुन्छ।
21मानिसले आफ्नो नोकरलाई बाल्यकालदेखि नै पुलपुल्यायो भने, आखिरमा त्यसले दिक्दारी पार्नेछ।
22दुष्ट मानिसले कलह मच्चाउँछ,
र गरम मिजास भएकोले धेरै पापहरू गर्छ।
23मानिसको घमण्डले त्यसलाई नीचो पार्छ, तर नम्र आत्मा भएको मानिसले सम्मान पाउँछ।
24चोरको मतियार हुने त्यसको परमशत्रु हुन्छ, त्यसलाई शपथ खान लाएको हुनाले गवाही दिने त्यसको आँट हुँदैन।
25मान्छेको डर एउटा पासोजस्तै हो, तर परमप्रभुमा भरोसा राख्ने मानिस सुरक्षित रहन्छ।
26धेरैले शासकसँग भेटघाट गर्न खोज्दछन्, तर परमप्रभुबाट नै मानिसलाई न्याय मिल्छ।
27धर्मीले बेईमानलाई घृणा गर्छ, दुष्टले ईमानदारलाई घृणा गर्छ।
Proverbs - 30:1-33,
हितोपदेश 30 - A,
आगूरका नीतिवचन
1याकेका छोरा आगूरका नीतिवचन— एक ईश्वरवाणी:
यस मानिसले इथीएल र यूकाललाई घोषणा गरेका हुन्:
2मानिसहरूमध्ये म सबभन्दा अबूझ हुँ, मानिसमा हुनुपर्ने समझशक्ति मसँग छैन।
3मैले बुद्धि प्राप्त गरेको छैनँ, न त मलाई परमपवित्रको ज्ञान नै छ।
4स्वर्गसम्म को उक्लेको छ र तल ओर्लेर आएको छ? कसले बतासलाई आफ्नो हातको मुट्ठीमा बटुलेको छ? कसले पानीलाई आफ्नो खास्टोमा लपेटेको छ? पृथ्वीका चारैतिरको अन्तसम्म कसले स्थापित गरेको छ? उहाँको नाउँ के हो, र उहाँका पुत्रको नाउँ के हो?
यदि तँलाई थाहा छ भने मलाई भन्!
5“परमेश्वरको हरेक वचन दोष रहित छ। उहाँमा शरण लिनेहरूका निम्ति उहाँ ढाल हुनुहुन्छ।
6उहाँका वचनहरूमा नथप्, नत्रता उहाँले तँलाई हप्काउनुहुनेछ र झूटा प्रमाणित गर्नुहुनेछ।
7“म तपाईंसँग दुई वटा कुरा माग्दछु, हे परमप्रभु। म मर्न अघि ती मबाट इन्कार नगर्नुहोस्।
8असत्यता र झूटा कुरा मबाट टाढ़ै राख्नुहोस्, न त मलाई दरिद्रता न धन-सम्पत्ति दिनुहोस्, तर मलाई केवल दिन-दिनको रोटी दिनुहोस्।
9अन्यथा मसँग धेरै भएकोले म तपाईंलाई इन्कार गरुँला,
र ‘परमप्रभु को हो र?’ भनुँला, अथवा म गरीब भएकोले चोरी गरुँला,
र परमप्रभु मेरा परमेश्वरको नाउँ अपमानित पारुँला।
10“मालिकको सामु त्यसका नोकरको निन्दा नगर्, नत्रता त्यसले तँलाई सराप्नेछ, र तैंले यसको मूल्य चुकाउनुपर्नेछ।
11“यस्ताहरू पनि हुन्छन् जुनहरू आफ्ना बुबालाई सराप्छन्,
र आफ्ना आमाहरूलाई धन्यका ठान्दैनन्,
12तिनीहरू जो आफ्नै दृष्टिमा शुद्ध हुन्छन् तर आफ्नै फोहोरबाट तिनीहरू सफा भएका हुँदैनन्,
13तिनीहरू जसका आँखाहरू अति घमण्डी हुन्छन्, जसको हेराइ अति घृणायुक्त हुन्छ,
14तिनीहरू जसका दाँत तरवारहरू हुन्
र जसका बङ्गारा छुरा समान हुन्छन्।
15“जूकाका दुई छोरीहरू छन्। ‘देऊ! देऊ!’ भन्दै तिनीहरू चिच्च्याउँछन्। “तीन कुरा छन् जो कहिल्यै सन्तुष्ट हुँदैनन्, चार वटा जसले ‘पुग्यो’ कहिल्यै भन्दैनन्:
16चिहान र बाँझी गर्भ, र जमिन, जो पानीले कहिल्यै अघाउँदैन,
र आगो, जसले ‘पुग्यो’ कहिल्यै भन्दैन।
17“त्यो आँखा जसले बुबालाई खिसी गर्छ,
र आमाको आज्ञालाई घृणा गर्छ, त्यसलाई बेँसीका कागहरूले ठुँगेर बाहिर निकाल्नेछन्,
र गिद्धहरूले खानेछन्।
18“तीन वटा कुराहरू छन्, जो मेरो निम्ति साह्रै अचम्मका छन्, चार वटा जो म बुझ्नै सक्दिनँ:
19आकाशमा गरुडको चाल, चट्टानमाथि सर्पको चाल, महासमुद्रमा जहाजको चाल,
र तरुणीसँग पुरुषको चाल।
20“व्यभिचारिणीको चाल यस्तो हुन्छ:
त्यसले खान्छे र आफ्नो मुख पुछ्छे,
र त्यसपछि भन्छे, ‘मैले केही गल्ती गरेकै छैनँ।’
21“तीन वटा कुराबाट पृथ्वी काम्छ, चार वटा कुरा जुन त्यसले खप्नै सक्दैन:
22चाकर राजा भएको, मूर्ख टन्न अघाएको,
23माया नपाएकी स्त्रीले विवाह गरेकी, चाकर्नी जो आफ्नी मालिक्नीलाई पन्छाएर तिनको ठाउँमा बस्छे।
24“पृथ्वीमा चार वटा कुराहरू साना छन्, तापनि तिनीहरू अत्यन्तै बुद्धिमान् हुन्छन्:
25कमिला थोरै बल भएका प्राणी हुन् तापनि ग्रीष्म ऋतुमा नै तिनीहरू आफ्नो भोजन सञ्चय गर्छन्,
26शापन थोरै शक्ति भएका प्राणी हुन् तापनि पहरामा तिनीहरू आफ्नो घर बनाउँछन्,
27सलहका राजा हुँदैन तापनि तिनीहरू लहरै हूल बाँधेर अगि बढ्छन्,
28छेपारालाई हातले पक्रन सकिन्छ तापनि राजाको महलमा यो पाइन्छ।
29“तीन वटा कुरा छन् जो आफ्नो हिँड़ाइमा रवाफिला हुन्छन्, चार जुन शानसँग यताउता हिँड्छन्:
30सिंह पशुहरूमध्ये बलिष्ठ हुन्छ, जो कुनै कुराअगि हच्कँदैन,
31शानदार हिँड्ने कुखुराको भाले,
र बोका, अनि सेना आफ्नो वरिपरि राखेर हिँड्ने राजा।
32“यदि तैंले मूर्ख चाल चलेर आफैलाई फुर्काइस् भने, वा तैंले खराबीको योजना गरेको छस् भने, तेरो मुखमा हात राखिहाल्!
33किनभने दूध मथेर घिउ निस्कन्छ,
र नाक माड्यो भने जसरी रगत निस्कन्छ, त्यसरी नै रीस उठाउनाले झगड़ा उत्पन्न हुन्छ।”
............................................................................
...............................................................................
हितोपदेश 30 - B,
आगूरका नीतिवचन
1याकेका छोरा आगूरका नीतिवचन— एक ईश्वरवाणी:
यस मानिसले इथीएल र यूकाललाई घोषणा गरेका हुन्:
2मानिसहरूमध्ये म सबभन्दा अबूझ हुँ, मानिसमा हुनुपर्ने समझशक्ति मसँग छैन।
3मैले बुद्धि प्राप्त गरेको छैनँ, न त मलाई परमपवित्रको ज्ञान नै छ।
4स्वर्गसम्म को उक्लेको छ र तल ओर्लेर आएको छ? कसले बतासलाई आफ्नो हातको मुट्ठीमा बटुलेको छ? कसले पानीलाई आफ्नो खास्टोमा लपेटेको छ? पृथ्वीका चारैतिरको अन्तसम्म कसले स्थापित गरेको छ? उहाँको नाउँ के हो, र उहाँका पुत्रको नाउँ के हो?
यदि तँलाई थाहा छ भने मलाई भन्!
5“परमेश्वरको हरेक वचन दोष रहित छ। उहाँमा शरण लिनेहरूका निम्ति उहाँ ढाल हुनुहुन्छ।
6उहाँका वचनहरूमा नथप्, नत्रता उहाँले तँलाई हप्काउनुहुनेछ र झूटा प्रमाणित गर्नुहुनेछ।
7“म तपाईंसँग दुई वटा कुरा माग्दछु, हे परमप्रभु। म मर्न अघि ती मबाट इन्कार नगर्नुहोस्।
8असत्यता र झूटा कुरा मबाट टाढ़ै राख्नुहोस्, न त मलाई दरिद्रता न धन-सम्पत्ति दिनुहोस्, तर मलाई केवल दिन-दिनको रोटी दिनुहोस्।
9अन्यथा मसँग धेरै भएकोले म तपाईंलाई इन्कार गरुँला,
र ‘परमप्रभु को हो र?’ भनुँला, अथवा म गरीब भएकोले चोरी गरुँला,
र परमप्रभु मेरा परमेश्वरको नाउँ अपमानित पारुँला।
10“मालिकको सामु त्यसका नोकरको निन्दा नगर्, नत्रता त्यसले तँलाई सराप्नेछ, र तैंले यसको मूल्य चुकाउनुपर्नेछ।
11“यस्ताहरू पनि हुन्छन् जुनहरू आफ्ना बुबालाई सराप्छन्,
र आफ्ना आमाहरूलाई धन्यका ठान्दैनन्,
12तिनीहरू जो आफ्नै दृष्टिमा शुद्ध हुन्छन् तर आफ्नै फोहोरबाट तिनीहरू सफा भएका हुँदैनन्,
13तिनीहरू जसका आँखाहरू अति घमण्डी हुन्छन्, जसको हेराइ अति घृणायुक्त हुन्छ,
14तिनीहरू जसका दाँत तरवारहरू हुन्
र जसका बङ्गारा छुरा समान हुन्छन्।
15“जूकाका दुई छोरीहरू छन्। ‘देऊ! देऊ!’ भन्दै तिनीहरू चिच्च्याउँछन्। “तीन कुरा छन् जो कहिल्यै सन्तुष्ट हुँदैनन्, चार वटा जसले ‘पुग्यो’ कहिल्यै भन्दैनन्:
16चिहान र बाँझी गर्भ, र जमिन, जो पानीले कहिल्यै अघाउँदैन,
र आगो, जसले ‘पुग्यो’ कहिल्यै भन्दैन।
17“त्यो आँखा जसले बुबालाई खिसी गर्छ,
र आमाको आज्ञालाई घृणा गर्छ, त्यसलाई बेँसीका कागहरूले ठुँगेर बाहिर निकाल्नेछन्,
र गिद्धहरूले खानेछन्।
18“तीन वटा कुराहरू छन्, जो मेरो निम्ति साह्रै अचम्मका छन्, चार वटा जो म बुझ्नै सक्दिनँ:
19आकाशमा गरुडको चाल, चट्टानमाथि सर्पको चाल, महासमुद्रमा जहाजको चाल,
र तरुणीसँग पुरुषको चाल।
20“व्यभिचारिणीको चाल यस्तो हुन्छ:
त्यसले खान्छे र आफ्नो मुख पुछ्छे,
र त्यसपछि भन्छे, ‘मैले केही गल्ती गरेकै छैनँ।’
21“तीन वटा कुराबाट पृथ्वी काम्छ, चार वटा कुरा जुन त्यसले खप्नै सक्दैन:
22चाकर राजा भएको, मूर्ख टन्न अघाएको,
23माया नपाएकी स्त्रीले विवाह गरेकी, चाकर्नी जो आफ्नी मालिक्नीलाई पन्छाएर तिनको ठाउँमा बस्छे।
24“पृथ्वीमा चार वटा कुराहरू साना छन्, तापनि तिनीहरू अत्यन्तै बुद्धिमान् हुन्छन्:
25कमिला थोरै बल भएका प्राणी हुन् तापनि ग्रीष्म ऋतुमा नै तिनीहरू आफ्नो भोजन सञ्चय गर्छन्,
26शापन थोरै शक्ति भएका प्राणी हुन् तापनि पहरामा तिनीहरू आफ्नो घर बनाउँछन्,
27सलहका राजा हुँदैन तापनि तिनीहरू लहरै हूल बाँधेर अगि बढ्छन्,
28छेपारालाई हातले पक्रन सकिन्छ तापनि राजाको महलमा यो पाइन्छ।
29“तीन वटा कुरा छन् जो आफ्नो हिँड़ाइमा रवाफिला हुन्छन्, चार जुन शानसँग यताउता हिँड्छन्:
30सिंह पशुहरूमध्ये बलिष्ठ हुन्छ, जो कुनै कुराअगि हच्कँदैन,
31शानदार हिँड्ने कुखुराको भाले,
र बोका, अनि सेना आफ्नो वरिपरि राखेर हिँड्ने राजा।
32“यदि तैंले मूर्ख चाल चलेर आफैलाई फुर्काइस् भने, वा तैंले खराबीको योजना गरेको छस् भने, तेरो मुखमा हात राखिहाल्!
33किनभने दूध मथेर घिउ निस्कन्छ,
र नाक माड्यो भने जसरी रगत निस्कन्छ, त्यसरी नै रीस उठाउनाले झगड़ा उत्पन्न हुन्छ।”
Proverbs - 31:1-31,
हितोपदेश 31 - A,
राजा लमूएलका नीति-वचन
1राजा लमूएलका नीति-वचन, जो तिनकी आमाले सिकाएकी— एक ईश्वरवाणी:
2हे मेरो छोरो, हे मेरो गर्भको छोरो, हे मेरो भाकलको छोरा,
3तेरो बल स्त्रीलाई दिएर नसिद्धया, तेरो ताकत त्यस्तालाई नदे जसले राजाहरूको पतन गराउँछन्।
4“यो राजाहरूका निम्ति होइन, हे लमूएल— राजाहरूले दाखमद्य पिउनु हुन्न, शासकहरूले मदिराको लालसा गर्नु हुन्न,
5नत्रभने तिनीहरूले पिएर कानूनी आदेश के हो बिर्सनेछन्,
र थिचोमिचोमा परेका सबैलाई तिनीहरूको अधिकारदेखि वञ्चित गराउँछन्।
6तिनीहरूलाई मदिरा देऊ जो नष्ट भइरहेका छन्, दाखमद्य त्यस्ताहरूलाई देऊ, जसलाई विरह चलेको छ।
7तिनीहरूले पिऊन् र आफ्नो दरिद्रता भुलून्,
र आफ्नो वेदना फेरि नसम्झून्।
8“त्यस्ताहरूको पक्षमा बोल्, जो आफ्नो पक्षमा बोल्न सक्दैनन्, यस्ताहरूका अधिकारको निम्ति जो कङ्गाल छन्।
9आवाज उठा र न्यायसँग फैसला गर्। गरीब र दीन-हीनको अधिकारको रक्षा गर्।”
समाप्ति: उच्च चरित्र भएकी पत्नी
10उच्च चरित्र भएकी पत्नी कसले पाउन सक्छ? तिनी मानिकभन्दा पनि अति नै बढ़ी मूल्यकी हुन्छिन्।
11तिनका पतिले तिनीमाथि पूरा भरोसा गर्छन्,
र उनलाई कुनै असल कुराको अभाव हुँदैन।
12तिनले आफ्नो जीवनकालभरि नै उनको भलो गर्छिन्, कुभलो होइन।
13तिनले ऊन र सनपाट चुनेर आफ्ना हातहरूले उत्सुकतासाथ काम गर्छिन्।
14व्यापारी जहाजहरूले जस्तै तिनले टाढ़ाबाट भोजन ल्याउँछिन्।
15तिनी राती नै उठ्छिन्, आफ्नो परिवारको लागि भोजनको इन्तिजाम गर्छिन्,
र आफ्नी दासी ठिटीहरूलाई आ-आफ्नो भाग दिन्छिन्।
16खूबै सोच-विचार गरेर तिनले एउटा खेत किन्छिन्,
र आफ्नो कमाइले तिनी दाखबारी लाउँछिन्।
17तिनले आफ्नो काम फूर्तिसँग गर्छिन्, आफ्नो कामको लागि तिनका पाखुराहरू बलिया छन्।
18तिनले आफ्नो कारोबार लाभदायक भएको देख्छिन्,
र तिनको बत्ती राती निभ्दैन।
19तिनले आफ्नो हातमा चर्खाको डन्डा लिन्छिन्,
र आफ्नै औँलाले पिउरी पक्रन्छिन्।
20तिनले गरीबहरूलाई आफ्नो मुट्ठी खोल्छिन्,
र आफ्नो हात दीन-हीनहरूका लागि बढ़ाउँछिन्।
21हिउँ पर्दा आफ्नो परिवारको निम्ति तिनी डराउँदिनन्, किनभने तिनीहरू सबैले सिन्दूरे रङ्गको वस्त्र पहिरेका हुन्छन्।
22तिनले आफ्नो खाटको लागि ओढ्ने-ओछ्याउने बनाउँछिन्, तिनी मलमल र बैजनी कपड़ाले पहिरेकी हुन्छिन्।
23तिनका पति सहरको मूल ढोकामा सम्मानित हुन्छन्, जहाँ उनी मुलुकका पाकाहरूसँग बसेका हुन्छन्।
24तिनले सूती कपड़ाका वस्त्रहरू बनाउँछिन् र ती बिक्री गर्छिन्,
र व्यापारीहरूलाई पटुकाहरू उपलब्ध गर्छिन्।
25तिनी सामर्थ्य र प्रतिष्ठाले सुशोभित हुन्छिन्,
र आउने दिनहरूका बारेमा तिनी हाँस्न सक्छिन्।
26तिनी बुद्धिसँग बोल्छिन्,
र तिनको जिब्रोमा विश्वास योग्य उपदेश हुन्छ।
27तिनी आफ्नो परिवारका कारोबारको रेखदेख गर्छिन्,
र आलस्यको रोटी खाँदिनन्।
28तिनका छोरा-छोरीहरू खड़ा भएर तिनलाई धन्य भन्छन्, तिनका पतिले पनि यसो भनेर तिनको प्रशंसा गर्छन्:
29“धेरै स्त्रीहरूले उत्तम कुराहरू गर्छन्, तर तिनीहरू सबैलाई तिमीले जितेकी छ्यौ।”
30सौन्दर्य भ्रमात्मक हुन्छ,
र सुन्दरता उड़िजाने हुन्छ, तर परमेश्वरको भय मान्ने स्त्रीको नै प्रशंसा गरिनुपर्छ।
31तिनले कमाएको इनाम तिनैलाई दिनू, र तिनका कामले सहरको मूल ढोकामा नै तिनलाई प्रशंसा ल्याऊन्।
................................................................
......................................................................
हितोपदेश 31 - B,
राजा लमूएलका नीति-वचन
1राजा लमूएलका नीति-वचन, जो तिनकी आमाले सिकाएकी— एक ईश्वरवाणी:
2हे मेरो छोरो, हे मेरो गर्भको छोरो, हे मेरो भाकलको छोरा,
3तेरो बल स्त्रीलाई दिएर नसिद्धया, तेरो ताकत त्यस्तालाई नदे जसले राजाहरूको पतन गराउँछन्।
4“यो राजाहरूका निम्ति होइन, हे लमूएल— राजाहरूले दाखमद्य पिउनु हुन्न, शासकहरूले मदिराको लालसा गर्नु हुन्न,
5नत्रभने तिनीहरूले पिएर कानूनी आदेश के हो बिर्सनेछन्,
र थिचोमिचोमा परेका सबैलाई तिनीहरूको अधिकारदेखि वञ्चित गराउँछन्।
6तिनीहरूलाई मदिरा देऊ जो नष्ट भइरहेका छन्, दाखमद्य त्यस्ताहरूलाई देऊ, जसलाई विरह चलेको छ।
7तिनीहरूले पिऊन् र आफ्नो दरिद्रता भुलून्,
र आफ्नो वेदना फेरि नसम्झून्।
8“त्यस्ताहरूको पक्षमा बोल्, जो आफ्नो पक्षमा बोल्न सक्दैनन्, यस्ताहरूका अधिकारको निम्ति जो कङ्गाल छन्।
9आवाज उठा र न्यायसँग फैसला गर्। गरीब र दीन-हीनको अधिकारको रक्षा गर्।”
समाप्ति: उच्च चरित्र भएकी पत्नी
10उच्च चरित्र भएकी पत्नी कसले पाउन सक्छ? तिनी मानिकभन्दा पनि अति नै बढ़ी मूल्यकी हुन्छिन्।
11तिनका पतिले तिनीमाथि पूरा भरोसा गर्छन्,
र उनलाई कुनै असल कुराको अभाव हुँदैन।
12तिनले आफ्नो जीवनकालभरि नै उनको भलो गर्छिन्, कुभलो होइन।
13तिनले ऊन र सनपाट चुनेर आफ्ना हातहरूले उत्सुकतासाथ काम गर्छिन्।
14व्यापारी जहाजहरूले जस्तै तिनले टाढ़ाबाट भोजन ल्याउँछिन्।
15तिनी राती नै उठ्छिन्, आफ्नो परिवारको लागि भोजनको इन्तिजाम गर्छिन्,
र आफ्नी दासी ठिटीहरूलाई आ-आफ्नो भाग दिन्छिन्।
16खूबै सोच-विचार गरेर तिनले एउटा खेत किन्छिन्,
र आफ्नो कमाइले तिनी दाखबारी लाउँछिन्।
17तिनले आफ्नो काम फूर्तिसँग गर्छिन्, आफ्नो कामको लागि तिनका पाखुराहरू बलिया छन्।
18तिनले आफ्नो कारोबार लाभदायक भएको देख्छिन्,
र तिनको बत्ती राती निभ्दैन।
19तिनले आफ्नो हातमा चर्खाको डन्डा लिन्छिन्,
र आफ्नै औँलाले पिउरी पक्रन्छिन्।
20तिनले गरीबहरूलाई आफ्नो मुट्ठी खोल्छिन्,
र आफ्नो हात दीन-हीनहरूका लागि बढ़ाउँछिन्।
21हिउँ पर्दा आफ्नो परिवारको निम्ति तिनी डराउँदिनन्, किनभने तिनीहरू सबैले सिन्दूरे रङ्गको वस्त्र पहिरेका हुन्छन्।
22तिनले आफ्नो खाटको लागि ओढ्ने-ओछ्याउने बनाउँछिन्, तिनी मलमल र बैजनी कपड़ाले पहिरेकी हुन्छिन्।
23तिनका पति सहरको मूल ढोकामा सम्मानित हुन्छन्, जहाँ उनी मुलुकका पाकाहरूसँग बसेका हुन्छन्।
24तिनले सूती कपड़ाका वस्त्रहरू बनाउँछिन् र ती बिक्री गर्छिन्,
र व्यापारीहरूलाई पटुकाहरू उपलब्ध गर्छिन्।
25तिनी सामर्थ्य र प्रतिष्ठाले सुशोभित हुन्छिन्,
र आउने दिनहरूका बारेमा तिनी हाँस्न सक्छिन्।
26तिनी बुद्धिसँग बोल्छिन्,
र तिनको जिब्रोमा विश्वास योग्य उपदेश हुन्छ।
27तिनी आफ्नो परिवारका कारोबारको रेखदेख गर्छिन्,
र आलस्यको रोटी खाँदिनन्।
28तिनका छोरा-छोरीहरू खड़ा भएर तिनलाई धन्य भन्छन्, तिनका पतिले पनि यसो भनेर तिनको प्रशंसा गर्छन्:
29“धेरै स्त्रीहरूले उत्तम कुराहरू गर्छन्, तर तिनीहरू सबैलाई तिमीले जितेकी छ्यौ।”
30सौन्दर्य भ्रमात्मक हुन्छ,
र सुन्दरता उड़िजाने हुन्छ, तर परमेश्वरको भय मान्ने स्त्रीको नै प्रशंसा गरिनुपर्छ।
31तिनले कमाएको इनाम तिनैलाई दिनू, र तिनका कामले सहरको मूल ढोकामा नै तिनलाई प्रशंसा ल्याऊन्।
Proverbs
Proverbs
Welcome to the heart of our community, where wisdom, inspiration, and encouragement flow through the timeless proverbs shared by Simon Thapa. These proverbs serve as guiding lights, connecting us to our purpose and nurturing our spirits.
Embrace the Wisdom
Discover the transformative power of Simon Thapa's proverbs and join our community on a journey of growth and inspiration.